સંબંધ – એક આધુનિક દૃષ્ટિ
આજના સમયની વાત છે. મહાનગરમાં વસતા અર્પિત અને કૃપા નામના યુગલનો સંબંધ બહારથી નિરમલ લાગતો હતો – ફોટાઓમાં હસતા મુખ, સોશિયલ મીડિયામાં "ક્યુટ કપલ" તરીકે ઓળખાતા, અને સૌને લાગતું કે આ બે વચ્ચે પ્રેમ અને સમજણની મજબૂત કડી છે. પરંતુ અંદરખાને ઘણુંકઈ ધીરે ધીરે વિખરાઈ રહ્યું હતું – જે ના તો ફોટાઓમાં દેખાતું હતું, કે નહીં તો સ્ટેટસમાં લખાતું હતું.
અર્પિત એક IT કંપનીમાં પ્રોજેક્ટ મેનેજર હતો. કામના દબાણ અને વધતી જવાબદારીઓ વચ્ચે તે ધીરે ધીરે ઘરની શાંતિ ગુમાવતો ગયો. બીજી બાજુ કૃપા, એક સ્નાતક સ્તર સુધી અભ્યાસ કર્યા પછી ઘર સંભાળતી ગૃહિણી હતી. શરૂઆતમાં તે શોખથી ઘર ગોઠવતી, રસોઈ કરતી, અર્પિતના નાસ્તા-ટિફિનનું ધ્યાન રાખતી. પણ સમય જતાં તેને લાગવા લાગ્યું કે અર્પિતનો સ્વભાવ બદલાઈ રહ્યો છે.
સાંજના સમયે જ્યારે તે ઉત્સાહથી રાહ જુએ કે આજે કશું વાત થશે, પેલા કંઈક મજાની યાદો શેર કરશે, ત્યારે અર્પિત થાકી ગયેલા ચહેરા સાથે સઘન નજારો નાખતો, ફોનમાં વાળાયેલો રહેતો અથવા તો ન્યુઝ જોવા લાગતો. કૃપા કેટલાય વખત સુધી સમજી લેતી રહી – "કામનું ટેન્શન હશે", "મૂટ નથી", "હવે જીવન એવુજ હોય છે..."
પરંતુ સંબંધ એ માત્ર સમજણ નહિ, વહેંચાણ પણ છે. જ્યારે એક વ્યક્તિ સતત આપતી રહે અને બીજી વ્યક્તિ એ લેતી જ રહે, ત્યારે ટટાર પડવો સ્વાભાવિક છે.
એક રાત્રે જ્યારે અર્પિત મોડા આવ્યા અને છોટે કહી દીધું, “આજ હવે વાત કરવાની મૂડમાં નથી”, ત્યારે કૃપા એવું તૂટી પડી કે એકલો રડી રહી. પણ તેને પોતાને જાતે પૂછ્યું – શું અહિયાં કોઈ ખોટ મારી છે? હું તો પોતાનું બધું આપી રહી છું, તો પછી ખોટું ક્યાં થાય છે?
અને પછી શરૂ થયો એક આંતરિક સંઘર્ષ – "શું મારે કંઈક બદલવું જોઈએ?", "શું પ્રેમ હજુ છે કે હવે માત્ર આવશ્યકતા રહી ગઈ છે?", "શું હું વાળીને જીવતી રહીશ કે કોઈ નિર્ણય લઉં?"
કેટલાક દિવસો સુધી તે શાંત રહી. પોતાને સમય આપ્યો. સોશિયલ મીડિયા છોડ્યું, દિવસભર કંઈક નવું શીખવા લાગી – કુકિંગ ક્લાસ, યોગા, ઓનલાઈન અભ્યાસ. વાસ્તવમાં, કૃપા હવે પોતાના માટે生વી શીખી રહી હતી. સંબંધ જ તે મર્યાદિત ન રહ્યો હતો. એના મનની શૂન્યતા હવે ધીરે ધીરે પુરાઈ રહી હતી – એની પોતાની ઓળખમાંથી.
અર્પિતએ આ બદલાવને પ્રથમ તો અવગણ્યો. પણ પછી તેને ધ્યાન ગયું કે હવે કૃપા પહેલાં જેવી રહી ન હતી. હવે એ અર્પિતને ધ્યાન રાખવા કરતાં પોતાનું ધ્યાન રાખવા લાગેલી હતી. એની આંખોમાં હવે પહેલાં જેવી રાહ નહોતી, પણ એક અજબનો સ્થિર આત્મવિશ્વાસ હતો.
એક સાંજ, અર્પિતે પૂછ્યું, “તને કંઈક બદલાવ આવ્યો છે... બધું ઠીક છે ને?”
કૃપા શાંત હસી અને કહ્યું, “હા, હવે બધું ઠીક છે... હવે હું પોતાને પણ પ્રેમ કરું છું.”
આ શબ્દો અર્પિત માટે એક ઝટકો હતા. કેમ કે આ પહેલાં એ સમજે નહીં કે એના ‘શ્રેષ્ઠ પતિ’ હોવાના દાવામાં એટલી ખોટ રહી ગઈ હતી કે એની પત્ની પોતે પોતાને ગુમાવતી રહી હતી. હવે એ મળે છે તો પણ તેના પ્રેમથી નહિ, પણ તેના પોતાના મનથી મળે છે.
એ રાત્રે અર્પિત લાંબો વિચારમાં પડી ગયો. શું એ ખરેખર પોતાને એટલો વ્યસ્ત કરી દીધો કે કૃપાની લાગણીઓ અવગણાઈ ગઈ? શું એ પ્રેમનો અર્થ માત્ર દેખાવ પૂરતો મીઠાશ જ માને બેઠો હતો?
અગામી દિવસોમાં એણે પણ પ્રયત્ન શરૂ કર્યા. એએ કૃપા સાથે વાતો કરવી શરૂ કરી, સાંભળવા શીખ્યો, એને પૂછવા લાગ્યો – “તને શું ગમે છે?”, “શું તું ખુશ છે?”, “ચાલેને બહાર કૈં જઈએ?”
કૃપા એ શંકાભર્યા હાસ્ય સાથે કહ્યું, “એવુ ક્યાં થયું કે તને અચાનક લાગણીનો સંભ્રમ થયો?”
અર્પિતએ ઉંડા શ્વાસ સાથે કહ્યું, “મારું નસીબ છે કે તું હજી અહીં છે...”
અને અહીંથી શરૂ થયો એક નવો સંબંધ – પહેલાની જેમ નહીં, પણ વધુ સમજદારીથી, પરિપૂર્ણતાથી. હવે તેઓ કપલની જેમ નહિ, જીવનસાથી બની રહ્યા હતા.
ક્યાંક એવુ કહેવાય છે કે “સંબંધ ટકી રહે એ માટે બંને તરફથી પ્રયત્નો જરૂરી છે.”
અર્પિત અને કૃપાની કહાની એ બતાવે છે કે સંબંધ તૂટતા પહેલા જો "સંવાદ" શરૂ થાય, તો પ્રેમ ફરીથી જન્મી શકે છે.
આજની દુનિયામાં જ્યાં લોકો તરત સંબંધ છોડવાનો નિર્ણય લે છે, અહીં એ વાત સમજવી જરૂરી છે કે દરેક સંબંધ એક જગ્યા અને સમય માગે છે. દરેક વ્યક્તિ પોતાનાં ઘાવ અને ધારણાઓ સાથે આવે છે. કૃપા એ પોતાને સમજીને પોતાનો માર્ગ બદલ્યો, અને એની શાંતિ જોઈને અર્પિતે પણ પોતાનું વલણ બદલ્યું. એ પોતે પ્રેમ સમજ્યો, અને હવે એ પ્રેમ બંને વચ્ચે ફરીથી વહેવા લાગ્યો.
દરેક સંબંધમાં વિખૂટા થવાની ક્ષણ આવે છે – પણ એ ક્ષણે શું તમે આગળ વધો છો કે પાછા વળો છો એ પર નિર્ભર કરે છે કે તમારા સંબંધની ઊંડાઈ કેટલી છે.
ક્યારેક "તુ" ને શોધતા શોધતા આપણે "હું" ને ગુમાવી દેતા હોઈએ છીએ. અને પછી જ્યારે આપણે "હું" પુનઃ શોધી લઈએ, ત્યારે "તુ" એ આપમેળે પાછળ ચાલતું આવે છે... સંબંધમાં સહજ રીતે, પ્રેમથી.
