ભાગ 5. “પ્રેમનું નામ મુક્તિ હતું”
⬇️
"પ્રેમનું નામ મુક્તિ હતું" એ કહે છે કે પ્રેમ એ બંધન નથી, પણ ઊર્મિ છે – જ્યાં કોઈએ કોઈને પકડી ન રાખવું પડે. જ્યાં એકબીજાને ગુમાવવાનું નહીં, પણ મળવાનું શાંતિભર્યું સ્વરૂપ હોય. જ્યાં સંબંધ સ્વતંત્રતા આપે છે, ન કે બંધન.
📖 "અપરિચિત સ્વપ્નોની દેહરેખા"
દક્ષા હવે પોતાનાં વિચારોને શબ્દોમાં મૂકી રહી હતી. એના પુસ્તકનું નામ હતું: "અંતરની અજવાસ." પણ એ વિચારતી રહી, શું તે πραγματικά મુક્ત હતી?
એક દિવસ, પૂરા શહેરમાં વરસાદ વરસતો હતો. જાણે આકાશ પણ દક્ષાના આંતરદ્વંદ્વોને બહાર ઢોળી રહ્યો હોય. એ બાલ્કનીમાં ઉભી રહીને ભીની છાતી સાથે પોતાને પૂછે છે –
"શું પ્રેમ માત્ર હાજરી છે? કે કોઈની ગેરહાજરીમાં પણ એની યાદ આવતી રહે એ પ્રેમ છે?"
પુષ્ટિ અંદરથી પીઓની એક કોપી લઈને આવી. "મમ્મી... આજે પણ તું એના વિશે વિચારે છે ને?"
દક્ષા હસતી થઈ, "હવે એ મિહિર વિશે નથી... હવે એ પ્રેમ વિશે છે."
📖 "પુષ્ટિનો પ્રથમ પ્રેમ"
પુષ્ટિએ હવે જીવનમાં પોતાનું એક નવું અધ્યાય શરૂ કર્યું હતું. કોલેજના અંતિમ વર્ષમાં, એનો મિત્ર રેહાન તેની તરફ આકર્ષિત થતો ગયો.
એણે પુષ્ટિને કહ્યું, "મારે તારી સાથે ચિંતા વગરનું જીવન જીવવું છે. હું તને પકડી રાખવા નથી માંગતો, તારા સાથે વહેવા માંગું છું."
પુષ્ટિ એના શબ્દો સાંભળી ગઈ. થોડા દિવસો સુધી એ ચુપ રહી. પછી એક દિવસ એ દક્ષાને કહ્યું:
"મમ્મી, રેહાન કહે છે કે પ્રેમ એ મુક્તિ છે... શું એ સાચું છે?"
દક્ષાએ પાન પલટાવતાં કહ્યું, "સાચું તો એ છે કે સાચો પ્રેમ તને તારી અંદરનો વિશ્વાસ પાછો આપે છે. જે તને ઊંચું ઉડવા દે છે, ન કે પાંજરે પકડી રાખે છે."
📖 "દક્ષા અને મિહિર વચ્ચે અંતિમ સંવાદ"
એક દિવસ મિહિર ફરી મળવા આવ્યો. આખો પૃષ્ઠ મૌનથી લખાયો હતો.
"દક્ષા... આ છેલ્લી વાર છે. તું મને માફ નથી કરી શકી. પણ હું તને એટલુ જરૂર કહીશ... તું જે સ્ત્રી બની છે એ સ્ત્રીના પ્રેમમાં તો હું આજે પણ પડી શકું."
દક્ષાએ શાંત સ્વરે કહ્યું, "હું એ સ્ત્રી બની ગઈ કે જે પોતાની નજરોથી પોતાને પ્રેમ કરે છે. હવે મારો પ્રેમ કોઈને મેળવવો નથી, પણ પોતાના અંદર શાંતિપૂર્વક જીવવો છે."
મિહિર ને હવે વાત સમજાઈ ગઈ હતી. એ આકાંક્ષા વગર નીકળી ગયો.
📖 "સાહિત્યના પાંજરામાંથી બહારની દુનિયા"
દક્ષા હવે સાહિત્ય જગતમાં જાણીતી બની ગઈ હતી. તેના શબ્દો લોકોને પોતાના દુ:ખ સાથે સંવાદ કરવા માટે ઉપકરતા હતા.
એક દિવસ એક છોકરી એ પાસે autographed copy માંગી: "મેડમ, તમારી વાર્તાઓ મારી છાતીમાં રહે છે... એવી લાગણી થાય છે કે તમે મારા માટે લખ્યું છે."
દક્ષાને ખબર હતી કે જ્યારે કોઈ લેખક એમ કહે, 'હું હવે મુક્ત છું,' એનો અર્થ એ નથી કે દુઃખ નહીં થયું. પણ એ દુઃખ હવે તાણ નથી, પણ તાલ છે.
📖 "પુષ્ટિનો જવાબ"
પુષ્ટિએ રેહાનને જવાબ આપ્યો: "હું તને પસંદ કરું છું. પણ મારી પાસેથી તું પ્રેમ નહીં માંગ... સાથ માંગ. હું તને કોઈ સંજોગમાં નથી જોઇતી. હું તને ખૂદની સાથે જોઇતી."
રેહાન મૌન રહ્યો... અને બોલ્યો: "તમે બંને માં-દીકરી છે ને... તમારા પ્રેમનો અર્થ પણ અલગ છે. પણ એ પ્રેમો દુનિયાને શીખવી શકે એવું છે."
📖 અંત:
દક્ષા અને પુષ્ટિએ એક વાર પ્રોગ્રામમાં એક સાથે ભાષણ આપ્યું. દક્ષાએ કહ્યું:
"પ્રેમ એ નથી કે કોઈ તારી પાસે રહે. પ્રેમ એ છે કે તું તારા અંદર પોતાને આખું રાખી શકે. કોઈ તને છોડી જાય તો તું તૂટી ન પડે. એથી ઉપર ઉઠી શકે. એ જ મુક્તિ છે."
પુષ્ટિએ ઉમેર્યું: "અને જ્યારે તું મુક્ત બની જાય, ત્યારે તારો પ્રેમ શબદમાં નહીં... શ્વાસમાં રહી જાય છે."
દોઢ હજાર લોકો મૌનમાં ધબકતા હતા. એજ પ્રેમની પળ હતી. જ્યાં દરેકે પોતાના જીવનમાં પ્રેમને ફરીથી અર્થ આપ્યો.
