કર્ણ પ્રિય
"यथा चित्तं तथा वाचो यथा वाचस्तथा क्रिया।
चित्ते वाचि क्रियायां च साधूनामेकरूपता ॥"
અર્થ: જેવું મન, તેવી વાણી; જેવી વાણી, તેવાં કાર્ય. સજ્જનોના મન, વાણી અને કાર્યમાં એકરૂપતા હોય છે.
એક વખત રાજાના દરબારમાં એક ફકીર ગીત ગાવા જાય છે. ફકીર ખૂબ સુંદર ગીત ગાય છે. રાજા કહે છે, "આને ખૂબ સારું સોનું આપો." ફકીર વધુ સારું ગાય છે. રાજા કહે છે, "આને હીરા, જવાહરાત પણ આપો." ફકીર હજી વધુ સારું ગાય છે. રાજા કહે છે, "આને અશરફીઓ પણ આપો." ફકીર હજી પણ વધુ સારું ગાય છે. રાજા કહે છે, "આને ખૂબ સારી જમીન પણ આપો." ફકીર ગીત ગાઈને ઘરે જાય છે અને પોતાનાં પત્ની-બાળકોને કહે છે, "આજે આપણા રાજાએ ગીતનું ખૂબ સારું ઇનામ આપ્યું. હીરા, જવાહરાત, સોનું, જમીન, અશરફીઓ, ઘણું બધું આપ્યું." બધા ખૂબ ખુશ થાય છે.
થોડા દિવસ પસાર થાય, ફકીરને હજી સુધી ઇનામ મળ્યું નહોતું. ફકીર ફરી દરબારમાં પહોંચે છે અને કહે છે, "રાજાજી, તમે આપેલું ઇનામ મને હજી સુધી મળ્યું નથી." રાજા કહે છે, "અરે ફકીર, આ લેવડ-દેવડની વાત શું કરે છે? તું મારા કાનને ખુશ કરતો હતો, અને હું તારા કાનને ખુશ કરતો હતો."
"मधुरं वचनं सदा सर्वदा, हृदयं संनादति तेन विश्वदा।"
(અર્થ: મીઠા શબ્દો હંમેશા હૃદયને સ્પર્શે છે અને વિશ્વને એકસૂરમાં ગુંજાવે છે।)
મીઠા શબ્દો, હૃદયનો સ્પર્શ,
સ્વપ્નોની ઉડાનને આપે ઉત્કર્ષ.
વાણીમાં મધુરતા, ભાવનું ઝરણું,
જીવનમાં લાવે નવું ચરણું.
શબ્દોની શક્તિ, સાકાર કરે આશ,
દિલની ગંગા બને સફળતાની વાસ.
મીઠી વાણીથી બંધાય સેતુ,
સ્વપ્નોનું વિશ્વ બને સત્ય, નહીં ખેતુ.
આવો, શબ્દોનો કરીએ માન,
મીઠા શબ્દોથી પૂરું કરીએ સ્વપ્નનું ગાન.
+++++
ભેદભાવ
"सर्वं विश्वेन संनादति यत्र नास्ति विशेषः।"
જ્યાં ભેદભાવ નથી હોતો, ત્યાં બધું વિશ્વ સાથે એકસૂરમાં ગુંજે છે।
ગુરુ દ્રોણનો પુત્રમોહ:
દ્રોણને તેમના પુત્ર અશ્વત્થામા પર ખૂબ પ્રેમ હતો. શિક્ષણમાં પણ તેઓ અન્ય વિદ્યાર્થીઓ સાથે ભેદભાવ કરતા હતા. જ્યારે તેમણે સર્વ કૌરવ અને પાંડવ રાજકુમારોને ચક્રવ્યૂહની રચના અને તેને તોડવાની રીત શીખવવાની હતી, ત્યારે તેમણે શરત મૂકી કે જે રાજકુમાર નદીમાંથી ઘડો ભરીને સૌથી પહેલાં પહોંચશે, તેને જ ચક્રવ્યૂહની રચના શીખવવામાં આવશે. બધા રાજકુમારોને મોટા ઘડા આપવામાં આવ્યા, પરંતુ અશ્વત્થામાને નાનો ઘડો આપવામાં આવ્યો જેથી તે ઝડપથી ભરીને પહોંચી શકે. માત્ર અર્જુન આ વાત સમજી શક્યો અને તે પણ ઝડપથી ઘડો ભરીને પહોંચી ગયો.
જ્યારે બ્રહ્માસ્ત્રનો ઉપયોગ શીખવાનો વખત આવ્યો, ત્યારે દ્રોણાચાર્ય પાસે માત્ર બે જ વ્યક્તિ પહોંચ્યા: અર્જુન અને અશ્વત્થામા. અશ્વત્થામાએ આ વિદ્યાને પૂરા મનથી ન શીખી. તેણે બ્રહ્માસ્ત્ર ચલાવવાનું તો શીખી લીધું, પરંતુ તેને પાછું ખેંચવાની રીત ન શીખી. તેને વિચાર્યું કે ગુરુ તો મારા પિતા જ છે, હું ક્યારેય શીખી શકીશ. દ્રોણાચાર્યએ પણ આ બાબત પર ધ્યાન ન આપ્યું. પરંતુ આનું પરિણામ તેને ભોગવવું પડ્યું.
મહાભારત યુદ્ધ પછી, જ્યારે અર્જુન અને અશ્વત્થામાએ એકબીજા પર બ્રહ્માસ્ત્ર ચલાવ્યું, ત્યારે વેદ વ્યાસના કહેવાથી અર્જુને પોતાનું અસ્ત્ર પાછું ખેંચી લીધું, પરંતુ અશ્વત્થામા તે પાછું ખેંચી શક્યો નહીં કારણ કે તેને આ વિદ્યા ખબર ન હતી. આના પરિણામે તેને શાપ મળ્યો. તેની મણિ કાઢી લેવામાં આવી અને કલયુગના અંત સુધી તેને પૃથ્વી પર ભટકવા માટે છોડી દેવામાં આવ્યો.
જો દ્રોણાચાર્યએ પોતાના પુત્રમોહ પર નિયંત્રણ રાખીને તેને યોગ્ય શિક્ષણ આપ્યું હોત અને અશ્વત્થામા તથા અન્ય રાજકુમારો વચ્ચે ભેદભાવ ન કર્યો હોત, તો કદાચ અશ્વત્થામાને આવી સજા ન ભોગવવી પડી હોત.
