The Download Link has been successfully sent to your Mobile Number. Please Download the App.
Continue log in with
By clicking Log In, you agree to Matrubharti "Terms of Use" and "Privacy Policy"
Verification
Download App
Get a link to download app
ચારણ કન્યા " - ઝવેરચંદભાઈ મેઘાણી ઝવેરચંદ મેઘાણીની આ કવિતા ૧૯૨૮ ગીરના જગલમાં તુલસીશ્યામ પાસેના એક નેસડામાં હીરબાઈ નામની ૧૪ વર્ષની ચારણ કન્યાએ એકલે હાથે પોતાની વાછરડીને મારનાર સિંહને એનું માંસ ચાખવા નહોતું દીધું અને ફક્ત લાકડીએથી ગીરના સાવજને હાંકી કાઢ્યો હતો. સાવજ ગરજે ! સાવજ ગરજે..!! વનરાવનનો રાજા ગરજે ગીરકાંઠાનો કેસરી ગરજે ઐરાવતકુળનો અરિ ગરજે કડ્યપાતળિયો જોદ્ધો ગરજે મોં ફાડી માતેલો ગરજે જાણે કો જોગંદર ગરજે નાનો એવો સમદર ગરજે ! ક્યાં ક્યાં ગરજે ? બાવળના જાળામાં ગરજે ડુંગરના ગાળામાં ગરજે કણબીના ખેતરમાં ગરજે ગામ તણા પાદરમાં ગરજે નદીઓની ભેખડમાં ગરજે ગિરિઓની ગોહરમાં ગરજે ઉગમણો, આથમણો ગરજે ઓરો ને આઘેરો ગરજે થર થર કાંપે ! વાડામાં વાછડલાં કાંપે કૂબામાં બાળકડાં કાંપે મધરાતે પંખીડાં કાંપે ઝાડ તણાં પાંદડલા કાંપે પહાડોના પથ્થર પણ કાંપે સરિતાઓના જળ પણ કાંપે સૂતાં ને જાગંતાં કાંપે જડ ને ચેતન સૌએ કાંપે આંખ ઝબૂકે કેવી એની આંખ ઝબૂકે વાદળમાંથી વીજ ઝબૂકે જોટે ઊગી બીજ ઝબૂકે જાણે બે અંગાર ઝબૂકે હીરાના શણગાર ઝબૂકે જોગંદરની ઝાળ ઝબૂકે વીર તણી ઝંઝાળ ઝબૂકે ટમટમતી બે જ્યોત ઝબૂકે જડબાં ફાડે ! ડુંગર જાણે ડાચાં ફાડે ! જોગી જાણે ગુફા ઉઘાડે ! જમરાજાનું દ્વાર ઉઘાડે ! પૃથ્વીનું પાતાળ ઉઘાડે ! બરછી સરખા દાંત બતાવે લસ લસ કરતા જીભ ઝુલાવે. બ્હાદર ઊઠે ! બડકંદાર બિરાદર ઊઠે ફરસી લેતો ચારણ ઉઠે ખડગ ખેંચતો આહીર ઊઠે બરછી ભાલે કાઠી ઊઠે ઘર ઘરમાંથી માટી ઊઠે ગોબો હાથ રબારી ઊઠે સોટો લઈ ઘરનારી ઊઠે ગાય તણા રખવાળો ઊઠે દૂધમલા ગોવાળો ઊઠે મૂછે વળ દેનારા ઊઠે ખોંખારો ખાનારા ઊઠે માનું દૂધ પીનારા ઊઠે ! જાણે આભ મિનારા ઊઠે ! ઊભો રે’જે ત્રાડ પડી કે ઊભો રે’જે ! ગીરના કુત્તા ઊભો રે’જે ! કાયર દુત્તા ઊભો રે’જે ! પેટભરા ! તું ઊભો રે’જે ! ભૂખમરા ! તું ઊભો રે’જે ! ચોર લૂંટારા ઊભો રે’જે ! ગા-ગોઝારા ઊભો રે’જે ! ચારણ કન્યા ચૌદ વરસની ચારણ કન્યા ચૂંદડીયાળી ચારણ કન્યા શ્વેતસુંવાળી ચારણ કન્યા બાળી ભોળી ચારણ કન્યા લાલ હિંગોળી ચારણ કન્યા ઝાડ ચડંતી ચારણ કન્યા પહાડ ઘૂમંતી ચારણ કન્યા જોબનવંતી ચારણ કન્યા આગ ઝરંતી ચારણ કન્યા નેસ નિવાસી ચારણ કન્યા જગદમ્બા શી ચારણ કન્યા ડાંગ ઉઠાવે ચારણ કન્યા ત્રાડ ગજાવે ચારણ કન્યા હાથ હિલોળી ચારણ કન્યા પાછળ દોડી ચારણ કન્યા ભયથી ભાગ્યો ! સિંહણ, તારો ભડવીર ભાગ્યો રણ મેલીને કાયર ભાગ્યો ડુંગરનો રમનારો ભાગ્યો હાથીનો હણનારો ભાગ્યો જોગીનાથ જટાળો ભાગ્યો મોટો વીર મૂછાળો ભાગ્યો નર થઈ તું નારીથી ભાગ્યો નાનકડી છોડીથી ભાગ્યો ! ઝવેરચંદભાઈ મેઘાણી @Jp ♡
મન મોર બની થનગાટ કરે બહુ રંગ ઉમંગમાં પીછ પસારીને બાદલસું નિજ નેનન ધારીને મેઘ મલાર ઉચારીને આ કુલ પ્રાણ કોને કલ-સાદ કરે મોર બની થનગાટ કરે . . . ઘર ઘરર ઘરર મેઘઘટા ગગને ગગને ગરજાટ ભરે ગુમરી ગુમરી ગરજાટ ભરે નવે ધાનભરી મારી સીમ ઝૂલે નવ દીન કપોતની પાંખ ખૂલે મધરા મધરા મલક ઐને મેંડક મેં હસું ને હસું બાત કરે ગગને ગગને ગુમરાઇને પાગલ મેઘઘટા ગરજાટ ભરે મન મોર બની થનગાટ કરે . . . નવ મેઘ તણે નીલ આંજણિયે મારા ઘેઘૂર નૈન ઝગાટ કરે મારા લોચનમાં મદઘેન ભરે મારી આતમ લે’ર બિછાત કરે સચરાચર શ્યામલ ભાત ધરે મારો પ્રાણ કરી પુલકાટ ગયો પથરાઇ સારી વનરાઇ પરે ઓ રે ! મેઘ અષાઢી લો આજ મારે દોય નેન નિલાંજન-ઘેન ભરે મન મોર બની થનગાટ કરે . . . ઓલી કોણ કરી લટ મોકળીયુ ખડી આભ-મહોલ અટારી પરે ઊંચી મેઘ-મહોલ અટારી પરે અને ચાકમચૂ ર બે ઉર પરેપચ રંગીન બાદલ-પાલવ ડેકરી આ ડશ કોણ ઉભેલ અરે ઓલી વીજ કરે અંજ વાસ નવે સર રાસ જોવ અંક લાશ ચડે ઓલી કોણ પયોધર સંઘ રતી વીખરેલ લટે ખડીમે’લ પરે મન મોર બની થનગાટ કરે . . . નદી તીર કેરા કુણા ઘાસ પરે પનિહાર એ કોણ વિચાર કરે પટ-કુળ નવે પાણી-ઘાટ પરે એની સુનમાં મીટ મંડાઇ રહી એની ગાગર નીર તણાઇ રહી એને ઘર જવા દરકાર નહી મુખ માલતી ફૂલની કુંપળ ચાવતી કોણ બીજા કેરૂં ધ્યાન ધરે પનિહાર નવે શણગાર નદી કેરે તીર ગંભીર વિચાર કરે મન મોર બની થનગાટ કરે . . . ઓલી કોણ હિંડોળ ચગાવત એકલ ફૂલ બકુકની ડાળ પરે ચકચૂર બની ફૂલ-ડાળ પરે વીખરેલ અંબોડાના વાળ ઝૂલે દિયે દેહ-નીંડોળ ને ડાળ હલે શિર ઉપર ફૂલ ઝકોળ ઝરે એની ઘાયલ દેહના છાયલ-છેડલા આભ ઉડી ફરકાટ કરે ઓલી કોણ ફંગોળ લગાવત એકલ ફૂલ બકુલની ડાળ પરે મન મોર બની થનગાટ કરે . . .– ઝવેરચંદ મેઘાણી #__ખમીરવંતા
Copyright © 2024, Matrubharti Technologies Pvt. Ltd. All Rights Reserved.
Please enable javascript on your browser
