રાતના સાડા અગિયાર વાગ્યા હતા. અંબા-મોજ ગામ પર કાળી ડિબાંગ રાત જામી હતી. સરપંચના આંગણામાં બળતી હેલોજન લાઈટોનો પ્રકાશ હવે થાકેલી આંખોને ખૂંચતો હતો. લગ્નના ઢોલીઓ ક્યારનાય સુઈ ગયા હતા, પણ શરતના પ્રેક્ષકો હજી ખુરશીને ચોંટીને બેઠા હતા.
છગન ‘પેટૂ’ હવે રણમેદાનમાં ઉભો હતો – અક્ષરસઃ ઉભો હતો!
તેણે ઉભા રહીને ખાવાનો નિર્ણય લીધો હતો, એ કોઈ સામાન્ય નિર્ણય નહોતો. તે ગામઠી વિજ્ઞાન હતું. છગનનું માનવું હતું કે બેસવાથી પેટ દબાય છે, પણ ઉભા રહીને ચાલવાથી ખોરાક પગની એડી સુધી પહોંચી જાય છે (આ માત્ર છગનનું વિજ્ઞાન હતું, ડોક્ટરોનું નહીં!).
૪૧ અને ૪૨: લોલકની ચાલ
છગને ૪૧મો લાડુ હાથમાં લીધો. હવે લાડુ આખા મોઢામાં મુકવો અશક્ય હતો. તેણે લાડુના બે ટુકડા કર્યા.
પહેલો ટુકડો મોઢામાં મૂક્યો અને પછી તેણે ચાલવાનું શરૂ કર્યું.
તે મંડપના ડાબા ખૂણેથી જમણા ખૂણે જતો અને પાછો આવતો. એક ઘડિયાળના લોલક ની જેમ.
ડગલું... ચાવવું... ડગલું... ગળવું...
લોકો આ દ્રશ્ય જોઈને મંત્રમુગ્ધ થઈ ગયા હતા. એક માણસ, જેનું પેટ ગર્ભવતી મહિલા કરતા પણ મોટું દેખાતું હતું, તે ધીમી ગતિએ આમતેમ આંટા મારી રહ્યો હતો અને હાથમાં ઘીથી લથબથ લાડુ હતો.
“આને કહેવાય ‘વોકિંગ ડિનર’!” ટપુભાએ ધીમેથી ટિપ્પણી કરી.
૪૨મો લાડુ પેટમાં ગયો ત્યારે છગનને લાગ્યું કે તેના ગળા સુધી ઘી ભરાઈ ગયું છે. હવે ઓડકાર આવવાની પણ જગ્યા નહોતી.
“મહારાજ...” છગન ઉભો રહી ગયો. તેણે બટુક મહારાજનો હાથ પકડ્યો. તેનો હાથ બરફ જેવો ઠંડો હતો. “મહારાજ, પગ ધ્રૂજે છે. ગુરુત્વાકર્ષણ હવે પેટ પર નહીં, પગ પર અસર કરે છે.”
બટુક મહારાજે જોયું કે છગનનો ચહેરો પરસેવાથી રેબઝેબ હતો. તેની આંખો લાલ થઈ ગઈ હતી.
“બસ બેટા, હવે ૮ બાકી છે. ક્રિકેટમાં છેલ્લી ઓવરમાં જ મેચ પલટાય. તું હિંમત ન હારતો.”
ગોવિંદ કાકાનો મનોવૈજ્ઞાનિક હુમલો
ગોવિંદ કાકા, જે અત્યાર સુધી ચૂપ હતા, તેમણે જોયું કે છગન નબળો પડી રહ્યો છે. આ સાચો સમય હતો ઘા કરવાનો.
તેમણે જોરથી બગાસું ખાધું.
“ઓહ હો હો...” તેમણે ઘડિયાળ જોઈ. “બાર વાગવા આવ્યા. બટુક, હવે આ નાટક બંધ કર. જો, બિચારા છોકરાનો શ્વાસ ચાલે છે કે નહીં? અરે, પાંચ લાડુ માટે શું જીવ લઈશ? છોડી દે ને, હું ક્યાં કવ છું કે તું હારી ગયો? આપણે મેચ ડ્રો રાખીએ.”
‘ડ્રો’ શબ્દ સાંભળીને છગનના કાન સરવા થયા. ડ્રો એટલે કે લાડુ ખાવાનું બંધ? આ વિચાર તેના મગજ માટે અમૃત જેવો હતો. તેણે લલચાયેલી નજરે થાળી સામે જોયું અને પછી ગોવિંદ કાકા સામે.
બટુક મહારાજ સમજી ગયા કે બાજી હાથમાંથી સરકી રહી છે. જો છગનનું મનોબળ તૂટ્યું, તો પૂરું.
“છગન!” બટુક મહારાજે રાડ પાડી. “ગોવિંદની વાત ન સાંભળ! એ તને ડરાવે છે કારણ કે એને પોતાની મૂછ વહાલી છે. શું તારે આ ગામમાં ‘હારેલો પેટૂ’ તરીકે જીવવું છે? યાદ રાખજે, ઈતિહાસ માત્ર જીતવાવાળાને યાદ રાખે છે, ‘ડ્રો’ કરવાવાળાને નહીં!”
છગને માથું ધુણાવ્યું. પરસેવો ખંખેર્યો.
“ના... ડ્રો નહીં!” તે ગર્જ્યો (જોકે અવાજ બકરી જેવો નીકળ્યો). “હું ખાઈશ.”
૪૩ અને ૪૪: યાતનાનો સમય
૪૩મો લાડુ તેણે પાણીના ઘૂંટડા સાથે ગળ્યો. હવે સ્વાદ જેવી કોઈ વસ્તુ અસ્તિત્વમાં નહોતી. હવે માત્ર ‘જથ્થો’ હતો.
૪૪મો લાડુ ખાતી વખતે તેને ચક્કર આવવા લાગ્યા. તેણે થાંભલાનો ટેકો લીધો.
ગામલોકો હવે પ્રાર્થના કરતા હતા. વાતાવરણ ગંભીર હતું. કોઈ હસતું નહોતું. આ હવે મજાક નહોતી રહી.
અને પછી વારો આવ્યો ૪૫માં લાડુનો.
આ એક સીમાચિહ્ન હતું. જો ૪૫ પૂરા થાય, તો બાકી રહે માત્ર ૫. અને ૫ તો કોઈ પણ રીતે ધક્કો મારીને અંદર નાખી શકાય.
છગને ૪૫મો લાડુ હાથમાં લીધો.
તેણે મોઢું ખોલ્યું. જડબામાં કડાકો બોલ્યો.
અડધો લાડુ અંદર ગયો.
બાકીનો અડધો ધક્કો મારીને અંદર નાખ્યો.
તેણે ગળવાની કોશિશ કરી. ગળાના સ્નાયુઓ ખેંચાયા. પેટના સ્નાયુઓ ખેંચાયા. ફેફસાંએ શ્વાસ રોકી લીધો. આખું શરીર એક જ કામમાં લાગી ગયું – લાડુને નીચે ઉતારવો.
અને એ દબાણ એટલું ભયંકર હતું કે...
પટ...!!!
એક તીવ્ર અવાજ આવ્યો.
બધા ચોંકી ગયા. શું થયું? હાડકું તૂટ્યું?
ના.
છગનના કુર્તાનું, પેટની બરાબર મધ્યમાં આવેલું બટન, દબાણ સહન ન કરી શક્યું. તે તૂટ્યું અને ગોળીની ઝડપે ઉડ્યું.
અને સીધું જઈને...
ટક!
સામે બેઠેલા ગોવિંદ કાકાના ચશ્માંના કાચ પર વાગ્યું!
ગોવિંદ કાકા ઉછળી પડ્યા. “ઓ બાપ રે! આ શું માર્યું?”
તેમણે જોયું તો ખોળામાં તૂટેલું બટન પડ્યું હતું.
આખું ગામ એક સેકન્ડ માટે સ્તબ્ધ થઈ ગયું અને પછી... હાસ્યનું મોજું ફરી વળ્યું!
“વાહ ભાઈ વાહ!” ટપુભા હસતા હસતા લોટપોટ થઈ ગયા.
“છગનના પેટે ગોળીબાર કર્યો!”
“ગોવિંદ કાકા, હેલ્મેટ પહેરી લો, યુદ્ધ ગંભીર છે!” કોઈક બોલ્યું.
છગન પણ આ જોઈને સહેજ મલકાયો. (હસવાની તાકાત નહોતી). તેનું પેટ હવે કુર્તામાંથી બહાર ડોકિયું કરી રહ્યું હતું, જાણે જેલ તોડીને બહાર આવ્યું હોય.
પણ આ બટનની શહીદી એળે ન ગઈ. એ ધક્કામૂકીમાં ૪૫મો લાડુ ગળે ઉતરી ગયો!
“પિસ્તાલીસ પૂરા!” બટુક મહારાજે હાથ ઊંચો કરીને ઘોષણા કરી.
હવે થાળીમાં માત્ર ૫ લાડુ હતા. પાંચ લાડુ.
દેખાવમાં નિર્દોષ, પણ અંદરથી જીવલેણ.
ગોવિંદ કાકાએ ચશ્માં સાફ કર્યા. તેમનો ગુસ્સો હવે સાતમા આસમાને હતો.
“ઠીક છે... ઠીક છે...” તે દાંત કચકચાવીને બોલ્યા. “બટન તોડ્યું ને મારું? હવે જોજે, આ છેલ્લા પાંચ તારું શું તોડે છે! આ ‘ડેથ ઝોન’ છે. અહીં મોટા મોટા યોદ્ધાઓ ઢળી પડ્યા છે. ૪૫ સુધી તો ઘણા પહોંચે, પણ ૪૬મો લાડુ... એ કાળ છે, કાળ!”
છગન થાંભલાને ટેકે ઉભો હતો. તેનો શ્વાસ ધમણની જેમ ચાલતો હતો.
“મહારાજ...” તેણે બટુક મહારાજ તરફ જોયું. તેની આંખોમાં એક વિચિત્ર ખાલીપો હતો.
“શું છે દીકરા?”
“મને... મને નીંદર આવે છે. હવે આંખો ખુલ્લી નથી રહેતી.”
આ સૌથી મોટું જોખમ હતું. ‘ફૂડ કોમા’ જ્યારે પેટ ભરાઈ જાય ત્યારે મગજને લોહી મળતું ઓછું થાય અને માણસ બેભાન થવા લાગે. જો છગન અત્યારે સુઈ ગયો, તો ઉઠશે સીધો કાલે સવારે. અને શરત હારી જવાશે.
બટુક મહારાજે મગનિયા સામે જોયું.
“મગનિયા! ઠંડુ પાણી લાવ! છાલક માર આના મોઢા પર! આને સુવા નથી દેવાનો. જ્યાં સુધી ૫૦ પૂરા ન થાય, ત્યાં સુધી યમરાજ આવે તો એને પણ કહી દેજે કે વેઈટીંગમાં ઉભા રહે!”
રાતનો ૧૨ નો ટકોરો પડ્યો.
નવો દિવસ શરૂ થયો. પણ છગન માટે હજી રાત બાકી હતી. અને બાકી હતા એ પાંચ જીવલેણ લાડુ.
(ક્રમશઃ – ભાગ ૮: ‘ફૂડ કોમા’ સામે જંગ અને ૪૯ સુધીની યાતના...)
