“સબંધ તો એ જ છે, જ્યાં ભાવનાઓ, સમય અને માન્યતા - બન્ને તરફથી મળે.”
સંબંધો તૂટે છે, પણ કારણ શું?
સંબંધો તૂટવાનું કોઈક એક માત્ર કારણ નથી. સંબંધની ડોરી હળવેથી જાણતા/અજાણતા,સ્વાર્થ ,અહંકાર,રૂઢીચૂસતા,અગ્રહો/પૂર્વગ્રહો થી ખેંચાયા કરે છે ત્યારે એ નબળા પડતા જાય છે અને ક્યારેક બસ માત્ર એક નાની અમથી વાત માં પણ એ તાતણે તાતણે તૂટી જય છે અને ક્યારેય જોડાતા નથી પણ નુકસાન બંનેય બાજુ થાય છે પસ્તાવો પણ મહદઅંશે બંને બાજુ થાય છે અથવાતો અહંકાર ની વિનાશી રમત શરૂ થાય છે......
એકતરફી પ્રયત્નો – એ સંબંધની નબળી નજ્જર
સંબંધોની મજ્જર બન્ને પક્ષે મજબૂત હોવી જોઈએ. જો એક વ્યક્તિ સતત પ્રયત્ન કરે અને બીજી વ્યક્તિ વણજોડ બને, તો સંબંધમાં તણાવ વધે છે. ઉદાહરણ તરીકે, એક પતિ સતત પત્નીને સમય અને પ્રોત્સાહન આપવા પ્રયત્ન કરે, પરંતુ પત્ની પોતાના કામમાં વ્યસ્ત રહે છે અને આ કદર નથી કરતી, તો તે સંબંધ ધીમે-ધીમે નબળો પડતો જાય છે.
“સંબંધોમાં ખાલીપણું નથી આવે એક દિનમાં, એ તો ધીમે-ધીમે, મૌન વચ્ચે તૂટે છે.”
કંઈક છૂટી રહ્યું છે…
સંબંધોમાં ઘણાં કારણો મોટા દેખાય છે, પરંતુ અસલમાં અસંખ્ય નાના કારણો જ તૂટણ તરફ દોરી જાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, માતા-પિતાની સાથે બાળપણથી નાજુક સંબંધ હોય, પરંતુ માતા-પિતા પોતાના જૂના વિચારોમાં જ અટવાઈ જાય છે, તો બાળકોના ભાવનાઓ સમજાય નહિ. આ કારણે બાળકો એકલા પડે છે, અને આ સંઘર્ષ ટાણે સંબંધમાં વિખૂટો પડી જાય છે.
“ક્યારેક નાના નાના મૌન હોય છે, જે હ્રદયને તૂટી જતા કહે છે.”
એક પીતળિયું ઉદાહરણ:
વર્ષોથી નજીક રહેતા બે મિત્રો હતા. એક હંમેશા સમય આપવા તૈયાર હતો, વારંવાર ફોન કરીને મુલાકાત લેતો હતો. બીજો મિત્ર હંમેશા ઉદ્યોગમાં વ્યસ્ત અને અલિપ્ત રહેતો હતો. એક દિન, જયારે પ્રથમ મિત્રએ થાકીને કેમ તે સતત સમય આપવા પ્રયત્ન કરતો હોય, એ વિચાર્યું, ત્યારે સમાપ્ત થતો સંબંધ માત્ર એક નાનકડા અપવાદથી નહોતો તૂટ્યો; એ તો વર્ષો સુધી નકારાતમકતા અને અવગણના દ્વારા તૂટતો રહ્યો હતો.
“વિખૂટા ના પાડો એ ડોરીને, જેને જોડાય છે બે હ્રદય.”
સંબંધ તૂટવાના બે મુખ્ય કારણો
1. અવિશ્વાસ અને અવિનય:
સંબંધની ફળદ્રુપતા માટે વિશ્વાસ મહત્વપૂર્ણ છે. જ્યારે એક વ્યક્તિનો વિશ્વાસ તૂટે છે, ત્યારે સંબંધની નબળાઈ જણાય છે. વિશ્વાસ તૂટે છે, ત્યારે માણસ હ્રદયથી દુર થવા લાગે છે.
“વિશ્વાસ તૂટે છે, તો સંબંધ પણ ટકી શકતું નથી.”
2. અભિમાન અને અહમ:
કોઈ સંબંધમાં અભિમાન આવવું એ તેનો અંત છે. જ્યારે વ્યક્તિ પોતાની ગર્વભરી માન્યતાઓ અને અહમમાં ફસાઈ જાય છે, ત્યારે બીજા માટે સમય અને લાગણી ફક્ત અવગણના બને છે.
“અહમનો ભાર એટલો ન હોય કે સંબંધ જ ટકી ન શકે.”
પ્રેમ, લાગણી અને કદર – સંબંધનું તત્વ
સંબંધોની જળવણી માટે પ્રેમ અને લાગણીનો સમાવેશ જરૂરી છે. થોડુંક ધ્યાન, થોડીક કદર, અને થોડુંક સન્માન - આ જ તત્વો સંબંધને જીવંત રાખે છે.
ઉદાહરણ તરીકે, એક યુગલ છે જે કેટલાંક વર્ષો સુધી પ્રેમમાં રહે છે, પરંતુ સમય જતાં, એકતરફી પ્રયત્નો શરૂ થાય છે. પતિ સતત કામમાં વ્યસ્ત રહેતો અને પત્ની પોતાની લાગણીઓને વ્યક્ત કરનારી, પરંતુ અવગણનાર થતો જતો. અંતે, એ સંબંધ તૂટે છે, કારણ કે બંને વચ્ચેનો પ્રેમ ધીમે-ધીમે મટાય છે.
“લાગણીઓ કદી પણ મૌન નહિ થાય, જો બન્નેનું દિલ વાત કરે.”
કેટલાક પ્રેરણાદાયી ઉદાહરણો અને કોટ્સ
1. મહાત્મા ગાંધી અને કસ્તુરબા ગાંધી:
ગાંધીજી અને કસ્તુરબાના સંબંધમાં અનેક ચડાવ-ઉતાર આવ્યા, છતાં બન્ને જણ એકબીજાને સમજીને સંબંધને મજબૂત રાખ્યા. તેઓએ એકબીજાને સમજવાનું અને સમય આપવાનું મહત્વ માન્યું.
“સંપર્ક એ જ છે જ્યાં મન અને દિલ બંને સાથે ચાલે.”
2. રામકૃષ્ણ પરમહંસ અને સારદામા:
રામકૃષ્ણ પરમહંસ અને સારદામાના સંબંધમાં ઊંડો આધ્યાત્મિક પાયો હતો. બન્ને જણ એકબીજાના માનસિક અને ભાવનાત્મક પેલાંએ સમજી શક્યા, અને તે જ કારણે તેઓએ પોતાની લાગણીઓને શાશ્વત રાખી.
“કદર હોવી જોઈએ, કેમ કે કદર વગર સંબંધનો કોઈ અર્થ નથી.”
સંબંધને સાચવી રાખવા શું કરવું?
• લાગણીઓ વ્યક્ત કરો:
સંબંધીકતામાં તમે જે અનુભવો છો, તે સ્પષ્ટ રીતે વ્યક્ત કરો. સારા અને નકારાત્મક બંને અનુભવ જરૂરથી શેર કરો.
• સમય આપો:
સંબંધોની ગરમાવોને બચાવવા માટે સમય આપવો અનિવાર્ય છે. વ્યસ્તતા છોડી, થોડો સમય આપશો તો તમારા પ્રિયજનને તેની કદર થશે.
• અન્યની લાગણીઓનો સન્માન કરો:
તમારા સમાન, બીજા લોકોની લાગણીઓ પણ મહત્વપૂર્ણ છે. એકબીજાને સમજશો અને માન આપશો, તો સબંધમાં વિશ્વાસ વધશે.
“કદર તો એ જ છે, જ્યાં બે હ્રદય એકબીજાને અડકે છે.”
અંતિમ વિચાર
સંબંધો ટકી રહે છે જ્યારે બન્ને જણ પોતાનો જવાબદારીપૂર્વક ભાગ ભજવે છે. એકતરફી પ્રયત્નો ક્યારેય લાંબા સમય સુધી ટકી શકતા નથી. તેથી, બન્ને જણએ એકબીજાની લાગણીઓ, સમય અને જીવનને કદર આપવી જોઈએ.
“સબંધ તો એ જ છે, જ્યાં ભાવનાઓ, સમય અને માન્યતા - બન્ને તરફથી મળે.”
