પ્રકરણ ૪: પચીસ લાડુની સપાટ અને ગોવિંદ કાકાનો પરસેવો
સરપંચના આંગણામાં સોપો પડી ગયો હતો. હજારો આંખો માત્ર એક જ દિશામાં મંડાયેલી હતી - છગનનું મોઢું અને થાળીમાં પડેલો પહેલો લાડુ.
છગને આંખો બંધ કરીને લાડુ મોઢામાં મૂક્યો.
એ ક્ષણ... ઓહ! એ ક્ષણનું વર્ણન કરવા માટે શબ્દો ટૂંકા પડે. ૨૪ કલાકના નકોરડા ઉપવાસ પછી જ્યારે શુદ્ધ ઘી, શેકાયેલો ચણાનો લોટ, અને કેસરની સુગંધથી તરબોળ પહેલો કોળિયો જીભને અડક્યો, ત્યારે છગનના શરીરમાં વીજળી દોડી ગઈ. લાડુ ચાવવાની પણ જરૂર નહોતી. મોઢાની ગરમી મળતા જ ઘી ઓગળ્યું અને લાડુ માખણની જેમ ગળાની નીચે ઉતરી ગયો.
છગને આંખ ખોલી. તેની આંખમાં ઝળઝળિયાં હતાં. તેણે બટુક મહારાજ સામે જોયું અને માત્ર એટલું જ બોલ્યો, “વાહ!”
આ ‘વાહ’ શબ્દ કોઈ શબ્દ નહોતો, પણ બટુક મહારાજ માટે ‘ભારતરત્ન’ સમાન હતો. બટુક મહારાજે મૂછ પર તાવ દીધો અને ગોવિંદ કાકા સામે જોયું. ગોવિંદ કાકાએ મોઢું મચકોડ્યું, “હજી તો પહેલો છે, આગળ જુઓ શું થાય છે.”
પણ આગળ જે થયું, તે જોવા માટે ગામના લોકો તૈયાર નહોતા.
છગનનું એન્જિન ગરમ થઈ ગયું હતું. જેમ લાંબી રેસનો ઘોડો શરૂઆતમાં ધીમે ચાલે અને પછી ગતિ પકડે, તેમ છગને બીજા લાડુ પર હુમલો કર્યો.
બીજો લાડુ... ગપ!
ત્રીજો... ગપ!
ચોથો... ગપ!
લોકો ગણતરી કરવા લાગ્યા. એક જણ મોટેથી બોલવા લાગ્યો,
“પાંચ!”
બીજાએ ઝીલ્યું, “છ!”
છગનના હાથની ઝડપ જોવા જેવી હતી. તે લાડુ ઉપાડતો, સહેજ દબાવતો અને સીધો મોઢામાં. તેના જડબાં કોઈ ઓટોમેટિક મશીનની જેમ ચાલતા હતા. તેની આંખોમાં એક અલગ જ પ્રકારની એકાગ્રતા હતી, જેવી અર્જુનની માછલીની આંખ વીંધતી વખતે હતી. બસ, ફરક એટલો હતો કે અહીં લક્ષ્ય ‘માછલી’ નહીં, પણ ‘મોતીચૂર’ હતું.
દસ લાડુ પૂરા થયા!
સમય: માત્ર ૫ મિનિટ.
આખા મંડપમાં ગણગણાટ શરૂ થઈ ગયો.
“અરે બાપ રે! આ માણસ છે કે મિક્સર?” એક ડોશીએ પૂછ્યું.
“મને તો લાગે છે કે આ પચાસ નહીં, સો ખાઈ જશે!” ટપુભાએ કહ્યું.
ગોવિંદ કાકા હવે સહેજ બેચેન થવા લાગ્યા હતા. તેમણે પોતાની ખુરશીમાં પાસું બદલ્યું. તેમના કપાળ પર પરસેવાનું એક નાનું ટીપું બાઝ્યું.
“આ... આ તો શરૂઆતનો જુસ્સો છે,” ગોવિંદ કાકાએ પોતાનું મન મનાવતા કહ્યું, “દસ લાડુમાં શું મોટી વાત છે? ઘી હજી પેટમાં જામ્યું નથી. અસલી ખેલ તો હવે શરૂ થશે.”
બટુક મહારાજ છગનની બાજુમાં જ ઉભા હતા. તે એક કોચની જેમ સૂચના આપતા હતા.
“ધીમે બેટા, ધીમે! ઉતાવળ ન કર. ચાવીને ખા. હવા ન ભરાવી જોઈએ. પાણી ન પીતો હોં! પાણી પીધું તો જગ્યા રોકાઈ જશે.”
છગન માથું હલાવતો હતો પણ હાથ અટકતો નહોતો.
૧૧... ૧૨... ૧૩...
લાડુનો પહાડ હવે નાનો થવા લાગ્યો હતો. જે થાળી પહેલા ભરેલી લાગતી હતી, હવે તેમાં જગ્યા દેખાવા લાગી હતી.
૧૫ લાડુ પર પહોંચતા છગને પહેલીવાર બ્રેક લીધી. તેણે ઊંડો શ્વાસ લીધો.
ગોવિંદ કાકાની આંખો ચમકી. “જોયું? હાંફી ગયો! મેં કીધું હતું ને? પંદર લાડુમાં તો ફેફસાં બહાર આવી જશે.”
પણ છગન હાંફ્યો નહોતો. તેણે તો માત્ર પોતાની બેઠક વ્યવસ્થા
બદલી હતી. તેણે પલોઠી વાળી હતી તે છોડીને હવે તે ‘વજ્રાસન’ જેવી સ્થિતિમાં બેઠો, જેથી પેટને ફુલવાની વધારે જગ્યા મળે.
“મહારાજ,” છગને ધીમેથી કહ્યું, “આ લાડુમાં એલચીનો સ્વાદ જરાક ઓછો આવે છે.”
આ સાંભળીને લોકો હસી પડ્યા. ૧૫ લાડુ ખાધા પછી પણ આ માણસ સ્વાદની બારીકાઈ કાઢતો હતો! ગોવિંદ કાકાનો ચહેરો પડી ગયો. જે માણસ મજાક કરવાના મૂડમાં હોય, તે હારેલો તો ન જ કહેવાય.
૧૬ થી ૨૦ લાડુની સફર થોડી ધીમી હતી. હવે છગનને મહેનત કરવી પડતી હતી. ઘીની ચીકાશ હવે ગળામાં બાઝવા લાગી હતી. મીઠાશ
હવે જીભને ભારે પડવા લાગી હતી. છગને પાણીનો ગ્લાસ માંગ્યો.
બટુક મહારાજે અડધો જ ગ્લાસ આપ્યો. “બેટા, માત્ર ગળું ભીનું કરજે, ગટગટાવતો નહીં.”
૨૦ લાડુ પૂરા થયા ત્યારે ગામના યુવાનોએ તાળીઓ પાડી. “જીતશે ભાઈ જીતશે, છગન પેટૂ જીતશે!” ના નારા લાગવા માંડ્યા.
હવે ગોવિંદ કાકા ખરેખર ગભરાયા હતા. તેમને પોતાની મૂછો યાદ આવી. તેમણે શરત લગાવી હતી કે જો છગન જીતી જશે તો તે મૂછ મુડાવી નાખશે. તેમણે ગભરાઈને પોતાની મૂછ પર હાથ ફેરવ્યો. શું કાલે સવારે મારે મૂછ વગર ફરવું પડશે? શું આખું ગામ મારી મજાક ઉડાવશે?
તેમણે મનોમન ઈશ્વરને પ્રાર્થના કરી, “હે પ્રભુ! આ છગનનું પેટ ભરાઈ જાય એવું કરજે. ભલે મારે ૧૦૧ રૂપિયાનું નાળિયેર ચડાવવું પડે!”
૨૧... ૨૨... ૨૩...
હવે છગનની ગતિ સાવ ધીમી પડી ગઈ હતી. દરેક લાડુ હવે એક પડકાર હતો. તેનું પેટ હવે એક તંગ ઢોલ જેવું થઈ ગયું હતું. કુર્તાના બટન પર દબાણ વધી રહ્યું હતું.
૨૪ લાડુ...
છગને લાડુ મોઢામાં મૂક્યો, પણ ગળે ઉતરતો નહોતો. તે અટકી ગયો. તેનો ચહેરો લાલ થવા લાગ્યો.
મંડપમાં સોપો પડી ગયો. શું થયું? શું છગન હારી ગયો?
બટુક મહારાજના શ્વાસ અધ્ધર થઈ ગયા. “છગન? શું થયું?”
છગને પોતાની છાતી પર જોરથી મુક્કો માર્યો. ધડ...
અને પછી એક મોટો અવાજ આવ્યો... “ઓડકાર!”
એ ઓડકાર એટલો લાંબો અને ઊંડો હતો કે જાણે વાદળ ગરજ્યું હોય.
ઓડકાર ખાધા પછી છગને રાહતનો શ્વાસ લીધો. લાડુ ગળે ઉતરી ગયો.
“જગ્યા થઈ ગઈ!” છગન હસ્યો. “એક હવા ભરાઈ ગઈ હતી, નીકળી ગઈ. લાવો પચીસમો!”
જેવો તેણે ૨૫મો લાડુ ઉપાડ્યો અને મોઢામાં મૂક્યો, આખા ગામે તાળીઓના ગડગડાટથી તેને વધાવી લીધો. અડધો રસ્તો કપાઈ ગયો હતો. અડધો પહાડ ચડાઈ ગયો હતો.
ગોવિંદ કાકાએ પરસેવો લૂછવા માટે ખિસ્સામાંથી રૂમાલ કાઢ્યો. તેમનો હાથ ધ્રૂજતો હતો.
“હજી અડધા બાકી છે,” તે ધીમેથી બબડ્યા, જાણે પોતાને જ સમજાવતા હોય, “૨૫ ખાવા સહેલા છે, પણ હવે પછીના એક-એક લાડુ લોઢાના ચણા જેવા લાગશે. હવે જોઉં છું કે બટુક શું કરે છે.”
બટુક મહારાજ પણ જાણતા હતા કે ખરી કસોટી હવે શરૂ થવાની છે. ૨૫ લાડુ સુધી તો ભૂખ સાથ આપે છે, પણ પછી? પછી માત્ર મનની શક્તિ કામ આવે છે.
તેમણે છગન સામે જોયું. છગનનો ચહેરો હવે ઉતરેલો લાગતો હતો. ઘીની અસર હવે ચડી રહી હતી. આંખો ઘેરાતી હતી.
“મહારાજ,” છગને કહ્યું, “હવે મીઠું બહુ લાગે છે. કંઈક ખારું મળે તો...”
બટુક મહારાજે સ્મિત કર્યું. તેમની પાસે આનું પણ હથિયાર તૈયાર હતું.
“મગનિયા! પેલી કઢી લાવ!”
હવે શરૂ થવાનો હતો બીજો દાવ - કઢી અને લાડુનો સંગમ. શું ખાટી કઢી છગનને બાકીના ૨૫ લાડુ ખાવામાં મદદ કરશે? કે પછી પેટમાં જઈને યુદ્ધ કરશે?
ક્રમશઃ પ્રકરણ ૫ - કઢીનો કમાલ અને ૩૫ રન પર સંકટ
