બાબા આર્દને નિલક્રિષ્નાને પૃથ્વી પરનું જરૂરી જ્ઞાન જલ્દીથી આપવાનું હતું.નિલક્રિષ્ના રેતમહેલમાં જમવા બેસતી હતી ત્યારે એનાં ભોજનની વ્યવસ્થા માટે અનેક રાક્ષસી જીવો હાજર જ રહેતા હતાં. સ્વર્ગથી પણ સુંદર એ દિવસો એ મનમાંથી કાઢીને આ કુટીરની રમણીયતામાં રાચતી હતી. આ વયો વૃધ્ધ બાબા આર્દની બનાવેલી ખિચડી એ હોંસે હોંસે જમતી હતી.બાબા આર્દ જ્યારે એ ખીચડી પ્રેમથી નિલક્રિષ્નાને ખવડાવતા હતા ત્યારે એની તુલનામાં સમુદ્રમાં મળેલું એશ્વર્ય તુચ્છ લાગતું હતું.અહીં કોઈ પણ સ્વાર્થ વગર બાબા આર્દ એની સંભાળ રાખી રહ્યા હતાં.એ જોઈને એને એમ થયું કે,આટલો નિઃસ્વાર્થ પ્રેમ પૃથ્વી વાસીઓ જ કરી શકે! જિંદગીમાં પહેલીવાર નિલક્રિષ્ના આમ જમીન પર બેસીને ભોજન ગ્રહણ કરી રહી હતી.અને આ રીતે ભોજન કરવાથી જે પરિતૃપ્તિ થઈ હતી એનો ઓડકાર એ પ્રથમ વાર અનુભવી રહી હતી.સમુદ્રનો ભોગ વિલાસ છોડીને એણે આ જગ્યામાં રહેવાનું લેશમાત્ર દુઃખ ન હતું.
ઝૂંપડીની બારીએથી ઉગતાં સૂરજને એ નિહાળી રહી હતી ત્યાં એને દુરથી કોઈનો આવવાનો ભાસ થયો. પરંતુ એ હજુ આ ભાસ શું છે ? એ ભાષા પણ સમજતી ન હતી. છતાં પણ એ બહાર નીકળી ગઈ હતી.આંખો દિવસ પ્રકાશ સાથે રમવામાં ગયો ત્યાંર પછીનાં સમય વિતતા સૂરજ ડૂબું ડૂબું થઈ રહ્યો હતો.આ સુર્યાસ્ત એ પહેલીવાર જોઈ રહી હતી.સુર્ય ડૂબું ડૂબું થઈ રહ્યો હતો ને ચારેકોર કેસરી પ્રકાશ પથરાઇ રહ્યો હતો. સંધ્યા સમયની આ રમણીયતા મન ભરીને એ માણી રહી હતી.સંધ્યા સમય થવા આવ્યો તોયે એ ફરી ઝુંપડીમાં આવી ન હતી,એની ચિંતામાં હેત્શિવા અને બાબા આર્દ આમ તેમ એને શોધવા લાગ્યાં હતાં. ત્યાં હેત્શિવાને યાદ આવ્યું કે,
"આમ, અચાનક પોતાની જિંદગીનું રહસ્ય શોધવા તો એ નીકળી ગઈ નથી ને ?"
હેત્શિવાનો શક સાચો હતો. જ્યારે એ ઝૂંપડીની બારીએથી ઉગતાં સૂરજને નિહાળતી હતી ત્યારે એની નજર બાજુનાં રસ્તા પર પડી એ જંગલનો આગળનો રસ્તો પાર કરી ત્યાં આસપાસનાં વિસ્તારમાં પોતાની જિંદગીનું રહસ્ય શોધવા લાગી ગઈ હતી.કૃત્રિમ પૃથ્વી પર પગ મુકતાંની સાથે જ નિલક્રિષ્નાને એનાં જંગલવિસ્તારની નાની નાની કેડીઓ અને વૃક્ષોની હારમાળા દેખાવા લાગી ગઈ.એ અગોચર વિસ્તારમાંથી પક્ષુ-પક્ષીઓનાં અવાજો આવી રહ્યા હતાં.જાળીઓ વચ્ચેથી કોઈ સળવળાટ સંભળાતા ભય જેવો સંદેહ થયો. પરંતુ એ લોકોની અવરજવરનો અવાજ હતો.લોકોની અવરજવર વધતા ફરી એના પગ ધ્રૂજવા લાગ્યા.કેમ કે,એને ચાલવામાં જડપ આવી રહી ન હતી.એ આ કેડીએ કેડીએ ધીમે ધીમે ચાલીને પગ મૂકતાં એ શીખી રહી હતી.આગળ થોડું ચાલતા એનાં પગમાં અસહ્ય બળતરા થવા લાગી. છતાં એ પૃથ્વી તરફ નજર કરીને આગળ ચાલતી જ રહી.
ત્યાં અચાનક એક ધોડે સવાર પોતાનો ધોડી લઈને પુરજોશથી એની નજીકથી નીકળી રહ્યો હતો.પરંતુ એનું કોઈ ધ્યાન એ સવાર તરફ પડ્યું ન હતું.
સંધ્યાનો સમય થવા આવ્યો હતો. બધાં ગામ લોકો પોતાના ઘરમાં જ ચાલ્યા ગયા હતાં.આ કૃત્રિમ દુનિયાનાં રસ્તા પર એ ધોડાની રેસ ચાલતી હોય એમ એજ ગોળ રાઉન્ડમાં ફરીને એ ઘોડેસવાર પસાર થઈ રહ્યો હતો.અને નિલક્રિષ્ના હરવખત અથડાતાં અથડાતાં રહી જતી હતી. ત્યાં એ સર્કલ કરેલું હતું એ જ સર્કલમાં એ યુવક પોતાની ઘોડી દોડાવી રહ્યો હતો.આમ હરવખત અથડાતાં એ ઘોડી ઉપર બેસેલ યુવકે નિલક્રિષ્નાને રસ્તાથી દૂર ચાલવાનું કહેવા જતો હતો.ત્યાં હજું તો એ યુવક પોતાના મુખ માંથી શબ્દો ઉદગારે એ પહેલાં જ નિલક્રિષ્ના તરફ નજર કરતાં એનું ધ્યાન નિલક્રિષ્ના સામું જ રહી ગયું. પહેલીવાર આવું મોહક રૂપ એ પૃથ્વી પર જોઈ રહ્યો હતો. પહેલાં યુવકની ધોડીની સવારી આગળ નીકળી ગઈ હોવા છતાં એની નજરમાંથી એ ચહેરો જતો જ ન હતો. એ યુવકે ધોડીને રીવર્સ લીધો અને ફરી નિલક્રિષ્નાને એકીટસે જોવા લાગ્યો.એ એનાં ચહેરા સાથે ભવિષ્યની કલ્પના કરવા લાગી ગયો હોય,એવાં ભાવો એનાં ચહેરા પર સાફ સાફ દેખાવા લાગ્યાં હતાં.ડરની ભાષા તો નિલક્રિષ્નાને ખબર જ ન હતી.છતાં પણ આમ થતાં એ એક પળ અટકી અને ફરી ચાલવા લાગી ગઈ હતી.ધોડી પર બેઠેલા એ યુવકે એની ધોડી આગળ જઈને ધીમી ગતિએ નિલક્રિષ્નાની સાથે જ ચલાવી.છતાં પણ નિલક્રિષ્ના પોતાની ધૂનમાં જ જ્યાં એને પહોંચવું છે એ જગ્યાએ જવા માટે વધારે ઝડપથી ચાલવા લાગી ગઈ હતી.નિલક્રિષ્નાનું આવું અલગ વર્તન જોય પેલાં યુવકને ગુસ્સો આવી ગયો, ને એ પોતાની ઘોડી ઉપરથી જ એની સામે આવીને દેશી ભાષામાં વાત કરતાં કહ્યું કે,
"આમ રોડ વચ્ચે રામાયણ લખો છો ?"
આ યુવકનાં કહેલાં શબ્દોથી નિલક્રિષ્નાને કોઈ ફેર જ ન પડ્યો.એ તો એનાં સામું જોયાં વગર જ આગળ વધવા લાગી ગઈ હતી.આ યુવક એની સાથે વાત કરે છે એને કહેવા ઉભો છે.એ વાતની પણ એને જાણ ન હતી.પેલાં યુવકનાં શબ્દો જાણે એની કાન સુધી પહોંચ્યા જ નથી એમ એ આગળ ચાલતી દેખાય રહી હતી.પહેલો યુવક પોતાની ઘોડી ધીમી ગતિએ હવે એની સાથે જ ચલાવી રહ્યો હતો.અને એની સાવ નજીક જઈને એને ઓળખવાની કોશિશ કરી રહ્યો હતો. નિલક્રિષ્નાની વધારે નજીક આવી એ ફરી બોલ્યો,
" હેલ્લો મેમ સાહેબા,સાચાં સમયે મેં ઘોડીની લગામ ખેંચી,નહીતો હમણાં જ તમારી જિંદગી પુરી થઈ જાત...!"
" જિંદગી પુરી થઈ જાત એટલે શું?"
નિલક્રિષ્નાનાં આવાં શબ્દ સાંભળી પહેલો યુવક હેરાન થઈ ગયો.અને થોડીવાર એનાં સામું આશ્ચર્યથી જોયાં પછી એ જોરથી હસવા લાગ્યો.
"મને લાગતું જ હતું કે, તમે આ દુનિયાનાં નથી."
નિલક્રિષ્ના એક પળ ત્યાં અટકી અને ફરી ચાલવા લાગી ગઈ.
નિલક્રિષ્ના આગળ ચાલી જ રહી હતી ત્યાં અચાનક એ યુવક ઘોડી પરથી ઉતરીને ફરી એની સામે આવ્યો.એ યુવકે આવું સ્વરૂપ પહેલીવાર પૃથ્વી પર જોયું હતું.આમ અચાનક એ માણસને પોતાની નજીક જોઈ નિલક્રિષ્ના ગભરાઈ ને નીચે જમીન પર પડી ગઈ.એ ઉભી થવા જઇ રહી હતી ત્યાં એક પથ્થર પગમાં આવ્યો અને ફરી ઊભી થઈ શકી નહીં.નજીક જઈ એ યુવકે નિલક્રિષ્નાને થામવા હાથ લાંબો કર્યો.
"હેલ્લો એટીટ્યુટ સાહેબા, મારો હાથ પકડી ઉભા થઇ જાઓ. નહીતો ફરી ગબડી પડશો."
" પરંતુ હું તમને ઓળખતી નથી.અને બાબા આર્દે મને કહ્યું છે કે, ઓળખાણ વગર કોઈનો ટેકો લેવો નહીં."
આવો જવાબ સાંભળતા પેલા ભલા યુવકે હાથ હટાવી
કહ્યું કે, "તમારી ઈચ્છા તો ! બાકી મદદ કરવી મને જરૂરી લાગી હતી, એટલે હાથ તમારા તરફ લંબાવ્યો હતો."
બંને હાથ ખંખેરી સ્વચ્છ થતા નિલક્રિષ્ના બોલી કે, "જરૂરીયાત વગર મિત્રતા સારી નથી."
પાંચ ફૂટ સાત ઈંચ ઉંચા એ યુવક સામું નજર કરતાં એની બોડીની ફિટનેસ, શારીરિક ક્ષમતા નજરે ચડે એવો ઘાટીલો, શૂરવીર દેખાવ હતો.આ યુવકનાં ચહેરા પરથી લાગતું હતું કે,"એ કોઈ રાજા મહારાજાનો વંશજ છે."
અવનિલ હજુ ત્યાંથી ખસ્યો ન હતો. કેમ કે, નિલક્રિષ્ના કોઈ ઉપરી ગ્રહમાંથી આવેલી હોય એવો એનો દેખાવ અવનિલને લાગી રહ્યો હતો.તેણે આંખ બંધ કરીને જોયું તો પણ એને નિલક્રિષ્નાનાં સ્વરૂપનું જ્ઞાન ન થયું. બોલવામાં તો અવનિલ ચતુર હતો.એટલે તેણે ત્યાં થોડીવાર નિલક્રિષ્નાની સાથે ઉભ્યો ને પછી કહ્યું કે,
"આ મુરલી ખાલી હાથમાં જ રાખો છો કે,બજાવતાં પણ આવડે છે ? જો બજાવતાં આવડે જ છે,તો આ મધુર તાનનું રસપાન અમને પણ કરાવો...!"
એ પોતે પણ એ વાત સમજી શકતી ન હતી કે, જે છે એ બધું શું થઈ રહ્યું છે.પેલા યુવાનના શબ્દોનું પાલન કરી એ ત્યાં નજીક દેખાતા ઝાડ નીચે બેસીને પોતાની વાંસળી મૂખ પર લગાવી.
(ક્રમશઃ)
- હેતલ ઘેટીયા "કૃષ્ણપ્રિયા" ✍️
