કોલેજ સમયે વિજયનું નામ સાંભળતાં જ લોકો કહેતા, “અરે, એ તો કવિ છે!” પણ વિજય પોતે હસતો અને કહેતો, “ના રે, હું તો બસ શબ્દોનો ચાહક છું.” એની કલમમાં શબ્દો હંમેશા વહેતા, જાણે નદીનું પાણી. પણ એ પાણી કાગળ સુધી કદી પહોંચતું નહીં. દરરોજ સવારે ચા પીતાં પીતાં એ વિચારતો, “આજે તો લખીશ… એ બધી સુંદર પળો, જે જીવન એ મને આપી છે.” પણ ઓફિસનું બેગ ઊંચકીને નીકળી પડતો, અને રાતે ઘરે પાછો ફરતો ત્યારે થાકેલું શરીર અને મન બંને ઊંઘી જતા.
વિજયનું ઘર શહેર ના એક શાંત વિસ્તારમાં હતું. નાનું, પણ હૂંફાળું. બારીમાંથી દેખાતું એક નાનું બગીચું, જ્યાં એની પત્ની પ્રિયા દરરોજ સવારે ફૂલોને પાણી આપતી. પ્રિયા સાથેના સંવાદો વિજયના મનમાં હંમેશા ગુંજતા. એક દિવસ પ્રિયાએ કહ્યું હતું, “વિજય, તું આટલા સુંદર શબ્દો બોલે છે, ક્યારેય લખીને કેમ નથી મૂકતો?” વિજયે હસીને કહ્યું, “અરે, તું જ મારી કવિતા છે, તને લખવા કાગળની શી જરૂર?” પ્રિયા શરમાઈ ગઈ, પણ વિજયના મનમાં એ શબ્દો એક કવિતા બનીને રહી ગયા લખાયા નહીં.
એની દીકરી નેહા હતી, ઉંમર માંડ પાંચ વર્ષ. નેહાના પ્રથમ પગલાંની યાદ વિજયને આજે પણ રોમાંચિત કરી દેતી. એ દિવસે નેહા ડગલે ડગલે ચાલવા લાગી હતી, વિજયે એને ઝીલી લીધી અને કહ્યું, “મારી નાની રાજકુંવરી, આજથી તું મારી દુનિયા છે.” નેહાએ હસીને એના ગાલ પર ચુંબન કર્યું. વિજયે વિચાર્યું, “આ પળને તો લખીશ.” પણ એ જ રાતે ઓફિસનું ઈમેલ આવ્યું, અને એ પળ કાગળથી દૂર રહી ગઈ.
પુત્ર અર્હમ, ઉંમર આઠ વર્ષ. અર્હમ સાથે વિજય દર રવિવારે ક્રિકેટ રમતો. એક દિવસ અર્હમે સિક્સર મારી અને દોડતો આવ્યો, “પપ્પા, જોયું? હું વિરાટ કોહલી બનીશ!” વિજયે એને ભેટી પાડ્યો અને કહ્યું, “ના બેટા, તું અર્હમ છે, અને તું તારી જાતે જ ચેમ્પિયન બનીશ.” એ પળ વિજયના હૃદયમાં કોતરાઈ ગઈ, પણ કલમ સુધી ન પહોંચી.
મિત્રો સાથેનું હાસ્ય તો જાણે વિજયનું જીવન હતું. રાજેશ, મનોજ, અને વિકાસ – ચારેય કોલેજથી સાથે. દર મહિનાના પહેલા રવિવારે એ ચારેય રેસકોર્સ પર મળતા. ચા પીતા, જૂની વાતો કરતા, અને હસતા. એક દિવસ રાજેશે કહ્યું, “વિજય, તું તો કવિ છે, અમારી આ મસ્તીની કવિતા લખ ને!” વિજયે હસીને કહ્યું, “અરે, આ મસ્તી તો જીવવા માટે છે, લખવા માટે નહીં.” પણ એ રાતે ઘરે આવીને એણે ડાયરી ખોલી, અને લખવા જતાં ઊંઘી ગયો.
વર્ષો વહી ગયા. નેહા હવે કોલેજમાં, અર્હમ હાઈસ્કૂલમાં. પ્રિયા હજુ પણ બગીચામાં ફૂલોને પાણી આપે, પણ વિજયના વાળમાં સફેદી વધી ગઈ. ઓફિસમાં પ્રમોશન મળ્યું, જવાબદારીઓ વધી, અને શબ્દો હજુ પણ મનમાં જ રહ્યા. એક દિવસ નેહાએ કહ્યું, “પપ્પા, તમે ક્યારેય કવિતા લખો છો?” વિજયે હસીને કહ્યું, “હા બેટા, પણ મારી કવિતા તો તું જ છે.” નેહા હસી, પણ વિજયના મનમાં એક ખટકો થયો – “મેં ખરેખર ક્યારેય લખ્યું નથી.”
હવે વિજય પ્રૌઢાવસ્થામાં હતો. નોકરીમાંથી નિવૃત્તિ લીધી. ઘરે બેઠો, હાથમાં કલમ, સામે ખાલી કાગળ. એણે લખવા માંડ્યું, પણ શબ્દો આવતા નહોતા. એની આંખોમાં ભેજ હતો. એણે પ્રિયાને બોલાવી. પ્રિયા આવી, એની બાજુમાં બેઠી. વિજયે કહ્યું, “પ્રિયા, મેં તને ક્યારેય લખીને કહ્યું નથી કે તું મારા જીવનનું સૌથી સુંદર ગીત છે.” પ્રિયાએ એનો હાથ પકડ્યો અને કહ્યું, “વિજય, તેં ન લખ્યું, પણ જીવ્યું છે. એ જ તારી કવિતા છે.”
વિજયે ડાયરી ખોલી. એમાં એક પણ શબ્દ નહોતો. પણ એ ખાલી ડાયરી જ એની સૌથી મોટી કવિતા બની ગઈ. એ કવિતા અધૂરા પળોની વાર્તા કહેતી હતી. એ કવિતા કહેતી હતી –
કદી ફુરસદ મળે તો લખીશ,
એ બધા પળો, જે મનમાં ખીલી ઉઠ્યાં,
પણ જીવનની દોડમાં ક્યાંક વિખેરાઈ ગયા,
સ્વપ્ન બનીને આંખોમાં જ સૂઈ ગયા.
વિચાર્યા તો અનેક વાર હતા,
કે એ ક્ષણોને કાગળ પર સજીવન કરી દઉં,
પણ રોજિંદા સંઘર્ષની ભીડે
હ્રદયના સંગીતને અધૂરું રાખી દીધું.
જે પળો હાસ્ય બનીને આવ્યા,
જે પળો આંસુ બનીને સરકી ગયા,
તેને જીવી ન શક્યો, લખી ન શક્યો—
અને એ જ મારી સૌથી મોટી કવિતા બની ગયા.
કાગળ ખાલી છે આજે પણ,
પણ એ ખાલીપો જ સચ્ચાઈ છે,
શબ્દો તો ચૂપ રહી ગયા,
પણ ભાવનાઓ સદાય બોલતી રહી છે…
વિજયે ડાયરી બંધ કરી. બારીમાંથી બગીચામાં પ્રિયા ફૂલોને પાણી આપતી દેખાતી હતી. નેહા અને અર્હમ રૂમમાં હસતા-રમતા. વિજયે હસીને વિચાર્યું, “મારી કવિતા અહીં જ છે આ ઘરમાં, આ હાસ્યમાં, આ પ્રેમમાં.” એણે કલમ મૂકી દીધી, અને ઊભો થઈને પ્રિયાની પાસે ગયો. એણે પ્રિયાનો હાથ પકડ્યો અને કહ્યું, “ચાલ, આજે બધા મળીને રેસકોર્સ જઈએ, ચા પીએ.” પ્રિયા હસી, નેહા અને અર્હમ દોડતા આવ્યા. અને વિજયનું ખાલી કાગળ હવે એના જીવનની સૌથી સુંદર કવિતા બની ગયું એ કવિતા જે શબ્દોમાં નહીં, પળોમાં લખાઈ હતી.
