જીવન પથ
-રાકેશ ઠક્કર
ભાગ-૩૪
એક નાનકડો પ્રયત્ન અને જુઓ કે દુનિયા કેટલી બદલાઈ જાય છે!
મોટા ભાગના લોકો કોઈ મોટું લક્ષ્ય (Goal) નક્કી કરે છે ત્યારે તેમને તે એટલું વિશાળ લાગે છે કે તેઓ નિરાશ થઈ જાય છે અને શરૂઆત જ કરી શકતા નથી.
નાનકડો પ્રયત્ન એટલે...
શરૂઆત કરવાની હિંમત: પરફેક્ટ સમયની રાહ જોયા વિના, પરિણામની ચિંતા કર્યા વિના, માત્ર એક પગલું ભરવું.
ઝીરોમાંથી હીરો બનવું: જ્યારે આપણે કોઈ પણ વસ્તુની શરૂઆત કરીએ છીએ, ત્યારે આપણું સ્ટેટસ 'ઝીરો' હોય છે. નાનકડો પ્રયત્ન કરીને આપણે 'વન' પર આવીએ છીએ. ઝીરો અને વન વચ્ચેનો તફાવત અનંત હોય છે.
નિષ્ક્રિયતા તોડવી: નાનકડો પ્રયત્ન આળસની દીવાલને તોડી નાખે છે. એકવાર ગતિ મળી જાય, પછી પ્રગતિ કરવી સરળ બની જાય છે.
આપણે એવું માનીએ છીએ કે મોટા બદલાવ માટે મોટી ક્રિયા (Big Action) ની જરૂર છે, જ્યારે હકીકત એ છે કે નાની, નિયમિત ક્રિયાઓ (Small, Consistent Actions) જ મોટો બદલાવ લાવે છે. આને 'સંચિત અસર' (Compound Effect) કહી શકાય.
જ્યારે તમે નાનકડો પ્રયત્ન કરો છો, ત્યારે માત્ર તમારું કામ જ નથી બદલાતું, પણ તમારી આસપાસની 'દુનિયા' પણ બદલાય છે.
તમારી આંતરિક દુનિયામાં પરિવર્તન:
આત્મવિશ્વાસનો વધારો: જ્યારે તમે કોઈ નાનો પડકાર પૂર્ણ કરો છો (જેમ કે સવારે ૧૦ મિનિટ વહેલા ઉઠવું), ત્યારે તમારું મન કહે છે: "વાહ, હું આ કરી શકું છું!" આ નાનકડી સફળતા આત્મવિશ્વાસની પાયો નાખે છે.
સકારાત્મકતાનો સંચાર: નાનકડા પ્રયત્નથી સફળતા મળે એટલે મૂડ સારો થઈ જાય છે, અને સકારાત્મક વિચારસરણીનું ચક્ર શરૂ થાય છે.
તમારા કાર્ય અને આદતોની દુનિયામાં પરિવર્તન:
પ્રોક્રેસ્ટિનેશન (ટાળવાની આદત) નો અંત: તમને એક મોટો રિપોર્ટ લખવાનો છે. તમે નક્કી કરો છો કે આજે હું માત્ર પહેલો પેરેગ્રાફ લખીશ. આ નાનકડો પ્રયત્ન કરવાથી બાકીનો રિપોર્ટ લખવો સરળ બની જાય છે.
આદતનું નિર્માણ: જો તમે રોજ માત્ર એક પેજ વાંચવાનું નક્કી કરો, તો એક વર્ષમાં તમે મોટી સંખ્યામાં પુસ્તકો પૂરા કરી શકો છો. આ 'નાનકડો પ્રયત્ન' એક મહાન 'આદત' બની જાય છે.
તમારી આસપાસની દુનિયામાં પરિવર્તન (સામાજિક અસર):
અન્યો માટે પ્રેરણા: જ્યારે તમે તમારા નાના પ્રયત્નોથી સફળ થાઓ છો, ત્યારે તે જોઈને બીજા લોકો પણ પ્રેરણા લે છે. તમારો નાનકડો પ્રયત્ન બીજાની દુનિયા બદલવાની શરૂઆત બની શકે છે.
સંબંધોમાં સુધારો: જો તમે કોઈની સાથેના ખરાબ સંબંધો સુધારવા માટે રોજ માત્ર એક નાનો સકારાત્મક શબ્દ બોલો, તો ધીમે ધીમે તે સંબંધની ગરમી પાછી આવી જાય છે.
વજન બહુ વધારે છે. રોજ માત્ર ૨ મિનિટ હળવી કસરત કરવી. ૨ મિનિટની આદત ધીમે ધીમે ૩૦ મિનિટ બની જાય છે, અને એક વર્ષમાં વજન ઘટવાથી જીવનશૈલી બદલાઈ જાય છે.
કમાણી ઓછી છે, બચત થતી નથી. દરરોજ માત્ર ₹૧૦ ની બચત કરવી. બચતની આદત શરૂ થાય છે. થોડા સમય પછી આ રકમ વધીને આવકનો એક નિશ્ચિત ભાગ બની જાય છે, અને નાણાકીય સ્વતંત્રતાનો માર્ગ ખુલે છે.
બહુ બધા પુસ્તકો વાંચવા છે, પણ સમય નથી.રોજ સૂતા પહેલા માત્ર એક પેજ વાંચવું.આખો દિવસ ગમે તેટલો વ્યસ્ત હોય, પણ જ્ઞાન પ્રાપ્તિ ચાલુ રહે છે. વર્ષના અંતે તમે ઘણા પુસ્તકોના જ્ઞાનથી સમૃદ્ધ થાઓ છો.
મોટો પ્રોજેક્ટ અધૂરો છે.આજે માત્ર પ્રોજેક્ટનું ટાઇટલ અને હેતુ લખી નાખવો.અટકેલા કામને ગતિ મળે છે. એકવાર શરૂઆત થઈ જાય પછી મગજ આપોઆપ આગળનું કામ કરવા લાગે છે.
આ વિચાર આપણને શીખવે છે કે જીવનમાં ક્યારેય નિરાશ ન થવું. ભલે લક્ષ્ય ગમે તેટલું મોટું હોય, આપણે માત્ર આજે શું કરી શકીએ તે સૌથી નાનું કામ શોધીને તે કરી લેવું જોઈએ.
ફક્ત એક નાનકડું પગલું ભરીને તમે એક નવા માર્ગ પર ચાલી નીકળો છો, અને પછી પાછળ ફરીને જોશો તો ખબર પડશે કે તે નાનકડો પ્રયત્ન જ તમારી દુનિયા બદલવા માટેનું 'જાદુઈ બટન' હતો.
એક પહાડી ગામમાં એક જૂના કૂવા પાસે એક નાનકડી છોકરી રહેતી હતી, જેનું નામ રીટા હતું. કૂવો લગભગ સૂકાઈ ગયો હતો, તેના તળિયે માત્ર થોડું જ પાણી બચ્યું હતું.
લોકો આખો દિવસ ફરિયાદ કરતા: "આટલા ઓછા પાણીથી શું વળે? હવે વરસાદ પડે તો સારું!" બધાએ કૂવામાંથી પાણી કાઢવાનું છોડી દીધું હતું.
રીટાએ જોયું કે તેના ઘરમાં પણ પાણીની ખૂબ તંગી છે.
એક દિવસ રીટાએ નક્કી કર્યું. તેણે એક નાનકડી ડોલ અને એક લાંબી દોરી લીધી. તે જાણતી હતી કે આ નાની ડોલમાં માંડ એક લોટો પાણી આવશે. આ એનો "નાનકડો પ્રયત્ન" હતો.
તે સવારે વહેલી ઊઠી. કૂવામાં દોરી નાખી, ઘણી મહેનત કરી અને માંડ માંડ એક ડોલ પાણી કાઢ્યું. આ પાણી તેણે પોતાના છોડને પાયું. બીજે દિવસે ફરી કાઢ્યું, અને ત્રીજે દિવસે પણ.
પાડોશીઓએ તેને જોઈ અને હસવા લાગ્યા: "અરે રીટા! આ એક-બે લોટા પાણીથી શું થશે? કૂવો થોડો ભરાવાનો છે?"
રીટાએ હસીને જવાબ આપ્યો: "હું કૂવાને ભરવા નથી પ્રયત્ન કરતી, હું મારી મહેનતની આદત ભરી રહી છું. અને આ પાણી મારા છોડને જીવતો રાખશે."
થોડા દિવસો પછી, ગામના એક યુવાને વિચાર્યું: "રીટા જો એકલા હાથે આટલો નાનો પ્રયત્ન કરી શકે, તો આપણે કેમ નહીં?"
યુવાને મોટી ડોલ લીધી અને પાણી ખેંચવાનું શરૂ કર્યું. તેને જોઈને બીજા બે-ત્રણ લોકો જોડાયા. પછી પાંચ લોકો, અને પછી દસ લોકો. બધાએ નક્કી કર્યું કે રોજનું થોડું પાણી તો ખેંચવું જ છે.
આ રીતે, બધાના નાનકડા પ્રયત્નો ભેગા થતા ગયા. છોડ બચી ગયા. લોકોને તકલીફ ઓછી થઈ.
સૌથી મોટો "જાદુ" એ થયો કે લોકોની નિરાશાની દુનિયા બદલાઈ ગઈ. તેમને સમજાયું કે મોટી સમસ્યાનો ઉકેલ પણ નાના, સતત પ્રયત્નો થી જ મળે છે.
પરિણામ: કૂવામાં પાણી તો વધ્યું જ નહોતું, પણ લોકોએ મહેનત કરવાનું શરૂ કરી દીધું હતું, અને જ્યારે વરસાદ આવ્યો ત્યારે તેઓ ખુશીથી નવા પાણીને આવકારવા તૈયાર હતા.
બોધ: રીટાનો એક ડોલ પાણી કાઢવાનો નાનકડો પ્રયત્ન માત્ર તેના છોડ માટે નહોતો, તે ગામના લોકોની વિચારધારા બદલવાની શરૂઆત હતી.
