ડૉ. એ.પી.જે. અબ્દુલ કલામ
ડૉ. એ.પી.જે. અબ્દુલ કલામ, ભારતના પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ અને "મિસાઈલ મેન" તરીકે ઓળખાતા, એક એવા મહાન વ્યક્તિ હતા જેમનું જીવન સાદગી, પ્રામાણિકતા અને માનવતાનું ઉદાહરણ છે. તેમના સચિવ રહી ચૂકેલા શ્રી પી. એમ. નાયર (નિવૃત્ત આઈ.એ.એસ. અધિકારી) દ્વારા શેર કરાયેલી કેટલીક રસપ્રદ અને પ્રેરણાદાયી ઘટનાઓ અહીં ગુજરાતીમાં સંક્ષિપ્ત અને રસાત્મક રીતે રજૂ કરવામાં આવી છે.
1. ભેટો પ્રત્યેનો અનોખો અભિગમ
ડૉ. કલામ જ્યારે રાષ્ટ્રપતિ તરીકે વિદેશ પ્રવાસે જતા, ત્યારે અન્ય દેશોના વડાઓ તરફથી મોંઘીદાટ ભેટો મળતી. આ ભેટો નકારવી એ રાષ્ટ્રનું અપમાન ગણાતું, તેથી તેમણે તે સ્વીકારી. પરંતુ, ભારત પાછા ફર્યા પછી, તેમણે આ ભેટોના ફોટોગ્રાફ્સ લેવડાવ્યા, કેટલોગ બનાવીને તેને આર્કાઇવ્સમાં સોંપી દીધી. રસપ્રદ વાત એ છે કે, રાષ્ટ્રપતિ ભવન છોડતી વખતે તેમણે એક પેન્સિલ પણ પોતાની સાથે લીધી ન હતી. આ બતાવે છે કે તેઓ કેટલા નિષ્ઠાવાન અને નિર્લોભી હતા.
2. ઇફ્તાર પાર્ટીનું દાન
2002માં, જ્યારે ડૉ. કલામે રાષ્ટ્રપતિ તરીકે કાર્યભાર સંભાળ્યો, ત્યારે રમઝાન મહિનામાં ઇફ્તાર પાર્ટીનું આયોજન એ રાષ્ટ્રપતિ ભવનની પરંપરા હતી. ડૉ. કલામે શ્રી નાયરને પૂછ્યું કે, "જે લોકો પહેલેથી જ સારું જમી લે છે, તેમના માટે આવી મોંઘી પાર્ટીનું આયોજન શા માટે?" જ્યારે શ્રી નાયરે જણાવ્યું કે આ પાર્ટીનો ખર્ચ આશરે 22 લાખ રૂપિયા થશે, ત્યારે ડૉ. કલામે તે રકમ અનાથાશ્રમોને ખોરાક, કપડાં અને ધાબળા તરીકે દાન કરવાનો નિર્ણય લીધો. આશ્ચર્યજનક રીતે, તેમણે પોતાની અંગત બચતમાંથી 1 લાખ રૂપિયાનો ચેક પણ આપ્યો અને આ વાત ગુપ્ત રાખવા કહ્યું. આ ઘટના તેમની ઉદારતા અને માનવતાનું ઉજ્જવળ ઉદાહરણ છે.
3. "હા સર" નહીં, સત્યની તરફેણ
ડૉ. કલામને "હા સર" પ્રકારના લોકો પસંદ નહોતા. એકવાર ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ સાથેની બેઠકમાં, ડૉ. કલામે શ્રી નાયરને પોતાના મંતવ્ય વિશે પૂછ્યું. શ્રી નાયરે નિખાલસપણે કહ્યું, "ના સર, હું તમારી સાથે સહમત નથી." આ સાંભળી મુખ્ય ન્યાયાધીશ આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા, કારણ કે કોઈ સિવિલ સેવકનું રાષ્ટ્રપતિ સાથે ખુલ્લેઆમ અસંમત થવું અસામાન્ય હતું. શ્રી નાયરે સમજાવ્યું કે ડૉ. કલામ હંમેશાં તર્કસંગત દલીલોનું સ્વાગત કરતા અને જો કારણ વાજબી હોય તો 99% કિસ્સામાં પોતાનો વિચાર બદલી નાખતા. આ બતાવે છે કે તેઓ કેટલા ખુલ્લા મનના અને સત્યની તરફેણ કરનારા હતા.
4. પરિવાર પ્રત્યેનો પ્રેમ અને નિષ્ઠા
ડૉ. કલામે તેમના 50 સંબંધીઓને દિલ્હી આવવાનું આમંત્રણ આપ્યું અને તેમને રાષ્ટ્રપતિ ભવનમાં રોકાવાની વ્યવસ્થા કરી. તેમણે તેમના માટે શહેર ફરવા માટે ખાનગી બસની વ્યવસ્થા કરી, જેનો ખર્ચ તેમણે પોતે ઉપાડ્યો. કોઈ સરકારી સાધનોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો નહીં. રોકાણ અને ભોજનનું બિલ, આશરે 2 લાખ રૂપિયા, પણ તેમણે જાતે ચૂકવ્યું. આશ્ચર્યજનક રીતે, જ્યારે તેમના મોટા ભાઈ રાષ્ટ્રપતિ ભવનમાં એક અઠવાડિયું રહ્યા, ત્યારે ડૉ. કલામે તે રૂમનું ભાડું પણ ચૂકવવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી, જે સ્ટાફે નકારી કાઢ્યું. આ ઘટના તેમની પ્રામાણિકતા અને પરિવાર પ્રત્યેના પ્રેમનું અનોખું ઉદાહરણ છે.
5. સાદગી અને માનવતા
ડૉ. કલામના કાર્યકાળના અંતે, જ્યારે તેઓ રાષ્ટ્રપતિ ભવન છોડી રહ્યા હતા, ત્યારે દરેક કર્મચારી તેમને મળવા અને આદર આપવા આવ્યા. શ્રી નાયરની પત્ની ફ્રેક્ચરને કારણે પથારીમાં હોવાથી આવી શક્યા નહોતા. જ્યારે ડૉ. કલામને આ વાતની જાણ થઈ, તેમણે શ્રી નાયરના ઘરે જઈને તેમની પત્નીને મળવાનું નક્કી કર્યું. બીજા દિવસે, તેઓ શ્રી નાયરના ઘરે પહોંચ્યા અને તેમની પત્ની સાથે વાતચીત કરી. આ ઘટના બતાવે છે કે ડૉ. કલામ માત્ર રાષ્ટ્રપતિ જ નહોતા, પરંતુ એક સાચા માનવી હતા, જેમના માટે સંબંધો અને માનવતા સૌથી મહત્વપૂર્ણ હતા.
6. નાના ભાઈની નમ્રતા
ડૉ. કલામના નાના ભાઈ એક છત્રી રિપેરિંગની દુકાન ચલાવતા હતા. જ્યારે ડૉ. કલામના અંતિમ સંસ્કાર દરમિયાન શ્રી નાયર તેમને મળ્યા, ત્યારે તેમના ભાઈએ શ્રી નાયર અને પોતાના ભાઈ ડૉ. કલામ બંનેના આદરમાં તેમના પગ સ્પર્શ કર્યા. આ નાની ઘટના બતાવે છે કે ડૉ. કલામનો પરિવાર પણ તેમની જેમ નમ્ર અને આદરયુક્ત હતો.
નિષ્કર્ષ
ડૉ. એ.પી.જે. અબ્દુલ કલામનું જીવન એક એવી પ્રેરણાદાયી વાર્તા છે, જે સાદગી, પ્રામાણિકતા, નિષ્ઠા અને માનવતાનું સંગમ છે. તેમની આ નાની-નાની ઘટનાઓ આપણને શીખવે છે કે ઉચ્ચ પદ પર હોવા છતાં, માણસે હંમેશાં નમ્ર અને ઉદાર રહેવું જોઈએ. ડૉ. કલામ ખરેખર ભારતના "પીપલ્સ પ્રેસિડેન્ટ" હતા, જેમનું જીવન આવનારી પેઢીઓ માટે પ્રેરણાસ્ત્રોત રહેશે.
