મમ્મી કંઈ ને કંઈ બહાનું કરીને મને રોજ જ સંભળાવતા કે હવે મારી પાસે પૈસા નથી. હું તો ઘરે જ હતી. દિકરો આવ્યા પછી તો આપણે કોઈ દિવસ કશે બહાર ફરવા પણ જતા ન હતા. હા દિકરો બિમાર પડે તો એની દવા લેવા જતા હતા અને એના માટે મમ્મી પાસે પૈસા માગતા હતા કારણ કે તમારો પગાર તો તમે મમ્મીને જ આપી દેતા હતા. તમારી પાસે કોઈ પૈસા રાખતા જ ન હતા. ને મારી તો નોકરી હતી નહીં. જ્યારે હતી ત્યારે મેં પણ તો બધા પૈસા મમ્મીને આપી દીધા હતા તો આપણી પાસે પૈસા કેવી રીતે હોય. મેં પપ્પાને મારી નોકરી માટે કહ્યું હતું. પપ્પાએ એક નોકરી બતાવી પણ સમય સવારે નવ થી સાંજે છ સુધીનો હતો જે મારા માટે ગામથી શક્ય ન હતો. કારણ કે આવવા જવાનો કલાક કલાક ગણું તો આખો દિવસ નીકળી જાય અને દિકરો નાનો હતો. મેં એમને કહ્યું કે ના બીજી કોઈ જુઓ. આમ કરતા દિવાળી આવી. મમ્મીએ કહ્યું દિકરો તો હજી નાનો છે અને એને રમાડવા આવ્યા ત્યારે કપડા લાવ્યા હતા એટલે અત્યારે નહીં લઈશું તો ચાલશે. અને તમે પણ તો ઘરમાં જ છો. ક્યાં કશે જવાના છો એટલે કપડા નથી લેવા. હું ત્યારે પણ કશું જ ન બોલી. ને દિવાળી પછી ભાઈબીજના દિવસે આપણે જ્યારે બેનના ઘરે ગયા ત્યારે મમ્મીએ બે અલગ અલગ કવર આપ્યા કે એક કવર દિવાળીના કપડાનું અને એક કવર ભાઈબીજનું. તમને આ વાતથી કંઈ ફરક પડતો ન હતો. મને પણ એમ કે બેન માટે જ મોકલાવે છે. ઘરની દિકરી તો ખરીને. પણ એક વિચાર જરૂર આવે મગજમાં કે આ રૂપિયા છે તો રોજ મને કેમ સંભળાવે છે કે હવે પૈસા નથી. પણ હું કંઈ ન બોલતી. એ વખતે બેન બનેવી ફરવા જવાના હતા. અને બેને એમ કહ્યું કે ભાણિયાને નથી લઈ જવાના તમે સાચવજો. આપણે હા પાડી. ને બેન ભાણિયાને આપણે ત્યાં મૂકીને ફરવા ગયા હતા. ભાણિયો આપણા ઘરે હતો એટલે મમ્મીએ કહી દીધું કે તું આ બંને બાળકોને સાચવજે કામ તો હું કરી લેવા. મને ખૂબ જ વિચિત્ર લાગતું હું બેસી રહું અને મમ્મી બધા કામ કર્યા કરે. હું એમ કહું કે તમે રસોઈ બનાવો હું કચરા પોતું કરી નાખું પણ એ માનતા જા નહીં. મને બેસી રહેવું બિલકુલ ગમતું જ નહીં તે પણ ત્યારે કે જ્યારે તેઓ કામ કરતા હોય. હું એમને કેવી રીતે મનાવું કે એ મને કામ કરવા દે એ જ સમજ પડતી ન હતી. ફળિયાવાળા માટે જાણે હું મજાક બની ગઈ હતી. બધા મને કંઈ ને કંઈ બોલીને જતા. મારા ઘરે હું મારી મમ્મીનું ઘણું ખરું કામ કરી લેતી ને અહીં મમ્મી ના જ પાડે કે ના મને કોઈનું કામ નહીં ગમે. જેમતેમ દિવસ પસાર થાય. બેન ફરીને આવી ગયા ને આપણે ત્યાં રહેવા આવ્યા. બેને કહ્યું કે હું રહેવા આવી છું તો પાપડી બનાવી દો પછી મારાથી રહેવા નહીં અવાય. બેનને ત્યાં પાપડ પાપડી આપણે ત્યાંથી બનાવીને આપતા હતા. હું લગ્ન કરીને આવી ત્યારે મમ્મીએ કહ્યું હતું કે પહેલાં બેનના મામાસસરાને ત્યાંથી પાપડ પાપડી આવતા હતા પણ હવે આપણે મોકલીએ છીએ. આપણાથી એમને બીજું તો કંઈ અપાતું નથી એટલે. પણ પાપડી કરવા માટે એના ચોખા તમારે તમારી માસીના ગામ સુધી સ્કુટર પર લેવા જવું પડતું હતું કારણ કે મમ્મી એમ કહેતા કે ત્યાંના ચોખાની જ પાપડી સારી થાય. માસીનું ગામ એટલે આપણે ત્યાંથી લગભગ પચાસ કિલોમીટર. ને તમે કંઈ પણ બોલ્યા વગર એ લઈ આવતા. મને એમ થતું આપણા આખા શહેરમાં એ ચોખા મળતા જ નહીં હોય કે ત્યાં સુધી જવું પડે. પણ મમ્મી તો ના જ પાડતા કે ના ત્યાંથી જ લાવવાના. વળી, પાપડીમાં પણ એવું જ થતું કે જેટલી બનાવી હોય એમાંથી થોડી જ આપણે ત્યાં રહે અને બધી બેનના ઘરે મોકલી દેવામાં આવે. આ વખતે મેં એમ કહ્યું કે દિકરો નાનો છે અને ભાણિયો પણ નાનો છે કેવી રીતે કરીશું ?
