कथा क्र.०३: दोन मित्रांची धमाल
शेंदूरवाडी हे गाव तसं खूपच शांत, साधं आणि सर्वसामान्य गाव. इथले लोक आपापल्या कामात गुंतलेले, गावात काही फार घडतही नसे. पण गावात दोन मात्र असे जीव होते, ज्यांनी ही शांतता गढूळ करायची शपथ घेतली होती. त्यांची नावं होती – गप्या आणि बंड्या.
गप्या म्हणजे एकदम लटपटीया. अंगाने बारीक, पण डोकं मात्र भन्नाट चालायचं. गावातल्या कुठल्याही माणसाचा आवाज, चलनवलन तो हुबेहूब नक्कल करून दाखवायचा. तर बंड्या होता थोडा धीट, थोडा गबाळा, आणि कायम ‘काय वेगळं करता येईल’ या विचारात गुरफटलेला.
या दोघांची मैत्री म्हणजे गावातल्या बाकीच्यांसाठी एक प्रकारचा धसका होता. एकत्र आले की त्यांचं डोकं फारच भन्नाट योजनेत घुसायचं, आणि मग गावात काहीतरी "घडून" राहायचंच.
एक दुपारी दोघं वडाच्या झाडाखाली सोंगट्या खेळत बसले होते. उन्हाची तलखी आणि कंटाळा अंगावर बसला होता. बंड्या डोकं खाजवत म्हणाला, “गप्या, गावात एकही धक्का नाही रे. लोक टीव्ही पाहतात, झोपा काढतात. काहीतरी घडायलाच हवं!”
गप्याने एक सोंगटी हवेत फेकली आणि चमकून म्हणाला, “घडवू का मग? एकदम फिल्मी! आपण अफवा पसरवू की मंदिराच्या मागे खजिना सापडलाय!”
बंड्याच्या चेहऱ्यावर जणू चंद्र उजळला. त्याने लगेचच “बरोबर!” असं म्हणून हात उडवला आणि त्या रात्रीपासून खजिना मोहिमेचं नियोजन सुरू झालं. त्यांनी काकडी ठेवायची एक जुनी तांब्या पेटी शोधली. त्यात काहीतरी जुनी, खरडपट्टी नाणी टाकली. वर हळद-कुंकू टाकलं, एक पिवळसर कागद त्यावर ठेवून लिहिलं – ‘शेंदूरवाडीचा रक्षणखजिना’.
दुसऱ्या दिवशी सायंकाळी, गावकऱ्यांना ऐकू जाईल अशा आवाजात बंड्या मंदिराच्या मागे किंचाळला, “गप्या! बघ रे बघ! खजिना… बघ, या पेटीत काय आहे!”गप्या एकदम घाबरल्यासारखं नाटक करत म्हणाला, “अरे हे तर फार प्राचीन वाटतं! नकाशाही दिसतोय, बहुतेक आणखी काही सापडेल!”
गावात लोकांची गर्दी जमायला लागली. म्हातारे, तरुण, बायका, शाळेतील मुलं, सगळेच तिथं गोळा झाले. एक बापू नावाचे म्हातारे दाढी खाजवत म्हणाले, “हेच ते! माझ्या आजोबांनी सांगितलं होतं, शेंदूरवाडीत खजिना लपलाय!”
आता मात्र गावात खळबळ माजली. दुसऱ्याच दिवशी लोकांनी शेतात, झाडामागं, शाळेच्या कंपाउंडजवळ खणायला सुरुवात केली. कुणी वाळलेल्या विहिरीत दोर लावून शिरलं, कुणी रेडिओ ऐकून सोनार शोधत होता. आणि पाटलांचं घर तर पूर्ण पायऱ्यांपासून उखडून टाकलं होतं. म्हणे ‘खजिना सिग्नल’ तिथून येतोय!
गावात इतकं तापलं की पोलिसांनी लक्ष दिलं. इन्स्पेक्टर कांबळेंनी स्वतः चौकशी सुरू केली. पण ह्याच गोंधळात गप्या आणि बंड्या मात्र गायब झाले!
कोणी म्हणत होते की ते पुण्याला पळालेत, कुणी म्हणे त्यांना एलियनने उचललं – कारण त्यांनीच दोन दिवसांपूर्वी एलियनबाबत काही तरी बरळलं होतं.
पण गावातल्या बसस्टॉपवर एक पोस्टर चिकटलेलं सापडलं. त्यावर लिहिलं होतं –“आम्ही पुन्हा येऊ… नवीन शोध घेऊन! – गप्या-बंड्या”
आता लोकांना कळायला लागलं होतं की ही सगळी खोड्यांची लाट होती. पाटलांनी कंठशोष करत पंचायत बोलावली. पोलिसांनी शोध लावला आणि गप्या-बंड्या टाकळीच्या जत्रेत सापडले – चकली खात, सुतळीबॉम्ब उडवत!
ते गावात परत आणण्यात आले. इन्स्पेक्टरने त्यांना विचारलं, “का केलंत हे सगळं?”
गप्या हसत म्हणाला, “गावात सगळे कंटाळले होते. आम्ही थोडं ‘रंजन’ केलं. टीव्हीऐवजी थेट नाटक!”
बंड्या पुढे सरसावत म्हणाला, “आता लोक बाहेर पडले, एकत्र आले, हसलेसुद्धा! खरा खजिना तोच ना?”
गावात मात्र लोकांना इतका घाम फुटला होता की प्रत्येकजण गप्या-बंड्यापासून दहा फूट दूर चालायचा.
शेवटी पंचायतनं ठरवलं — "दर महिन्याला एकदा गप्या-बंड्याचा कार्यक्रम ठेवू, त्यात ते काहीही खोटं बोलू शकतात, पण लोकांना आधीच सांगायचं – हे केवळ ‘मनोरंजन’ आहे."
आणि मग सुरू झाला ‘गप्या-बंड्या मंच’ – गावातल्या हास्याचा हिट शो.
आता शेंदूरवाडी गावात गेल्या काही महिन्यांपासून एक अद्भुत प्रकार घडत होता. गावात जे पूर्वी केवळ लोकसभा निवडणुकीचं थोडंसं हलकंफुलकं वातावरण असायचं, तिथं आता दर महिन्याच्या पहिल्या रविवारी उत्सव साजरा व्हायला लागला होता. हा उत्सव म्हणजे ‘गप्या-बंड्या मंच’. आणि हा मंच म्हणजे शुद्ध हसवण्याचा झरा. गावातलं लहान-मोठं, म्हातार-कोवळं, चहा टाकणाऱ्या ताईंपासून शाळेच्या मुख्याध्यापकांपर्यंत सगळ्यांना याचं वेड लागलेलं.
गप्या आणि बंड्या, हे दोन भंपक गावातल्या गावकऱ्यांना खोटं बोलून फसवत असले तरी आता लोक त्या खोट्याच्या प्रेमात पडले होते. कारण ते खोटं ‘खरंच’ हसायला लावत होतं. कार्यक्रमाच्या दिवशी सकाळपासूनच लोक घरातली कामं उरकून, माठातलं पाणी भरून, लादी-पोछा करून अंगणात चटई टाकून बसायला सुरुवात करत. काहींनी तर आपापल्या जागा ठरवल्या होत्या – कुणी चौकाच्या विहिरीवर, कुणी पंचायत भवनासमोर, कुणी बंड्याच्या बाबांचं जुनं सायकल दुकान आहे तिथं.
पहिल्या कार्यक्रमात गप्याने सांगितलं होतं, “कालच आम्ही चंद्रावरून आलो. तिथं सोनं आहे, पण आम्ही तिथं एक लॉज सुरू केलं – ‘शेंदूर लॉज’. ते फक्त पिंपरीचं ID दाखवणाऱ्यांना मिळतं.” आणि सगळा चौक खदखदून हसला होता.
दुसऱ्या महिन्यात बंड्यानं थेट भुताच्या गोष्टीला हात घातला. म्हणाला, “आज रात्री नंतर गावात एक भूत येणार आहे. त्याचं नाव ‘नाथा’. हे भूत कोणाकडं वास घेतंय, हे ओळखायचं एक लक्षण आहे. ज्याच्याकडून ते वास घेतं, त्याचा TV आपोआप बंद होतो.” दुसऱ्या दिवशी गावातल्या तीन माणसांनी आपले TV बंद झाले म्हणून सरळ माजघरात उपवास केला. गावातली मंडळी यावर विश्वास ठेवतात हे बघून गप्या-बंड्या गुपचूप झाडामागे बसून हसत होते. पण गंमत म्हणजे हसणारे फक्त ते नव्हते. गावकऱ्यांनाही हे सगळं माहिती होतं, पण तरीही त्या सगळ्या खोटेपणात जी निरागस गंमत होती, तीच त्यांना हव्यासारखी वाटत होती.
एकदा गप्याने सांगितलं, “मी काल माझ्या अंगणात खोदून पाणी काढलं… आणि त्यातून साखर वाहायला लागली. गावात गोडी वाढतेय म्हणून देवाचं आभार मानले!” त्यावर बंड्या म्हणाला, “माझ्या घराच्या गच्चीवर कबुतर नाही तर सिंगापूरचं ड्रोन उतरलं होतं. मी त्याच्यात चहा टाकून दिला, आणि त्याने मला ‘धन्यवाद’ म्हणून एक आयफोन टाकला.”
या असल्या भंपक गोष्टी गावकरी पूर्ण गंभीरपणे ऐकत आणि खळखळून हसत. एका रविवारी एका म्हाताऱ्यानं तर गप्याच्या खांद्यावर थोपटून विचारलं, “अरे तुला हे एवढं सुचतं कुठून?”गप्याने डोळे उघडे ठेवत उत्तर दिलं, “दिवसा झोपून आणि रात्री स्वप्नं बघून!”आता गावातल्या पाटलांच्या घरी देखील बायका माणसं गप्या-बंड्याचं नवं काही बोलतात का यासाठी एकमेकांना फोन करून अपडेट देत. कुणाचं गॅसचं बुकिंग चुकलं तरी चालेल, पण गप्या-बंड्याचं प्रकरण चुकलं तर झोप लागत नसे.
या सगळ्या गोंधळात एक नवा किस्सा घडला. एका रविवारी गप्याने सर्वांसमोर सांगितलं, “शेंदूरवाडीच्या सीमेवर एक झाड आहे… पण ते झाड नाहीये… ते एक भूत आहे, झाडाच्या रूपात लपलेलं!” आता हा नवीन टोन होता. गडबड उडाली. लोक म्हणायला लागले की रात्री झाडाखाली कुत्रे रडतात, कावळे उलटे बसतात. एका म्हाताऱ्या बायकोने तर आपल्या नातवाला झाडाजवळ जायला बंदी घातली. पुढच्या आठवड्यात दोन पोलीसही चौकशीला आले. पण गावकऱ्यांनी एवढं हसून घेतलं होतं, की त्यांचं कामच कठीण झालं.
हे सगळं इतकं रंगायला लागलं की गावकऱ्यांनी स्वतःहून गप्या-बंड्याच्या मंचासाठी एक मचाण उभारली. बंबूचे खांब, रंगीबेरंगी कापडं, वर ‘हसवा अन फसवा’ असं लिहिलेलं फलक, आणि बाजूला गरम वडापावचा स्टॉल – ही झाली शेंदूरवाडीची नवी खासियत.
गप्या-बंड्याचं खोटं आता कुणी पकडायचंही नाही. कारण सगळ्यांनाच ते खोटं असतं हे माहीत असायचं. तरीही ते खोटं ऐकणं, त्यावर प्रतिक्रिया देणं, त्यावरून दुसऱ्याला हसवणं . ही झाली गावातली नवीन संस्कृती. गप्या-बंड्याचं हास्य आंदोलन इतकं लोकप्रिय झालं की शेजारच्या गावातल्या लोकांनी विचारायला सुरुवात केली. “तुमच्याकडं बघायला येऊ का हो कार्यक्रम?” काही लोक तर त्यांच्या विनोदी गोष्टी मोबाईलमध्ये रेकॉर्ड करून WhatsApp वर पाठवू लागले.
गावात एका शाळकरी मुलीचं वाढदिवस होतं. आईने विचारलं – “गिफ्ट काय हवं?”ती म्हणाली, “मला गप्या-बंड्याचं नवीन नाटक पहायचंय!”
गावात एकदा भांडण झालं. दोन शेतकरी जमिनीच्या वाटणीवरून एकमेकांवर खवळले होते. पण गप्या-बंड्यानं एक अफवा पसरवली . “त्या जमिनीखाली UFO उतरलेलं आहे, आणि तिथं आकाशातून माणसं उतरतात!”ते ऐकून दोघंही हसू लागले आणि म्हणाले, “चल तू घे, पण तुला तिथं एलियन भेटला तर मला फोन कर!” आणि भांडण मिटलं.
हसत हसत एक नवा संवाद सुरू झाला. लोक परत गावातल्या चौकात जमत होते. ते खोटं खरं नव्हतं, पण त्या खोट्यात एक निरागस, सच्चा गोडवा होता. ज्यात तणाव कमी व्हायचा, माणसं एकमेकांना विसरलेली ओळख पुन्हा शोधायची.
गप्या आणि बंड्या आता पुढचं काहीतरी मोठं करायच्या तयारीत आहेत. त्यांच्या मनात एक नवाच खुळा विचार येऊन बसला होता. "गप्या-बंड्या अ‍ॅप" बनवायचं आहे, जिथं रोज एक खोटं येईल, आणि ते खोटं कुणी शेअर केलं, तर त्याला 'हास्य पॉइंट्स' मिळतील.
गावकरी म्हणतायत – "युद्ध, महागाई, नेते यांचं आपण काही करू शकत नाही. पण हसू मात्र गप्या-बंड्या दर महिन्याला देतात. आणि त्या हशीत आपल्यातलं जगणं टिकून आहे."
गावातील खोटं कधी खरं होतं, आणि खरं कधी खोटं वाटायला लागलं होतं, हे आता कुणालाही कळेनासं झालंय. पण कुणालाच त्याची पर्वा नाही. कारण एक गोष्ट मात्र सगळ्यांना पक्की ठाऊक झाली होती — गप्या-बंड्या मंच म्हणजे आजच्या काळातलं सर्वात सच्चं हास्य.
समाप्त...
-अक्षय वरक
