The Download Link has been successfully sent to your Mobile Number. Please Download the App.
Continue log in with
By clicking Log In, you agree to Matrubharti "Terms of Use" and "Privacy Policy"
Verification
Download App
Get a link to download app
कुछ दिनों पहले मेरी दीदी और जीजु घर आए थे, उनकी शादी को अभी दो महीने ही हुए थे। दरअसल पगफेरे की रसम निभाने आए थे। उस दिन शाम को मेरी बड़ी मां ने जीजु से पूछा कि "सब ठीक है न?" जवाब में जनाब बोले की, "हा सब ठीक तो है, बस इसे ढंग से साडी पहनना नही आता, मतलब उसे साडी में चलने फिरने में दिक्कत होती है। मैं तो उसे कई बार पूछता हु की पहले पहनी ही नहीं या मां ने सिखाया ही नहीं! " इतना बोलकर वो जैसे कोई घटिया मज़ाक किया हो वैसे हँसने लगा। और उनके साथ सब घरवाले भी जूठी हँसी दिखाने लगे, किसी ने उनको कुछ बोला नहीं। बोलते भी कैसे लाडले दामाद जो थे। दूसरे दिन जीजु को उनके कपड़े नही मिल रहे थे, बड़ी मां ने उनको कपड़े देते हुए बोला की यहा एक रिवाज़ है कि जब दामाद पहली बार आते हैं तो उन्हें एक दिन यह कपड़े पहनने पडते हैं। कपड़े थे धोती और कुर्ता। जीजु ने पहले तो हा बोल दिया पर जैसे जैसे दीन गुज़रता गया उनकी मुश्किलें बढ रही थी। न तो वो सही से चल पा रहे थे, न ही बैठ सकते थे। यहा तक की बाथरूम भी नहीं जा पाये। दीन ख़त्म होते ही उन्होने कपड़े जल्दी उतार दीये। और अपना टिशर्ट ट्रेक पहन लिया। बडी मां उनके हाथ में शगुन के पैसे देते बोली कि, "बस यही बात मेरी बेटी की है। उसने पहले साडी तो पहनी है पर साडी पहनके कुछ काम नहीं किया। बस आप थोड़ा धीरज रखो वो जल्दी अडजस्ट हो जायेगी। शायद जीजु को अपनी गलती का अहसास हो गया था, उन्होने दीदी सहीत सभी से माफी मांगी और नए घर में दीदी को सेट होने में मदद करने का वादा भी किया। बात जो भी हो स्त्री हमेशा से खुद को अडजस्ट करने में पुरुष से आगे रही है। पर फिर भी पुरूष वर्ग से उसकी उपेक्षा ही करता आया है। फिर उसमें भी स्त्रीयाँ अडजस्ट होती रहेगी।
રિયુનિયન.. છેલ્લા બે વર્ષથી આવતી એ પત્રિકા હું નજરઅંદાજ કરતી હતી.. એવુ નહોતુ કે મને જવાનું મન નહોતું પણ કંઈ ને કંઈ કામ આવી જતા જવાનુ ટળી જતુ હતુ.. પણ આ વખતે મેં પહેલાથી પ્લાનિંગ કરી લીધુ હતું.. એ દિવસે હું કદાચ સમય કરતા વહેલા પહોંચી ગઈ હતી, હજુ કોઈ આવ્યું જ નહોતું.. બસ એક બે છોકરાઓ હતા.. એમાંથી એક મને હાથ હલાવીને હાઇ કરી રહ્યો હતો, મેં એની સામે ધ્યાનથી જોયું એ જયદીપ હતો.. હું એને અશોકના લીધે ઓળખતી. અશોક, ક્લાસનો હોશીયાર વિદ્યાર્થી. મોટા ભાગે મારા અને અશોકના રેન્ક આગળ પાછળ જ રહેતા. પણ કોઈ દિવસ ઈર્ષ્યાની એક નજર ના તો એણે મારા પર કરી ન મેં.. અમે બંને સારા દોસ્ત હતા.. એ સામાન્ય ઘરનો, સાદગી ધરાવતો હોનહાર વિદ્યાર્થી હતો.. અમારી દોસ્તીનું કારણ કદાચ અમારા બંનેની સાદગી જ હતી.. અને આ જયદીપ એનો ખાસ દોસ્ત.. એ સમયે મને એક નામ વગરની ચિઠ્ઠી મળી હતી, જેમાં કોઈએ મારા માટે પ્રેમ છે વગેરે લખ્યું હતું, હું પહેલેથી ચિંતામાં હતી કે કોણ હોય શકે, એવામાં એક દિવસ રિસેસમાં મેં જયદીપને મારા બેગમાં કંઇક મૂકતા જોયો, એ લવલેટર હતો..! આખા પાના પર શાયરી વગેરે અને નીચે મોટા વળાંક વાળા અક્ષરે લવ યુ લખેલું..! પછી શું હોય મેં તો એની વાત પ્રિન્સીપાલને કરી, જયદીપને બધાની વચ્ચે સાંભળવુ પડેલુ.. એ પછી મને જયદીપ પ્રત્યે અણગમો થઇ ગયેલો.. કદાચ એ અણગમો જ મારી અને અશોકની દોસ્તી વચ્ચે પણ અંતર બનાવી ગયો.. અશોકે ઘણીવાર જયદીપ વતી માફી માંગેલી પણ જયદીપે કોઈ દિવસ માફી પણ ન માંગી.! આજે આટલા વર્ષો પછી પણ એ વાત મને યાદ હતી, છતાં મેં એની સામે સ્મિત કર્યુ.. થોડી વાર પછી અશોક આવ્યો. સ્કૂલ પછી હું એને પહેલી વાર જોઈ રહી હતી.. સાદગી આજે પણ એનું ઘરેણુ હતી.. ફરક હતો બસ થોડો ચહેરાનો, પંદર વર્ષના એ લીચ્છા ગાલ પર આજે બાવીસ વર્ષની આછી દાઢી મૂછ હતા.. એ મને આટલા વર્ષો બાદ જોઈ ઘણો ખુશ હતો, એની પાસેથી જ જાણવા મળ્યું કે એની સગાઈ હમણાં જ થઈ, મને એની ભાવી પત્નીનો ફોટો પણ બતાવ્યો.. જે પણ રિયુનિયનમાં આવેલા એ બધાએ બોર્ડ પર પોતાના નામ લખેલા, અશોકે પણ આવતા જ બોર્ડ પર love you all લખ્યું અને મને પણ નામ લખવા કહ્યુ.. જયદીપ ત્યાં જ ટેબલ પર બેઠો હતો, હું અશોકે લખેલા love you ને જોઈ રહી, આ તો એ જ વળાંક...!! બાજુમાં ઉભેલ જયદીપ બધુ જોઈ રહ્યો હતો, એણે મને પુછ્યું કંઇ યાદ આવ્યું..?! હું બસ એને એટલુ કહી શકી કે એટલે જ તે કદી માફી માંગી જ નહી.. જવાબમાં એણે કહ્યું કે માફી માંગવામાં એને કંઇ વાંધો નહોતો પણ એ ઇચ્છતો હતો કે અશોક સાચી વાત મને જણાવે., જે અશોક કોઈ દિવસ કહી નહોતો શક્યો..! જયદીપને લઇને જે કડવાશ હતી એ પળવારમાં ગાયબ થઇ ગઇ, બસ એક સાચો મિત્ર દેખાઈ રહ્યો હતો.. જિંદગીના આટલા વળાંકો પછી એ વળાંક પાછળનું સત્ય જાણવા મળ્યું હતું, એના વિશે હવે અશોકને કંઈ પણ ન કહેવાનું મેં અને જયદીપે નક્કી કર્યું.. "ફ્રેંન્ડસ..?!" જયદીપ મારી સામે હાથ આગળ ધરતા બોલ્યો.. હું સ્મિત સાથે "ફોરેવર" બોલી.. સ્કૂલની સાથે જ પૂરી થયેલી એ દોસ્તી હવે આ રિયુનિયન બાદ હંમેશ ચાલવાની હતી..!
ગયો ગરજી મેહુલિયો, મનડાને તરબોળી, બા'રથી હતી હું નિતરતી, માંહેલી કોરે કોરી.. દુઃખડા એ વણમાગ્યે આપે છે, ભરીભરી ને ઝોળી, વાત આવે જરાક સુખની, તો'ય આપે તોળી તોળી., નિસ્વાર્થ કર્યો તો પ્રેમ અમે, ગુનો નોંધાયો જાણે ચોરી, સજા સ્વરૂપે આપ્યું દિલડુ મારૂ, એ'ણે તોડીને મરોડી, ફરી ઢગલો કર્યા શમણાં, ફરી પ્રગટાવી હોળી, પછી એકલા બેસીને રડતી આંખોને હતી ચોળી, વિષને નામ અમૃતનું આપી, હું રોજ પીવું છું ઘોળી, આમ કરીને કાપુ છું, મઝલ જિંદગીની થોડી થોડી..! -આરતી
અમે એ એડ્રેસ પર જઈ પહોંચ્યા.. ઘરની બહારની ગલી એકદમ સાફસુથરી વસંતકાકીના હોવાનો સબૂત આપી રહેલી.. મેં રેખા માટે ડેરીમિલ્ક પણ લીધેલી.. ઘરના આંગણામાં નાના છોકરાઓ રમી રહ્યા હતા.. સદનસીબે કાકા પણ ઘરે જ હતા.. એ લોકોને મળીને મેં રેખા વિશે પુછ્યું.. "એ તો બેટા આ નાનકડી "આશા" અમને આપી બહુ દૂર ચાલી ગઈ છે..! " આંગણામાં રમતા બાળકો તરફ ઇશારો કરતાં કાકા બોલ્યાં. "બેટા, સુવાવડમાં જ.... " કાકી આગળ બોલે એ પહેલા એમના ગળે ડૂમો બાજી ગયો.. રેખા આ દુનિયામાં નથી એ જાણી મને ખુબ આઘાત લાગ્યો.. કાકાએ રમતા બાળકોમાંથી આશાને બોલાવી, મેં રેખા માટે લાવેલી ચોકલેટ નાની રેખાને આપી દીધી.. ઘરે પરત આવતા મારુ મન હળવુ કરવા ભાઇએ વાડી તરફ બાઇક વાળ્યું.. વાડીમાં મેં જોયું કે મારો આંબો સૂકાવાની અણીએ હતો અને મારા ભાઇના આંબામાં હવે મોર(ફુલ) આવી રહ્યા હતા. મને ગુણવંતકાકાની વાત યાદ આવી રહી હતી., " વૃક્ષ જેટલા વહેલા ફળ લાવે એટલુ વહેલુ સૂકાઈ જાય..!" કદાચ આ નિયમ માણસો માટે પણ કુદરતે બનાવ્યો હશે એ હવે મને અને કાકાને પાક્કી ખબર પડી ગઈ.. #ફળદ્રુપતા ભાગ ૨
"ફળદ્રુપતા" "બેટા એમ ઉતાવળે આંબા ન પાકે, ભલે એને ફળ આવ્યા પણ તારો આંબો વહેલો સૂકાઈ જશે..! " અમારી વાડીમાં કામ કરતા ગુણવંતકાકા આ વાત કરી મારા હરખમાં ભંગ પાડી રહ્યા હતા.. વાત એમ હતી કે મેં અને મારા ભાઇએ લગભગ બે વર્ષ પહેલાં વાડીમાં આંબા રોપેલા હતા, આજે મારા આંબામાં કેરી આવેલી પણ ભાઇનો આંબો હજુ કોરો હતો, એ વાતથી જ હું વધુ ખુશ હતી.! "ભલે કેરી આવી પણ હજુ આંબાને વાર હતી, કેરી તો આવી ગઈ પણ હવે ફળદ્રુપતા એની ઘટી ગઈ.. આંબો જાજો ટકશે નહીં..! " કાકાની આ બધી કૃષિવિજ્ઞાનની વાતો મારા હરખને રોકી ન શકી..! અમે ખુશ થતા ઘરે આવ્યા.. ઘરે ગુણવંતકાકાની દિકરી રેખા મારા મમ્મીને બોલાવી રહી હતી કે "મે'માન" આવવાના છે તમે આવજો.. રેખા, ગુણવંતકાકા અને વસંતકાકીનું એક માત્ર સંતાન અને મારી ખાસ સહેલી.. રેખાને મોટી ચોકલેટ્સ બહુ ભાવતી.. (ડેરીમિલ્ક વગેરે) હું અમદાવાદથી એના માટે ચોકલેટ અચૂક લઇ જતી.. અહીં હું "મે'માન" શબ્દનો અર્થ તો સમજી પણ રેખાના ઘરે કેમ એ ન સમજાયું.. એટલામાં ખબર પડી કે એ "મે'માન" રેખાને જ જોવા આવ્યા હતા..! પણ હજુ તો એ સત્તર વર્ષની માંડ હતી..! એના આટલી જલ્દી લગ્ન નક્કી પણ થઈ ગયા. મેં વસંતકાકીને સમજાવવા પ્રયત્ન કર્યો પણ "બેટા, જોમજુવાનીમાં કંઈ ખોટું કરી બેસે તો અમારે ક્યાં મોઢુ બતાવવું.! " કહી દોષનો ટોપલો રેખાની ઉંમર પર નાંખી દીધો..જોતજોતામાં રેખા પરણી ગઈ.. એ પછી મારે ગામડે બીજા વર્ષે વેકેશનમાં જવાનું થયું, મેં ત્યારે રેખાને જોયેલી.. ઉંમરમાં તો મારા કરતાં નાની છતાં એનું વ્યકિતત્વ બાઈ જેવુ લાગી રહ્યું હતું.. પીળા રંગની સાડી એના ગોરા રંગ પર જાજરમાન લાગી રહેલી.. સહેજ ઉપસેલુ પેટ એની અંદર ઉછરી રહેલ બાળકનો સંકેત કરી રહ્યું હતું.. "શ્રીમત કરી તેડી લાવ્યા છીએ.. " કાકી હરખમાં બોલેલા.. રેખા પણ ખૂબ ખુશ લાગી રહી હતી. એને ખુશ જોઇ હું પણ ખુશ હતી.. એ પછી ગુણવંતકાકાએ અમારી વાડીનું કામકાજ છોડી બાજુમાં નાનકડા શહેરમાં રહેવા ચાલ્યા ગયા.. અને મારુ ભણવાનું પુરુ થયું એ સાથે સાથે મળતા વેકેશન પણ પુરા થયા.. એક વખત કોઇ લગ્નમાં જવાનું થયેલ, ત્યારે મને ગુણવંતકાકાનું એડ્રેસ મળ્યું.. હું ખૂબ ખુશ હતી, કેટલા ટાઇમથી જોયા જ નહોતા ન કાકાને ન કાકીને કે ન રેખાને.. એના ઘરે નાનુ બબુ પણ હશે, હું ઝડપથી ભાઈ પાસે આવીને એની સાથે બાઇક પર શહેર જવા નીકળી પડી.. ક્રમશઃ
"તો અમે શું કરીએ બે'ન?! " મારી એક દોસ્ત એક NGOમાં છે.. સારી વક્તા છે, નાના મોટા સેમિનાર કરીને જાગૃતા ફેલાવે છે.. એક દિવસ એનો મને ફોન આવ્યો કે કોઈ ગામમાં એનો નાનકડો સેમિનાર છે, ખેડુતોની આત્મહત્યા રોકવા બાબતે, તો હું પણ એની સાથે ચાલુ.. હવે આપણને કોઈ કલમ આપે તો સામે ચીરી નાંખે એવી ભાષામાં લખી શકીએ, પણ બોલવામાં તો કાયમી મૌનવ્રતધારી..! એટલે મેં એને ના પાડી કેમ કે એના કામમાં હું એને મદદ કરી શકુ એમ નહોતી.. છતાં એને સાથે ચાલવા જિદ કરી.. બીજા દિવસે સવારે અમે એ ગામડે જવા નીકળ્યા, લગભગ અમદાવાદથી ચારેક કલાકનો રસ્તો કાપી અમે ત્યાં પહોંચ્યા.. ગામ કંઈ ખાસ મોટુ નહોતુ, સેમિનારની જગ્યાએ ચાર પાંચ યુવાનોએ થોડી ઘણી તૈયારી કરી રાખી હતી.. મારા ભાગે જે જે લોકો સેમિનારમાં આવે એમનું નામ અને ઉંમર નોંધવાનું આવ્યું હતું.. હું નોટ પેન લઇને ગેટ પાસે ગોઠવાઇ ગઈ.. થોડી વાર થઈ હશે ત્યાં એક વૃદ્ધ આવ્યા.. સફેદ ચોરણી અને સફેદ ડગલો પહેરેલ, માથે ફાંટેલ ફેંટો બાંધ્યો તો, આંખો ઝીણી કરચલી સાથે જડાઈ ગયેલી, હાથમાં કોઈ ઝાડનું લાંબુ લાકડુ ટેકા માટે રાખેલુ.., પગમાં જોડા પહેરેલા પણ એમાં ય અંગૂઠા બહાર નિકળેલા હતા.. ધીમે ધીમે ચાલતા મારી સામે આવી ઉભા રહ્યા.. "સરકાર તરફથી વળતર આપવા આવ્યા છો..? " (અરે યાર, આ ગામડાના માણસો બસ વળતર વળતર જ કરતા હોય, સરકાર કેટલુ આપે.. ) હું મનોમન વિચારી રહી.. "અમે તો સેમિનાર માટે આવ્યા છીએ.. " "ધંધાદારીને લાભ આપે છે સરકાર, ખેડુને કંઇ નહીં, આ વરસ ય મોળુ ગ્યુ કંઈ ન મળે.. " "દાદા રોજ હું છાપામાં વાંચુ છું, ટેકાના ભાવ, રાહત, દુકાળ પેટે રાહત વગેરે કેટલી યોજના બહાર પાડવામાં આવતી હોય છે.. " "એમ, તો અમે વાંચી નથી શકતા એટલે કદાચ અમને મળતી ય નય હોય..! " સરકાર જો એક રૂપિયો ખેડૂતને આપે તો ખેડૂત સુધી પચાસ પૈસા પહોંચે એ વાતની તો ખ્યાલ હતી, પણ હકીકત એ હતી કે ત્યાં તો પાંચીયુ ય નથી પહોંચતુ..! છતાં મેં આપેલ સરકારને કિમતી મતનુ માન રાખવા હું સરકારનો સાથ આપતા બોલી કે, "દાદા, આપત્તિ આવે તો એમાં સરકાર શું કરી શકે, એમને તો ધંધાઓનું પણ જોવાનું હોયને.. " "અમે શું કરીએ બે'ન..? " જોમજોધ જુવાનીએ ઉપાડેલ ખેતરનું કામ એ દાદાના શરીરે દેખાઈ આવતું હતું, રાતદિવસ એક કરી મહેનત કરતા એ શરીરે સહેજ પણ ભોગવિલાસ કે Lifestyleની કોઈ આશા રાખી હોય એવું દુર દુર સુધી દેખાતુ જ નહોતુ.. મને મૌન થઈ જોઇ એ દાદા ચાલતા થયા, પાછળથી કોઈ ગામનો જ માણસ મને સમજાવી રહેલ કે એ દાદાનો એકનો એક દીકરાએ થોડા દિવસ પહેલા જ આત્મહત્યા કરી છે, પછી એ થોડા એવા થઈ ગયા છે..!! પણ મારા મનમાં એક જ સવાલ ગુંજી રહ્યો હતો, "તો અમે શું કરીએ બે'ન..?? "
ગામડુ.. શહેરમાં વસ્યા છતાં અમારી ગામડાની હરેક મુલાકાત ખુબ ખાસ રહેતી., મુલાકાત કહુ કે વેકેશન કહું.. હા, દર વેકેશનમાં શહેરનો ઠાઠમાઠ ભૂલી અમે ગામડે જવા નીકળી પડતા.. નાનપણથી જ મને ત્યાંનુ આકર્ષણ રહેલુ હતું.. આજે પણ નાનપણની અઢળક યાદો નજર સમક્ષ આવી એ સંસ્મરણો તાજા કરી દે છે.. એ બધી યાદોમાંની એક યાદ છે આરતી..! હું નહીં માતાજીની આરતી.. અમારા ઘરેથી થોડે દૂર આવેલ માં અંબાજીનું મંદિર અને ત્યાંની સાંજની આરતી.. હું દરરોજ દાદા સાથે ત્યાં જતી.. મારા ઘણા બધા દોસ્ત પણ બનેલા, આજે પણ એ બધા યાદ છે, કદાચ મને ભૂલવાની ટેવ નથી.. અમે બધા નગારાની ડાંડી માટે ઝઘડતા, પછી તો વારો રાખેલ કોણ ક્યારે નગારુ વગાડશે.. ગામના દરેક માણસો આરતીમાં સામેલ થતા, ઊંચા અવાજે માં જગદંબાની આરતી ગવાતી.. એ સમયે મને આખી આરતી સ્તુતિ સાથે યાદ રહેલી.. આજે સાંજે એ જ ટાઇમે મેં નગારાનો અવાજ સાંભળ્યો, મન તો બસ નાનકડી આરતીની જેમ કૂદી રહ્યું.. કેટલા વર્ષો પછી માતાજીની આરતીનું નગારુ સાંભળ્યું હતું..! હું મમ્મીને આવુ છું કહી મંદિર તરફ નીકળી પડી.. રસ્તામાં મને ઘણા મારા જૂના દોસ્ત જોવા મળ્યા જે એ સમયે મારી સાથે આરતીમાં ગજબનો રંગ ઉમેરતા હતા, પણ એ બધા એક બાઇકની આજુબાજુ ટોળે વળી મોબાઈલ મચેડી રહ્યા હતા.. આગળ જતા ચોરો આવ્યો જ્યા ગામના વૃદ્ધો બેઠા હતા.. એમના તરફ વધુ ધ્યાન ન આપતા હું મંદિર પહોંચી.. પણ આ શું..?! ન તો કોઈ નગારુ વગાડનાર હતું ન કોઇ ડાંડી માટે ઝઘડનાર..!! ન તો કોઈ જોર જોરથી તાળી વગાડનાર વાળુ હતુ કે ન તો કોઇ ઊંચા સૂરમાં ગાવા વાળુ..! બસ બે સ્વીચમાં બધું જાતે થતુ હતું, એક ઇલેક્ટ્રિક નગારુ અને બીજું આરતી ગાતુ ટેપ...!! #આરતી
જાલિમ આ દુનિયાની પગદંડી અનેરી, એક જણ ચાલે અનેક ચહેરા પે'રી..! -Aarti
અચાનક આજ આમ જ કોઈ યાદ આવ્યું છે, દૂર હોવા છતાં ય જાણે આંખ સામે દેખાયું છે..! હ્રદયના રસ્તા પર કાયમથી લોકડાઉન વર્તે છે, ઘણાં દાયકાઓ બાદ આજે એ તાળું ખોલાયું છે.. ! હું નથી જાણતી શું સંબંધ છે એનો ને મારો, અજાણતાં જ દિલ એના હાથમાં સોંપાયું છે..! મનની મહેફિલમાં પ્રેમનો પગરવ ગુંજ્યો છે, દિલની દીવાલે દીવાલે એનું નામ લખાયું છે..! મરુભૂમી સમાન ઉજ્જડ રહ્યું છે દિલ સદાથી, આજ પ્રેમની વર્ષામાં તરબોળ થઈ ભિંજાયું છે..! ❣️
ક્યારેક ક્યારેક તો મન થાય છે કે સમયને જ પ્રેમ કરી લઉં, એ બહાને એની સાથે સાથે તો ચલાશે...!
Copyright © 2024, Matrubharti Technologies Pvt. Ltd. All Rights Reserved.
Please enable javascript on your browser
