પ્રસ્તાવના
‘નિર્વાણ’ની પીડા અને પ્રણય (૨૦૫૦)
વર્ષ ૨૦૫૦. પુણેની ગગનચુંબી ઇમારતની ઉપરના માળે આવેલી ક્વોન્ટમ લેબોરેટરીમાં, હવા વીજળીકણોની નીચી ગુંજારવથી ભરેલી હતી. લેબની દીવાલો પર પ્રકાશના નીલા અને ચાંદીના તરંગો નૃત્ય કરતા હતા, જાણે સમયના અનંત વમળોને આમંત્રણ આપતા હોય. કેન્દ્રમાં ઊભું હતું ‘નિર્વાણ’ મશીન – એક વિશાળ, વર્તુળાકાર યંત્ર જેની સપાટી પર ચાંદીના તારાઓ જેવા ક્રિસ્ટલ્સ ચમકતા હતા, અને તેની અંદરથી વાદળી પ્રકાશના તેજસ્વી પ્રવાહો ફૂટતા હતા.
લેબમાં ઊભા હતા ત્રણ વૈજ્ઞાનિકો: ડૉ. રવિ શર્મા, જેમના કપાળ પર વર્ષોના સંઘર્ષની રેખાઓ ઊંડી બની ગઈ હતી; પ્રોફેસર લી યુન, જેમની આંખોમાં એશિયાઈ ધીરજ અને લોખંડી સંકલ્પનું મિશ્રણ ઝળકતું હતું; અને ડૉ. એલિઝાબેથ વોગ્ટ, જેમના વાળમાં ચાંદીની ધારીઓ જાણે તેમની બુદ્ધિમત્તાના પુરાવા હોય. તેમના હૃદયોમાં એક યુગનો ભાર હતો – ભૂતકાળના અન્યાયોને સુધારવાનો અને ભવિષ્યને પુનર્જીવિત કરવાનો.
ડૉ. રવિ શર્માએ હોલોગ્રાફિક સ્ક્રીન પર હાથ મૂક્યો, જેમાં ભારતનો અખંડ નકશો તરંગાઈ રહ્યો હતો. તેમના અવાજમાં ઊંડી વેદનાની ધાર હતી: "વિભાજન... લાખો લોકોનું સ્થળાંતર, નદીઓ લોહીથી લાલ થઈ ગઈ હતી. આપણે યુદ્ધોને ટાળીશું, પરંતુ જો ભારત અખંડ ન રહ્યું તો આપણી શાંતિ અધૂરી રહેશે. પાકિસ્તાન અને બાંગ્લાદેશની ચીસો મારા કાનમાં હજી પણ ગુંજે છે, જાણે કોઈ અનંત કરુણા ગીત!"
પ્રોફેસર લી યુન: (ધીમો, પણ લોખંડી સંકલ્પ) "રવિ, સૌથી મોટો અન્યાય યુદ્ધ નથી, પરંતુ ધર્મના નામે માનવતાનું વિભાજન છે. આપણે બ્રિટનને માત્ર આઝાદી આપવા માટે નહીં, પરંતુ અખંડિતતા જાળવવા માટે મજબૂર કરીશું. આ અમારી અંતિમ અને સૌથી મોટી કસોટી છે."
ડૉ. એલિઝાબેથ વોગ્ટ: (તેજસ્વી તેજ સાથે) "આપણે સર્જન કરીશું. અન્યાયી શાંતિને સુધારીને, આપણે સૌથી સંપૂર્ણ અને અખંડિત શાંતિ શોધીશું. આ મશીન માત્ર સમયનું વાહન નથી; તે માનવતાની આત્માનું પુનર્નિર્માણ છે."
પ્રકરણ ૧: પ્રથમ કસોટી - અમેરિકન સિવિલ વોર (૧૮૬૦)
૧.૧: યુદ્ધ ટાળ્યું, ન્યાય માટે ક્રાંતિનું બીજ રોપ્યું
ડૉ. એલિઝાબેથ વોગ્ટ ૧૮૬૦ માં યુએસ સેનેટમાં પ્રવેશી. તેમણે ગૃહયુદ્ધમાં મૃત્યુ પામેલા લાખો સૈનિકોના આંકડાઓને હવામાં પ્રોજેક્ટ કર્યા. યુદ્ધ ટળ્યું, ગુલામી સમાપ્ત થઈ, પરંતુ વંશીય પૂર્વગ્રહોની માનસિક સાંકળો અકબંધ રહી.
ટીમને પીડા થઈ. પ્રોફેસર લી યુન ૧૮૯૦ માં એક અખબારના સંપાદકને મળ્યા. તેમણે ભવિષ્યના રંગભેદ કાયદા, પોલીસ અત્યાચાર અને આફ્રિકન-અમેરિકન સમુદાયના અપમાનજનક ફોટા વેર્યા. "આ જુઓ! આ તમારા રાષ્ટ્રનો શ્રાપ છે! તમારું રાષ્ટ્ર યુદ્ધ વિના બચી ગયું, પરંતુ તેના આત્માને અન્યાયનો કીડો કોરી રહ્યો છે. તમારા શબ્દો ગોળીઓ કરતાં વધુ શક્તિશાળી છે!"
સફળતા: આ દખલથી સિવિલ રાઇટ્સ મૂવમેન્ટ ૭૦ વર્ષ વહેલી શરૂ થઈ. અમેરિકાનું આંતરિક ઘર્ષણ શાંત થયું, અને તે વહેલું વૈશ્વિક નેતૃત્વ લેવા તૈયાર થયું.
પ્રકરણ ૨: બીજી કસોટી - પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધ (૧૯૧૪)
૨.૧: બે યુદ્ધોનો અંત, અખંડ સ્વપ્નનો ઉદય
પ્રોફેસર લી યુન ૧૯૧૪ માં સરાયેવો પહોંચ્યા. તેમણે પ્રિન્સિપને અટકાવીને WWI ટાળ્યું, જેના કારણે WWII પણ ટળી ગયું. વિશ્વ યુદ્ધના વિનાશથી બચી ગયું. જોકે, યુરોપીયન સામ્રાજ્યો અક્ષત રહ્યા, અને ભારત પર સ્વતંત્રતાનું સંકટ યથાવત રહ્યું.
આ ક્ષણ વૈજ્ઞાનિકો માટે ભાવનાત્મક ચરમસીમા હતી. ડૉ. રવિ શર્મા અને ડૉ. એલિઝાબેથ વોગ્ટ ૧૯૨૫ માં બ્રિટિશ સંસદમાં પહોંચ્યા.
ડૉ. રવિ શર્માએ ભવિષ્યના વિભાજનની ભયાનકતાના દ્રશ્યો પ્રોજેક્ટ કર્યા: લાખો શરણાર્થીઓના કાફલા, તેમના ચહેરાઓ પર આતંક અને અશ્રુઓ. તેમનો અવાજ ગર્જના જેવો હતો: "તમે સત્તાના લોભમાં ભારતનું ધર્મના નામે વિભાજન કરશો, તો ઇતિહાસ તમને સૌથી કાયર શાસક ગણશે! વિભાજન ટાળો! આ તસવીરો જુઓ! આ વિભાજન નહીં, આ માનવતાનો નરસંહાર છે!"
ડૉ. એલિઝાબેથ વોગ્ટએ ચેતવણી આપી: "અમેરિકા હવે ન્યાય માટે જાગી ચૂક્યું છે. જો તમે વિભાજન કરશો, તો તમારું સામ્રાજ્ય નૈતિક રીતે નાશ પામશે!"
સફળતા: આ દખલગીરીને કારણે, બ્રિટનને વિભાજનનો પ્રસ્તાવ કાયમ માટે રદ્દ કરવો પડ્યો. ભારતને શાંતિપૂર્વક આઝાદી મળી, અને અખંડિતતા જળવાઈ રહી.
૨૦૫૦નું વિશ્વ: ભારતે વિભાજનનો ઘા ટાળ્યો. પાકિસ્તાન અને બાંગ્લાદેશનું નિર્માણ ટળી ગયું! ભારત એક મજબૂત, ધર્મનિરપેક્ષ અને અખંડ મહાશક્તિ બની રહ્યું.
પ્રકરણ ૩: ત્રીજી કસોટી - વિયેતનામ યુદ્ધ (૧૯૬૦)
૩.૧: યુદ્ધ ટાળ્યું, સંઘર્ષને સર્જનમાં વાળ્યું
વિયેતનામ યુદ્ધ ટળ્યું, પરંતુ તેના કારણે ઇન્ટરનેટ અને મોબાઇલ ટેક્નોલોજીનો વિકાસ ૨૦ વર્ષ પાછળ હતો. શાંતિ મળી, પણ જ્ઞાનનો પ્રવાહ થંભી ગયો.
પ્રોફેસર લી યુન ૧૯૭૦ માં વિશ્વના વૈજ્ઞાનિકોને મળ્યા.
ચોટદાર સંવાદ: લી યુન: (સંકલ્પ સાથે, વૈજ્ઞાનિકોને) "તમારા દુશ્મનો હવે લશ્કરી નહીં, પણ પ્રકૃતિના છે! ગ્લોબલ વોર્મિંગ જુઓ! ઊર્જાની કટોકટી જુઓ! તમે યુદ્ધ વિના નિષ્ક્રિય બની ગયા છો. લડો... પરંતુ વિજ્ઞાનથી લડો! તમારી ઊર્જાને સર્જનમાં વાળો!"
સફળતા: આ દખલથી વૈજ્ઞાનિક સમુદાયમાં ક્લાઇમેટ ચેન્જ અને સંચાર ટેક્નોલોજી માટેની તીવ્ર હરીફાઈ શરૂ થઈ, જેનાથી ટેક્નોલોજીનો વિકાસ ફરી વેગ પકડ્યો.
નિષ્કર્ષ: પ્રોજેક્ટનું સમાપન અને અખંડ સંતુલનનો કલરવ
ડૉ. રવિ શર્માએ ‘નિર્વાણ’ મશીન બંધ કર્યું. લેબોરેટરીમાં ઊંડી શાંતિ છવાઈ ગઈ – જે ઇતિહાસના સંપૂર્ણ સંતુલનની શાંતિ હતી.
ડૉ. રવિ શર્મા: (આંખોમાં આનંદના આંસુ સાથે, જે વર્ષોના બોજને ધોઈ રહ્યા હતા) “આપણે સંતુલન શોધી કાઢ્યું. આપણે સાબિત કર્યું કે માનવતા વિનાશ વિના પણ પ્રગતિ કરી શકે છે. આપણી સૌથી મોટી જીત એ છે કે ઇતિહાસમાં જે વિભાજનના ઘા હતા, તે હવે અખંડિતતાનો મહાન કલરવ બની ગયા છે."
તેમણે નિર્વાણ મશીનના તમામ રેકોર્ડ્સ બાળી નાખ્યા. હવે તેઓ ભૂતકાળના ગુપ્ત રક્ષકો તરીકે વર્તમાન વિશ્વને તેના નવા, સંતુલિત અને પ્રેરણાદાયક માર્ગે દોરવા માટે તૈયાર હતા.
અંતિમ પ્રેરણા: આ પ્રેરણા કથા એ સાબિતી છે કે માનવતાનું સૌથી મોટું શસ્ત્ર વિનાશ નહીં, પરંતુ ન્યાય, સુધારણા અને અખંડિતતાની અદમ્ય ઈચ્છાશક્તિ છે. જો માનવતા ભૂતકાળના ઘાવને સુધારવાનો સંકલ્પ કરે, તો અશક્ય લાગતું અખંડ સ્વપ્ન પણ સાકાર થઈ શકે છે.
