રાધા અત્યારે તેના જેલના અંદર હતી અને તેના હાથમાં વિભા ની બાળકી હતી. વિભા તેની સામે જ બેઠી હતી પરંતુ તે થોડી ઉદાસ દેખાઈ રહી હતી. રાધા પલોઠી મારીને બેઠી હતી અને તેના ખોળામાં તે નાનકડી બાળકી હતી અને તે પોતાનો ગોઠણ વારંવાર ઉપર નીચે કરી હતી જેનાથી તે બાળકીને નીંદર આવી રહી હતી.
" વિભા તે મને જવાબ ના આપ્યો તો તને પહેલેથી ખબર હતી કે તું એક બાળકીને જન્મ આપવાની છે?"
વિભા એ એક લાંબો શ્વાસ લીધો અને રાધા ના તરફ જોઇને કહ્યું.
" હા મને પહેલેથી ખબર હતી. મારા પતિએ મારું ચેક અપ કરાવ્યું હતું જેનાથી તે લોકો જાણી શકે કે મારા પેટમાં બાળક છે કે બાળકી. તે લોકોએ તો એબોર્સન કરાવવાનું નક્કી કરી લીધું હતું પણ હું મારી બાળકીને મારવા માંગતી ન હતી."
રાધા ને આ જાણીને આશ્ચર્ય પણ થયું અને વિભા ના માટે દયા પણ આવી.
" તો શું એટલા માટે તે તારા આખા પરિવારને,,,"
" ફક્ત આ કારણ જવાબદાર નથી."
એ સમયે રાધા એ વિભા ના ચેહરા પર દુઃખના ભાવ જોયા. તેણે પોતાની દીકરીના તરફ જોઈને તેના માથામાં પ્રેમથી હાથ ફેરવીને કહ્યું.
" આજથી છ વર્ષ પહેલા મારા લગ્ન થયા હતા. કોલેજમાં મારા પતિ પ્રકાશ મકવાણા મારી સાથે જ ભણતા હતા અમારા બંનેની લવ મેરેજ હતી. અમારા બંનેની જાતિ અલગ હોવા છતાં પણ મેં તેની સાથે લગ્ન કર્યા હતા, મારા પિતાજી બહુ દુઃખી થયા હતા એ વાતથી.
મને જન્મ દેતી વખતે જ મારી માનું મૃત્યુ થઈ ગયું હતું અને છતાં પણ મારા પિતાજીએ બીજા લગ્ન કર્યા ન હતા. મેં બીજા જાતિના યુવકની સાથે લગ્ન કર્યા છે એ વાત સાંભળીને તેમની તબિયત ખરાબ થઈ ગઈ અમે ધીરે ધીરે,,,, એ જ દુઃખમાં એક દિવસ હાર્ટ એટેકથી તેમના મૃત્યુ થઈ ગયું."
રાધા ધ્યાનથી તેની વાત સાંભળી રહી હતી. તેની આંખોની સામે તેના બાપુજી નો ચહેરો દેખાવા લાગ્યો કારણ કે ક્યાંક ને ક્યાંક તેની સાથે પણ એવું જ કંઈક થયું હતું.
" અમે મંદિરમાં લગ્ન કર્યા હતા એટલે હું કંઈ દહેજમાં લઈને આવી ન હતી પરંતુ લગ્ન બાદ મારી સાસુ વારંવાર મને દહેજ ન લાવવાના મહેણાં મારતા હતા. પ્રકાશની વાત કરી હતી પણ તેમણે તો કહી દીધું કે બા બોલે છે તું લઈને આવી જા. જ્યારે મેં આ સાંભળ્યો તો મને વિશ્વાસ જ ન થયું કે, આ એ જ માણસ છે જેની સાથે મેં બધાના વિરુદ્ધ જઈને લગ્ન કર્યા હતા.
વાત અહીંયા જ અટકી ન હતી, લગ્નના બે વર્ષ સુધી મને સંતાન ન થયું તો મને એના પર મહેણાં સાંભળવા પડ્યા. આજકાલની છોકરીઓ જલ્દી બાળકને જન્મ નથી આવતી અને પોતાનું શરીર સાચવવાના પાછળ પડી છે, એવા શબ્દો મારી સાસુ બધાની સામે મને કહેતા હતા. બધાની સામે આ બધી વાતો સાંભળીને ક્યાં જઈને ડૂબી જવાનું મન કરતું હતું.
અચાનક એક દિવસ મને મહિના રહી ગયા ત્યારે મારી સાસુએ તરત જ મને કહી દીધું કે મને પહેલું સંતાનો એક દીકરો જ જોઈએ. ત્રણ મહિના બાદ મારા પતિ મારા ઉપર દબાવો બનાવ્યો કે હું અલ્ટ્રા સાઉન્ડ ની મદદથી ભારતનો લીંગ પહેચાન કરાવી લઉં.
એના માટે પૂરજોશ થી વિરોધ પણ કર્યો હતો મેં, પણ કંઈ જ કામ ના આવ્યું અને મને બળજબરીથી હોસ્પિટલ લઈ જવામાં આવી અને જ્યારે ખબર પડી કે મારા પેટમાં બાળકી છે તો તેમણે મને એબોર્સન પસંદ કરવાનું કહી દીધું. મેં તરત જ ના પાડી દીધી.
હું એબોર્સન કરાવી લઉં તે માટે મારા ઉપર દબાવ બનાવવામાં આવ્યો. વધારે સમય સુધી સહન ન કરી શકે અને મેં તરત જ આ વાત મારા પિતાજીને કહી દીધી. પહેલા તો તે મારાથી બહુ ગુસ્સા થયા પણ પિતાનું હૃદય પીગળી ગયું અને તેઓ મને લેવા માટે આવી પહોંચ્યા."
વાત કરતા કરતા તેની આંખોમાં આંસુ આવવા લાગ્યા. તેરે પોતાના સાડી ના પાલવ થી આંખોને સાફ કરી અને પછી કહ્યું.
" મેં એ સમયે બહુ મોટી ભૂલ કરી દીધી હતી. મારા પિતાજી મને લેવા આવ્યો હતો પ્રકાશ કે તેમની સાથે ઝઘડો કર્યો અને તેમને ધક્કો દઈને ઘટી બહાર કાઢી મૂક્યા. મારા પિતાજી આપ અપમાન સહન ન કરી શક્યા અને થોડા દિવસોમાં હાર્ટ એટેકથી તેમના મૃત્યુ થઈ ગયું."
રાધાને આ બધું સાંભળીને બહુ ખરાબ લાગી રહ્યું હતું. આ બધી વાતો સાંભળીને તેની આંખોમાં પણ ઝરઝરીયા આવી ગયા હતા. ગમે તો તે પણ એક દીકરી જ હતી અને કોઈ પણ દીકરી ના પિતાની સાથે આવો અપમાન થતા કેવી રીતે જોઈ શકે.
" આ બધું જોઈને હું અંદરથી તૂટી ગઈ હતી. પ્રકાશ, જેની સાથે મેં પ્રેમથી લગ્ન કર્યા હતા અને લગ્નમાં મારા પિતાજીને પણ મદદ કરી દીધા હતા, તેને મારા પિતાજી નું અપમાન કર્યું. મને તે ઘરમાં જમવાનું પણ ડર લાગતો હતો એવું લાગતું હતું કે ક્યાંક કોઈ દવા ભેળવીને મને મારી ન નાખે કે પછી મારા બાળકને નુકસાન ના પહોંચાડી દે.
એક દિવસ તો હદ થઈ ગઈ. પ્રકાશ તેમની સાથે એક યુવતી ને લઈને આવ્યા જે તેમની પ્રેમિકા હતી. મારી સાસુએ તેમનો વિરોધ કરવાના બદલામાં તેમનો સહકાર કર્યો અને કહ્યું કે જો વિભા એબોર્સન નો કરાવે તો તું આ યુવતી ની સાથે જ લગ્ન કરજે.
જ્યાં એક સમયમાં મેં મારા સુહાગની સજાવી હતી એ જ પલંગમાં પ્રકાશ મારી સામે જ તે યુવતી ની સાથે સંભોગ કરી રહ્યો હતો. મને હંમેશા ધુત્કાર મળતો હતો અને તે યુવતીને મહારાની ના જેવી રાખવામાં આવતી હતી. મેં આ બધું છ મહિના સુધી સહન કર્યું.
એક વખત રાત્રે મારી નીંદર ખોલી ત્યારે મેં તે ત્રણને બીજાથી વાત કરતા સાંભળ્યા કે હવે હું તે લોકોની વાત નથી માની રહી એટલે તે લોકો મને ગળે ફાંસો દઈને મારી નાખશે અને કહી દેશે કે પેટમાં બાળકી હોવાના લીધે મેં આત્મહત્યા કરી લીધી."
રાધાની આ સાંભળીને બહુ આશ્ચર્ય થયું કે કોઈપણ વ્યક્તિ ફક્ત એટલા માટે જ તેના વહુ ને મારી નાખશે કે તેના પેટમાં એક બાળકી છે? રાધા એક સમયમાં પ્રેમને બહુ પવિત્ર માનતી હતી, પરંતુ અત્યાર સુધી તેને જે કંઈ પણ સાંભળ્યું હતું કે પછી તેની સાથે જે કંઈ પણ થયું હતું, તેનાથી તેની હવે પ્રેમ ઉપર વિશ્વાસ કરવાનું મન થતું ન હતું.
" એ સમયે કંઈ જ ન કહ્યું અને ચૂપચાપ પોતાની જગ્યાએ જઈને સૂઈ ગઈ. મને ખબર હતી કે મારે શું કરવાનું છે. ઉંદર મારવાની દવાની દૂધમાં ભેળવી દીધી અને મારી સાસુ, મારા પતિ અને તેની રખેલ ને પીવડાવી દીધી. તે લોકો મારી સામે જ તરફડી રહ્યા હતા પરંતુ નહીં એમના ઉપર ધ્યાન દીધા વિના મારું જમવાનું ખાવા લાગી
હું ભૂખી રહી શકું તેમ ન હતી કારણ કે છ મહિના થઈ ગયા હતા અને એવામાં હું મારી સંતાનને ભૂખ્યું કેવી રીતે રાખી શકું. લગભગ એક કલાક સુધી તરફડી ને તે ત્રણેય એક એક કરીને મૃત્યુ પામ્યા. મેં મારું જમવાનું પૂરું કર્યું અને થોડીવાર આરામ કર્યા બાદ હું સીટી પોલીસ સ્ટેશનમાં આવી ગઈ અને મેં આત્મસમર્પણ કરી લીધું."
થોડીવાર માટે વિભા એ કંઈ જ ન કહ્યું તે બસ ચૂપચાપ તેની નાનકડી બાકીના તરફ જોવા લાગી. ત્યારબાદ તેને રાધા ના ખોળામાંથી પોતાની બાળકીને પોતાના ખોળા માં લીધી અને પછી રાધા ને તરફ જોઈને પૂછ્યું.
" રાધા, એક વાતનો જવાબ આપીશ?"
રાધા એ હલાવ્યું તો વિભાએ આગળ કહ્યું.
" મને કંઈ થઈ જાય તો શું તું મારી બાળકીનું ધ્યાન રાખીશ?"
" કેવી વાત કરે છે તમે શું કામ કંઈ થાય?"
વિભા એ ફક્ત સ્માઈલ કરીને કહ્યું.
" હું તો ફક્ત જનરલ વાત કરું છું. ક્યારેક મને કંઈ થઈ જાય તો મારે બાળકીનું ધ્યાન રાખજે. તમે શું કે મારી આનું નામ શું રાખવું જોઈએ? આ બાળકી મારા માટે એક આસાનુ કિરણ સમાન છે એટલે હું વિચાર કરું છું કે આનું નામ આશા રાખું, તારું શું કહેવું છે?"
આશા, કોઈ સ્ત્રી હોય કે પછી કોઈ પુરુષ હોય, બધાયને પોતાના જીવનમાં જેટલા પણ દુઃખ કે તકલીફ મળે છે ત્યારે આ એક જ વસ્તુ છે જે તેને તે બધું સહન કરવાની શક્તિ આપે છે. આ નાનકડી આશા વિભા અને રાધાની મદદ કરશે કે નહીં તે તો સમયે જ બતાવશે.
