"वटवृक्षाची श्रद्धा आणि साथ"
"“अगं, लक्ष दे गं! अमेरिकेत असली तरी उद्या वटपौर्णिमा आहे, पूजा करायची विसरू नकोस.”आणि जमलं तर उपवास कर तुझी इच्छा असेल तर कर ग!
आई म्हणजे सासूबाई चा व्हॉट्सअ‍ॅप कॉल अमेरिकेच्या वेळेनुसार रात्री उशिरा आला होता.कोणतेही प्रतिक्रियाण देता, अनघानं प्रेमानं ऐकलं.
आणि ती मनातल्या मनात हसली –
“आई, मीं वटपौर्णिमा विसरते का कधी? तुमची शिकवनण आहे ना!”खूप नाही पण थोड का आपण श्रद्धा नुस्वार करायचं म्हणजे पुढच्या पिढीला त्याचं महहत्व टिकून राहील.
पण... एक गोष्ट सांगू?"का आई!
"बोल गं!"
"इकडे वडाचं झाडच नाहीये..."
थोडंसं संकोचत अनघा बोलली.
आईसासू थोड्याशा शांत झाल्या, पण लगेच म्हणाल्या,
"झाड नाही, पण श्रद्धा आहे ना? मग कर काहीतरी तुझ्या मनासारखं...
माझा आणि परंपरेचा मान जप... बस्स!"
अनघा.
दोन वर्षांपूर्वी रोहनसोबत अमेरिकेत स्थलांतरित.
सॉफ्टवेअर कंपनीत मॅनेजर.
रोज सकाळी "Meetings", दुपारी “Groceries,” संध्याकाळी “Emails” आणि रात्री "माहित नाही" असा दिवस.
पण आजचा दिवस वेगळा होता.
आईसासूंचा तो एकच कॉल तिला आतून हलवून गेला.
"आई काही मागत नाही...
फक्त तिनं जपलेल्या परंपरेला माझ्या मनानं जपावं, हेच अपेक्षित आहे." – अनघाच्या मनात उमटलं.
भारतात साजरे होणारे सण अमेरिकेत साधं “कॅलेंडर नोटिफिकेशन” बनून जातात –
पण अनघासाठी त्यामागचा “भाव” अजूनही तितकाच जिवंत होता.
दुसऱ्या दिवशी सकाळी ती उठली.
संपूर्ण घरात एक नाजूक भारतीय सुगंध दरवळत होता.
पण अमेरिकन शहराच्या विंडो व्ह्यूमधून वडाचं झाड दिसणारच कसं?
तिनं लॅपटॉप उघडला.
गुगलवर “Banyan Tree in HD” टाकलं.
एक फोटो निवडला – पारंब्या लोंबणारा, जणू सावलीनं भरलेला.
ती प्रिंटआउट घेऊन आली.
घरातल्या एका कोपऱ्यात फोटोसाठी जागा सजवली.
तिने कपाटातून एक लग्नातील साडी काढली, केसात मोगऱ्याचं गजरा लावला, समई पेटवली.पुजेची तयारी केली..फळ फुलं नैवेद्य..
"हे झाड खऱ्या अर्थानं नाही... पण माझ्या श्रद्धेचं प्रतीक आहे.
ही एक तडजोड आहे – पण प्रेमानं केली आहे."
– तिच्या मनात चालू होतं.
ती वस्त्र ठेवते, तांदूळ-कुंकू लावते, धागा हातात घेते.
फोटोभोवती ती हळूहळू धागा गुंडाळते.
,फळ ठेवते. फुलं वाहते.
“या झाडाखाली सावित्रीनं पतीचं रक्षण केलं,
मी आज माझ्या नात्याचं रक्षण करते –
भारताच्या बाहेर, पण श्रद्धेच्या आत.”हे झाडं श्रद्धेच आहे.
तेवढ्यात रोहन उठतो.
तो पाहतो – घरात उदबत्तीचा सुवास, पारंपरिक सजावट, आणि अनघा – शांत, पूजा करत.
“वडाचं झाड कुठून आणलंस?” तो हसत विचारतो.
"गूगलवरून! पण हृदयातून."
तो तिच्या बाजूला येतो. हातात समई घेतो.
“मला कळतं गं... तू ही पूजा आईसाठी करतेयस.
पण खरंतर ती तू स्वतःसाठी करतेयस –
तुझं मूळ हरवू नये म्हणून.
आणि ते मला फार मोठं वाटतं."
पूजा संपते. ती वडाच्या फोटोभोवती तीन फेऱ्या मारते.
पहिली फेरी – सासरच्या संस्कृतीला स्वीकारण्यासाठी
दुसरी – सासूबाईंच्या प्रेमाला जपण्यासाठी
तिसरी – स्वतःच्या श्रद्धेला जागण्यासाठी
धागा फिरला... नातं गुंफलं."
. "सात प्रदक्षिणा, पण फक्त एक संकल्प – 'साथ'."
तिने लवून नमस्कार केला.
आणि त्या झाडाच्या फोटोला मनोभावे वंदन केलं.
सौ तृप्ती देव
भिलाई
ती लगेच व्हॉट्सअ‍ॅपवर आईसासूंना व्हिडीओ कॉल करते.
"आई, झाड नाही मिळालं, पण..."
तिनं फोन स्क्रीन दाखवला.
आईसासूंचे डोळे भरून आले.
"अनघा, तू वडाची सावली घरात आणलीस.
मी झाडं पेरली, तू श्रद्धा.
माझा मान तू घरात आणलास.
माझ्या सणाला तुझ्या श्रद्धेची नवीन फांदी मिळाली."
---
अनघा म्हणाली,
"आई, माफ करा. मला वाटलं अमेरिकेत असताना तुमची परंपरा मोडली जाईल.
पण आता जाणवतं – परंपरा फोडणं म्हणजे तोडणं नाही,
तर तिला काळानुसार जपणं म्हणजे तिचं खरं continuation."
आई म्हणाली,
"बघ गं बाई, वटपौर्णिमा ही फक्त फेऱ्यांची पूजा नाही,
ती परंपरेभोवती फिरणारी श्रद्धा आहे.
तू तिच्या मूळाला पाणी दिलंस, हेच खूप मोठं आहे."
---अमेरिकेत वडाचं झाड नसतं, पण माणसं आणि नाती जपता येतात –
परंपरेला तोड नाही, पण तडजोड असू शकते... श्रद्धेच्या मुळांवर टिकून! तू सिद्ध केल.
त्यादिवशी संध्याकाळी अनघा आणि रोहन दोघं त्या फोटोकडे पाहत बसले होते.वडाचं झाड नव्हतं… पण त्याच्या आठवणींच्या सावलीत आमचं नातं अधिक फुललं!"
"एक दिवस आपल्याकडे अंगण असेल, आणि खरंखुरं वडाचं झाड.
पण त्या झाडाखाली हे आठवणीतलं व्रत नक्की असेल." – अनघा म्हणाली.
रोहनने तिचा हात हातात घेतला.
"तोपर्यंत या झाडाच्या छायेत... आपण एकमेकांभोवती फेऱ्या घालू."
अमेरिकेत असो वा भारतात – एक बायकोचं प्रेम, परंपरेचा मान, आणि नवऱ्याबरोबरची एक हळवी साथ – हीच खरी पूजा आहे. आणि श्रद्धा.
"परंपरा म्हणजे केवळ विधी नव्हे – ती तर मनाच्या नात्यांनी विणलेली श्रद्धा असते."
"त्या झाडाला स्पर्श करता आला नाही, पण त्याच्या मुळांशी जोडलेली माझी नाळ मात्र जपली."
महत्व त्या निसर्गाचा महत्व त्या नात्याचं सांगणारा हा एक सण एक व्रत..वट पौर्णिमा. नावा सोबत शेयर करा
सौ तृप्ती देव
भिलाई छत्तीसगड🅒︎🅟︎
