👉 QR કોડ શું છે અને તેની શોધ હકીકતમાં શેના માટે થઈ હતી ?
QR કોડના કારણે આજે જીવન ખૂબજ સરળ બની ગયું છે. QR કોડનો વિસ્તૃત અર્થ ક્વિક રિસ્પોન્સ કોડ છે, જે એક 2D કોડ છે, જે મેટ્રિક્સના રૂપમાં માહિતી સ્ટોર કરે છે. એક QR કોડમાં જાણકારીને હોરીઝોન્ટલની સાથે સાથે વર્ટિકલ રીતે પણ દાખલ કરવામાં આવે છે. આ રીતે તે બારકોડથી પણ વધુ જાણકારી એકત્ર કરે છે, જેથી તેને બારકોડથી પણ વધારે ઉપયોગી માનવામાં આવે છે.
QR કોડની શોધ 1994માં જાપાની કંપની ડેન્સો વેવ દ્વારા ઓટોમોબાઈલ ભાગોને લેબલ કરવા માટે કરવામાં આવી હતી. તે સફેદ પૃષ્ઠભૂમિ પર ફિડ્યુશિયલ માર્કર સાથે કાળા ચોરસ દર્શાવે છે, જેને કેમેરા જેવા ઇમેજિંગ ઉપકરણો દ્વારા વાંચી શકાય છે અને જ્યાં સુધી ઇમેજનું યોગ્ય અર્થઘટન ન થાય ત્યાં સુધી રીડ-સોલોમન ભૂલ સુધારણાનો ઉપયોગ કરીને પ્રક્રિયા કરવામાં આવે છે. જરૂરી ડેટા પછી પેટર્નમાંથી કાઢવામાં આવે છે જે QR ઇમેજના આડા અને વર્ટિકલ બંને ઘટકોમાં હાજર હોય છે.
QR કોડ લોકેટર, ઓળખકર્તા અને વેબ-ટ્રેકિંગ માટેનો ડેટા ધરાવે છે. ડેટાને કાર્યક્ષમ રીતે સંગ્રહિત કરવા માટે QR કોડ એન્કોડિંગના ચાર પ્રમાણિત મોડનો ઉપયોગ કરે છે : (૧) આંકડાકીય , (૨) આલ્ફાન્યૂમેરિક , (૩) બાઈટ અથવા બાઈનરી અને (૪) કાંજી.
સપ્ટેમ્બર 2016માં ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) એ ભારત QR નામથી એક સામાન્ય QR કોડ લોન્ચ કર્યો હતો, જે ચાર મુખ્ય કાર્ડ પેમેન્ટ કંપનીઓ - નેશનલ પેમેન્ટ્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા દ્વારા સંયુક્ત રીતે વિકસિત એક સામાન્ય QR કોડ છે જે માસ્ટરકાર્ડ, વિઝા અને અમેરિકન એકસપ્રેસ સાથે રૂપે કાર્ડ ચલાવે છે.
જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ QR કોડને સ્કેન કરે છે ત્યારે કેમેરામાં મોજૂદ સ્કેનર તેને ડીકોડ કરે છે. એક QR કોડમાં મોટેભાગે ઈ મેલ, ફોન નંબર, URL અને ટેકસ જેવી વિભિન્ન જાણકારીઓ સામેલ કરી શકાય છે. ઉપરાંત, QR કોડમાં ડિજિટલ પેમેન્ટ સંબંધિત બેંકની જાણકારી, UPI ID, વર્ચ્યુઅલ પેમેન્ટ એડ્રેસ જેવી માહિતીઓ પણ ઉપલબ્ધ હોય છે. QR કોડનો ઉપયોગ માત્ર પેમેન્ટ માટેજ નહીં પરંતુ કોઈ પ્રોડકટની જાણકારી મેળવવા અથવા રજીસ્ટ્રેશન માટે પણ કરવામાં આવે છે.
