જીવન પથ
-રાકેશ ઠક્કર
ભાગ-૩૭
‘મહાન કાર્ય કરવા માટે નહીં, પણ નાના કાર્યને મહાન પ્રેમથી કરવા માટે પ્રયત્ન કરો.’
આ સુવિચાર મધર ટેરેસાનો હોવા છતાં તે આજના 'હાઈ-સ્પીડ' અને 'પરફેક્શનિસ્ટ' યુગ માટે એક ઉત્તમ માર્ગદર્શન આપે છે:
આજના યુગમાં સોશિયલ મીડિયા અને મીડિયાને કારણે લોકો હંમેશાં "કંઈક મોટું" અથવા "સફળ" દેખાડવાના દબાણમાં જીવે છે. આ સુવિચાર આપણને શીખવે છે કે સફળતાનું માપ "કદ" નથી પણ "ગુણવત્તા અને ભાવના" છે.
મોટા લક્ષ્યો હાંસલ કરવાની ધમાલમાં આપણે આજની ક્ષણને ભૂલી જઈએ છીએ. આ વિચાર આપણને યાદ કરાવે છે કે આપણા રોજિંદા નાના કામો (જેમ કે કોઈને મદદ કરવી, શાંતિથી ચા પીવી, ઈ-મેલનો જવાબ આપવો) પણ જો પૂરા પ્રેમ અને સમર્પણથી કરવામાં આવે તો તે જીવનને અર્થપૂર્ણ બનાવી શકે છે.
કોઈ પણ કાર્ય ક્યારેય ૧૦૦% 'મહાન' કે 'સંપૂર્ણ' હોતું નથી. જ્યારે આપણે નાના કાર્યો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીએ છીએ, ત્યારે આપણે પૂર્ણતાની ચિંતા છોડીને કાર્યની પ્રક્રિયામાં પ્રેમ અને સંતોષ શોધી શકીએ છીએ.
આ સુવિચારને સમજાવતો એક નાનકડો પ્રસંગ જોઈએ:
એક મોટા શહેરના બસ સ્ટોપ પર એક વૃદ્ધ માણસ દરરોજ સવારે બસની રાહ જોતો. તે એકદમ સાદો, સફેદ ઝભ્ભો અને પાયજામો પહેરતો અને તેના હાથમાં હંમેશા એક પાણી ભરેલી નાની વોટરબેગ રહેતી. આ બસ સ્ટોપ પાસે એક નાનો પીપળાનો છોડ ઊગ્યો હતો. જે તડકામાં સુકાઈ રહ્યો હતો. બસ સ્ટોપની ભીડમાંથી કોઈને તેની પરવા નહોતી.
દરરોજ આ વૃદ્ધ માણસ બસની રાહ જોતા-જોતા પોતાની વોટરબેગનું થોડું પાણી આ નાના છોડને પ્રેમથી પાતો. તે છોડના પર્ણ પર હાથ ફેરવતો અને શાંતિથી હસતો.
એક યુવાન છોકરો દરરોજ ત્યાંથી પસાર થતો હતો. તેણે વૃદ્ધને પૂછ્યું, ‘દાદા, આટલા મોટા શહેરમાં આ એક નાનકડા છોડને પાણી પીવડાવવાથી શું ફરક પડશે? તે પણ બસ સ્ટોપ પર, જ્યાં તે ગમે ત્યારે કોઈના પગ નીચે કચડાઈ જશે.’
વૃદ્ધ માણસે હસીને જવાબ આપ્યો: ‘બેટા, હું કોઈ મોટો બગીચો નથી બનાવી રહ્યો. હું જાણું છું કે હું આખા શહેરને હરિયાળું નહીં કરી શકું. પણ હું દરરોજ એક નાનું કાર્ય કરું છું. આ છોડને જીવંત રાખવાનું. અને તે કાર્ય હું પૂરા પ્રેમથી કરું છું. મારા માટે આ છોડને જીવંત રાખવો એ કોઈ પણ મહાન કાર્યથી ઓછો નથી.’
સમય જતાં એ છોડ ધીમે ધીમે મોટો થતો ગયો. હવે તે નાનકડો પીપળો બસ સ્ટોપની રાહ જોનારાઓને થોડી છાયા આપવા લાગ્યો હતો. એક નાનું કામ વૃદ્ધે માત્ર પ્રેમથી કર્યું હતું. તે વૃક્ષ આજે ઘણા લોકો માટે આશીર્વાદરૂપ બની ગયું હતું.
આ પ્રસંગ દર્શાવે છે કે તમારા કાર્યનું કદ નહીં, તેમાં રોકાયેલો તમારો પ્રેમ અને સમર્પણ જ તેને મહાન બનાવે છે. તમારા જીવનની દરેક નાની જવાબદારી જો પૂરા દિલથી નિભાવશો તો તે જ તમને સાચો સંતોષ અને જીવનમાં અર્થ આપશે.
તમે આજે માત્ર પાંચ મિનિટ માટે ઘરની સફાઈ કરો. જો તે પાંચ મિનિટ તમે પૂરા ધ્યાન અને પ્રેમથી કરશો, તો તમને આખા ઘરની સફાઈ કર્યા જેટલો સંતોષ મળશે. તમે તમારા મિત્રને માત્ર એક વાક્યનો મેસેજ મોકલો પણ જો તે વાક્ય તમે વિચારપૂર્વક અને પૂરા ભાવથી લખશો તો તે આખી કવિતા કરતાં વધારે અસરકારક સાબિત થશે. ફરક કામના કદમાં નથી, કામમાં મૂકેલા તમારા 'પ્રેમ'ના પ્રમાણમાં છે! આજે તમે જે પણ કામ કરો (ચા બનાવવી, કપડાં ધોવા, ઈ-મેલ લખવો) તેમાં થોડો વધારે પ્રેમ અને ધ્યાન ઉમેરો. કદાચ તમારી બનાવેલી ચા આજે વધુ સ્વાદિષ્ટ લાગશે!
જ્યારે આપણે નાનામાં નાનું કાર્ય (જેમ કે વાસણ ધોવા કે બગીચાને પાણી આપવું) સંપૂર્ણ નિષ્ઠાથી કરીએ છીએ ત્યારે આપણે માત્ર તે કાર્ય નથી કરતા પણ આપણા આંતરિક વ્યક્તિત્વનું નિર્માણ કરીએ છીએ. પ્રેમથી કરેલું દરેક કાર્ય આપણી ચેતનાને શુદ્ધ કરે છે.
કોઈ ક્રાંતિ કે મોટા પરિવર્તનની રાહ જોયા વિના જે વસ્તુ તમારા હાથમાં છે એ એટલે કે તમારી આજની ક્ષણ અને તમારું નાનું કામ તેને જ પ્રેમથી કરીને જીવવું એ આધ્યાત્મિકતા અને વ્યવહારિકતાનો સૌથી મોટો સંગમ છે.
એક જાદુઈ સૂત્ર નોંધી રાખો: રોજિંદા જીવનની ફરજોને પ્રેમના રંગથી રંગી દો. તમારું આખું જીવન 'મહાન' બની જશે.
