ઈશ્વર શ્રદ્ધા
"श्रद्धावान् लभते ज्ञानं तत्परः संयतेन्द्रियः।
ज्ञानं लब्ध्वा परां शान्तिमचिरेणाधिगच्छति।"
(अध्याय 4, श्लोक 39)
"શ્રદ્ધા અને વિશ્વાસ ધરાવનારો વ્યક્તિ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરે છે અને શાંતિ પ્રાપ્ત કરે છે."
આ શ્લોકમાં શ્રીકૃષ્ણે અર્જુને એ વાત જણાવેલી છે કે માત્ર વિશ્વાસ અને સમર્પણ દ્વારા જ જીવનની સમસ્યાઓનો સમાધાન થઇ શકે છે.
એક નાનકડા દરિયાકાંઠાના ગામમાં, દેવદાસ નામનો એક અનુભવી સમુદ્રનાવિક રહેતો હતો. દેવદાસે પોતાનું આખું જીવન દરિયાની મોજાં સાથે ઝઝૂમીને, તોફાનોનો સામનો કરીને અને જહાજોને સુરક્ષિત કિનારે પહોંચાડીને વિતાવ્યું હતું. નિવૃત્તિ બાદ, તેણે પોતાનું જૂનું જહાજ છોડ્યું ન હતું, પરંતુ તેની જગ્યાએ એક નાનકડી નાવ લઈને દરિયાકાંઠે આવતા પ્રવાસીઓને નજીકના ટાપુઓ પર લઈ જવાનું શરૂ કર્યું. આ નાની નાવમાં બેસીને પ્રવાસીઓ દરિયાની હવા, ટાપુઓની સુંદરતા અને દેવદાસની રસપ્રદ વાતોનો આનંદ માણતા.
એક દિવસ, ઉનાળાની એક તડકાવાળી સવારે, દેવદાસની નાવ યુવાનોના એક ઉત્સાહી જૂથથી ભરેલી હતી. આ યુવાનો, શહેરમાંથી આવેલા, હસતાં-ખેલતાં, ગીતો ગાતાં અને દરિયાની લહેરોની મજા માણવા માટે ઉત્સુક હતા. દેવદાસ, પોતાની ટેવ મુજબ, નાવ ખોલતા પહેલાં એક ખૂણામાં ઊભો રહીને, નીચું જોઈને ધીમા અવાજે પ્રાર્થના કરવા લાગ્યો. તેના હાથ જોડાયેલા હતા, અને ચહેરા પર એક અજાણી શાંતિ હતી. આ દૃશ્ય જોઈને યુવાનોમાંથી કેટલાક હસવા લાગ્યા. એક યુવાને મજાકમાં કહ્યું, "અરે, દાદા, આજે તો આકાશ નીરળું છે, દરિયો શાંત છે, આ પ્રાર્થનાની શું જરૂર?" બીજાઓએ પણ હસીને તેની વાતનું સમર્થન કર્યું. દેવદાસે ફક્ત એક હળવું સ્મિત આપ્યું અને નાવને દરિયામાં લઈ ગયો.
દરિયો ખરેખર શાંત હતો. સૂરજના કિરણો પાણી પર ઝગમગતા હતા, અને નાવ હળવેકથી લહેરો પર ડોલતી આગળ વધી રહી હતી. યુવાનો ફોટા પાડતા હતા, હસતા હતા, અને દેવદાસની દરિયાઈ વાતો સાંભળીને આનંદ માણતા હતા. પરંતુ દરિયો હંમેશાં એકસરખો રહેતો નથી. થોડીવારમાં જ આકાશમાં કાળા વાદળો ઘેરાવા લાગ્યા. પવનની ગતિ અચાનક વધી, અને શાંત દરિયો ગુસ્સે થયો હોય તેમ મોજાંઓએ રૌદ્ર સ્વરૂપ ધારણ કર્યું. નાવ હવે હલેસાં ખાતી હતી, એક બાજુથી બીજી બાજુએ ઝૂલતી હતી, અને પાણીના છાંટા નાવમાં આવવા લાગ્યા.
યુવાનો, જેઓ થોડીવાર પહેલાં હસતાં-ખેલતાં હતા, હવે ગભરાઈ ગયા. તેમના ચહેરા પર ડર સ્પષ્ટ દેખાતો હતો. કેટલાકે ચીસો પાડી, તો કેટલાક એકબીજાને ચોંટીને બેસી ગયા. તેમાંથી એક યુવાન, જે થોડીવાર પહેલાં દેવદાસની પ્રાર્થના પર હસ્યો હતો, ધ્રૂજતા હાથે તેની પાસે ગયો અને બોલ્યો, "દાદા, કૃપા કરીને અમારી સાથે પ્રાર્થના કરો! આ તોફાનમાં આપણે બચીશું કે નહીં, એ ખબર નથી!"
દેવદાસે, જે હજી શાંતિથી નાવનું સ્ટીયરીંગ હાથમાં પકડીને દરિયાના મોજાં સાથે ઝઝૂમી રહ્યો હતો, એક નજર યુવાનો તરફ કરી. તેના ચહેરા પર ન તો ડર હતો, ન તો ગુસ્સો. તેણે ધીમા, પણ દૃઢ અવાજે કહ્યું, "હું મારી પ્રાર્થના શાંત સમયે કરું છું. જ્યારે દરિયો ગુસ્સે થાય, ત્યારે હું મારું જહાજ સંભાળું છું."
આ શબ્દો સાંભળીને યુવાનો ચૂપ થઈ ગયા. દેવદાસે પોતાનું સંપૂર્ણ ધ્યાન નાવને સુરક્ષિત રીતે કિનારે લઈ જવા પર કેન્દ્રિત કર્યું. તેના વર્ષોના અનુભવ, તેની શાંતિ અને તેની કુશળતાએ નાવને તોફાનમાંથી સહીસલામત બહાર કાઢી. જ્યારે નાવ કિનારે પહોંચી, ત્યારે યુવાનોના ચહેરા પર રાહત હતી, પણ તેમના હૃદયમાં દેવદાસના શબ્દો ગુંજતા હતા.
આ નાનકડી ઘટનામાં એક ઊંડો પાઠ છુપાયેલો હતો. દેવદાસની પ્રાર્થના એ ફક્ત શબ્દો નહોતા, પણ તેની ઈશ્વર પ્રત્યેની શ્રદ્ધા હતી, જે તેણે શાંત સમયે ઉભી કરી હતી. જ્યારે દરિયો શાંત હતો, ત્યારે તેણે ઈશ્વર સાથે સંબંધ જોડ્યો, તેના પર વિશ્વાસ રાખ્યો. અને આ જ વિશ્વાસે તેને તોફાનની ઘડીએ શાંત અને સ્થિર રાખ્યો.
આ વાત આપણા જીવન પર પણ લાગુ પડે છે. આપણે ઘણીવાર શાંત સમયમાં ઈશ્વરને ભૂલી જઈએ છીએ. જ્યારે જીવન સરળ હોય, બધું સારું ચાલતું હોય, ત્યારે આપણે પ્રાર્થના, શ્રદ્ધા કે આધ્યાત્મિકતાને બાજુએ મૂકી દઈએ છીએ. પણ જ્યારે મુશ્કેલીઓ આવે, જ્યારે જીવનનું તોફાન આપણને હચમચાવી દે, ત્યારે આપણે ગભરાઈ જઈએ છીએ. આપણે ઈશ્વરને યાદ કરીએ છીએ, પણ તે સમયે આપણી પાસે ન તો શાંતિ હોય, ન વિશ્વાસ.
દેવદાસની જેમ, જો આપણે શાંત સમયે ઈશ્વરની શોધ કરીએ, તેની સાથે સંબંધ જોડીએ, તેના પર વિશ્વાસ રાખીએ, તો જ્યારે તોફાન આવે, ત્યારે આપણે ગભરાશું નહીં. આપણું મન શાંત રહેશે, અને આપણે જીવનની નાવને સુરક્ષિત કિનારે લઈ જઈ શકીશું.
શાંત સમયે ઈશ્વરની શોધ કરો, તેના પર વિશ્વાસ રાખો.
જ્યારે જીવનનું તોફાન આવે, ત્યારે તમારી શ્રદ્ધા તમને શાંતિ આપશે.
દરેક દિવસે ઈશ્વર સાથે જોડાઓ, અને હંમેશા હસતા રહો.
