नावळे दस्तुरी नाका ते चिवारी चवाठा सात मैल चार फर्लांग रस्त्या बांधायचं कंत्राट चिवारीतल्या भाऊघाट्याने घेतलं ही वार्ता पसरल्यावर जानशी, कुवेशी, नावळे, चिवेली आणि हरचली यापाच गावातल्या पैसेवाल्या असामीना अगदीपोटशूळ उठला. हरचलीचा बळी भंडारी, कुवेशीतला बाबुराव देसाई आणि नावळे मुसलमान वाडीतला इद्रूसकोळशेकर हे सिलीपाट आणि खुटवळाचा धंदा करीत. देसायाचा पावसाळी काठ्या- बांबूचा मोठा धंदा होता. तो खाडी काठच्या सहा सात गावानी फिरून आगाऊ बयाणा देवून गावागावानी मुख्य रस्त्याच्या कडेला आवती, मलकी काठ्यांचे थप मारून ठेवीत असे. पाऊस सुरू झाल्यावर साधारण महिनाभरात बेटांची तोड होत असे. काठीची लांबी किती भरते त्या प्रमाणात नऊहाती तीन तोडे आणि चवथा तोडा सात किंवा सहा हाती भरेल तसा मारून वीस वीस तोड्यांची बंडलं काठीच्या बेळाने बांधून वाडी वाडीवार रस्त्याच्या कडेला एकत्र करून थप मारलेले असत.
सात मैल चार फर्लांग रस्ता - भाग 1
सात मैल चार फर्लांग रस्ता - भाग १ नावळे दस्तुरी नाका ते चिवारी चवाठा सात मैल चार फर्लांग कंत्राट चिवारीतल्या भाऊघाट्याने घेतलं ही वार्ता पसरल्यावर जानशी, कुवेशी, नावळे, चिवेली आणि हरचली यापाच गावातल्या पैसेवाल्या असामीना अगदीपोटशूळ उठला. हरचलीचा बळी भंडारी, कुवेशीतला बाबुराव देसाई आणि नावळे मुसलमान वाडीतला इद्रूसकोळशेकर हे सिलीपाट आणि खुटवळाचा धंदा करीत. देसायाचा पावसाळी काठ्या- बांबूचा मोठा धंदा होता. तो खाडी काठच्या सहा सात गावानी फिरून आगाऊ बयाणा देवून गावागावानी मुख्य रस्त्याच्या कडेला आवती, मलकी काठ्यांचे थप मारून ठेवीत असे. पाऊस सुरू झाल्यावर साधारण महिनाभरात बेटांची तोड होत असे. काठीची लांबी किती भरते ...Read More
सात मैल चार फर्लांग रस्ता - भाग 2
सात मैल चार फर्लांग रस्ता - भाग २ बापयांच्या फैलातले निम्मे गडी सुरुंगघालूक पाव हिश्शान गडी फोड कामारनी उरलेले नी बायल मान्सा भर घालूक ठेवायाची. माजो अंदाज दोन आणे दुकू चुकणार नाय. बाबल्याच्या अंदाजावर भाऊचा पूर्ण विश्वास होता. तो हातातल्या चोपडीत गड्यानी केलेल्या अंदाजाप्रमाणे नोंदीकरीत होता. ही चर्चा होईतो साडेबारा होवून गेले होते. लांबून जेवणकरी येताना दिसला. कामाचा अंदाज घेईतो संध्याकाळ होणार याची कल्पना असल्यामुळे गड्यांसह सात जणांच जेवण घेवून गडीपाठवायची आगावू व्यवस्था भाऊनी केलेली होती. आंब्याच्या सावलीत बसूनतांदुळाच्या भाकऱ्या काळ्या वाटाण्याची उसळ, खारातल्या मिरच्या नी दही खाल्ल्यावर सगळ्यानी पान जुळवून जरा आराम ...Read More
सात मैल चार फर्लांग रस्ता - भाग 3
धाकू नी बाबल्या हे इमानी होते. कामगारांवर त्यांचा चांगलाच वचक होता. जरा कोणी दुर्लक्ष हलगर्जीपणा करताना आढळला तर दोघेही फैलावर घेत. “तीन सीजन पुरणारा ह्या काम भाऊंच्या म्हेरबानीन मिळालेला हा. ह्या काम चांगला झाला तर भाऊंची पत वाढात नी आणकी आणकी कामा तेंका मिळती. ते तगले तर आपल्याक कायमचे रोजमुरो मिळात. तवा आपल्या घरचा समजून आंग मोडून काम करूक व्हया...... भाऊ काय सदी आमच्यार नदर करूक ऱ्हवणार नाय. पन आमी तेचे मुखत्यारी आसंव ... इला काय नी ग्येला काय असला हलगर्जीपान आमका खपणार नाय. आमका ह्या सांग़ॉची येळच येवक् देव नुको....... ” हे त्यांचं सांगणं असे. येण्या जाण्याच्या वेळा ...Read More
सात मैल चार फर्लांग रस्ता - भाग 4
रस्त्याचं काम हे भाऊच्या आहारा बाहेरचं. तो काय पैशाची मोट बांधून बसलेला सावकार गडी थोडाच होता? एवढी मोठी गडी फैलं सांभाळायची म्हणजे काय चेष्टा नव्हे. महिना दोन महिने गेल्यावर कामगार मजुरीला हात पगळणार. सरकारी पैसा काय झटपट थोडाच मिळणार? सरकारी काम नी सहा महिने थांब अशी लांबड लागणार. एकदा पत गेली विषय संपला. म्हणून ह्या व्यवहारात भाऊने चार आणे ? आठ आणे भागीदारी आपल्याला द्यावी. खर्च सगळा आपण उचलू. मात्र या कामात खुटवळ नी सिलीपाट असेल तो सगळा बळीला द्यायचा. ती रक्कम वजा करून राहिलेली रक्कम जेंव्हा कधी सरकारी पैसा येईल तेंव्हा सावकाश मिळाली तरी चालेल. असा प्रस्ताव बळीने ...Read More
सात मैल चार फर्लांग रस्ता - भाग 5
काम सुरू होते तिथे आजू बाजुला धवडाचं काटं , मोंड्यांची खरी आणि बाणे , येरम यांच्या खरी होत्या. (खरी खोलगट कातळी भागात ४/५आंगूळे ते वीतभर उंच मातीची भर घालून केलेले शेत मळे) कवळाच्या भाऱ्यांची निर्गत लावायची जबाबदारी भाऊनी धाकू नी बाबल्या यांच्यावर सोपवली. चार दिवसानी रत्नागिरी गाठून त्यानी पहिल्या टप्प्याचे काम पूर्ण झाल्याचे वर्दी दिली. साहेब त्यावेळी रजेवर होते. पण अव्वल कारकूनाने प्रोसिजर प्रमाणे विहीत नमुन्यात कम्प्लायन्स रिपोर्ट तयार करून त्यावर भाऊंच्या सह्या घेवून तो दाखल करून घेतला. प्रोसिजर प्रमाणे केलेल्या कामाची पाहाणे करून ते कंत्राटात दिलेल्या अटीशर्थी प्रमाणे झाले आहे की नाही याची पडताळणी करून त्याचा फेव्हरेबल व्हेरिफिकेशन ...Read More