લેખ:- જાંબુના ઝાડનું લાકડું
લેખિકા:- શ્રીમતી સ્નેહલ રાજન જાનીભગવાને આ સૃષ્ટિ નિર્માણ કરી ત્યારે પ્રકૃતિનું કેટલું ધ્યાન રાખ્યું હશે એનો અંદાજ લગાવવો પણ મુશ્કેલ છે. પ્રકૃતિને વધારે નુકસાન ન થાય કે કોઈ એને વધારે નુકસાન ન પહોંચાડે એ માટે દરેક વસ્તુની કોઈક ખાસિયત રાખી છે. આવી જ એક પ્રાકૃતિક વસ્તુ એટલે કે જાંબુના ઝાડનું લાકડું કેટલું ઉપયોગી છે એની ચર્ચા કરવામાં આવી છે.
જો તમે જામુનના લાકડાનો જાડો ટુકડો પાણીની ટાંકીમાં રાખશો તો ટાંકીમાં શેવાળ અને લીલી શેવાળ જમા થશે નહીં અને પાણી સડશે નહીં.
જામુનની આ ગુણવત્તાને કારણે તેનો બોટ બનાવવામાં મોટા પ્રમાણમાં ઉપયોગ થાય છે.
પહેલાના સમયમાં જ્યારે ગામડાઓમાં કૂવા ખોદવામાં આવતા હતા ત્યારે તેના તળિયે જામુનનું લાકડું વપરાતું હતું જેને જામોટ કહે છે.
દિલ્હીના નિઝામુદ્દીન સ્ટેપવેલના તાજેતરના નવીનીકરણથી જાણવા મળ્યું કે 700 વર્ષ પછી પણ અહીંના પાણીના સ્ત્રોત કાંપ અથવા અન્ય અવરોધોને કારણે બંધ થયા નથી.
ભારતીય પુરાતત્વ વિભાગના વડા કે.એન. શ્રીવાસ્તવના જણાવ્યા અનુસાર, આ પગથિયાંની અનોખી વાત એ છે કે આજે પણ લાકડાનું જે પાટિયું પર આ પગથિયું બાંધવામાં આવ્યું હતું તે અકબંધ છે. શ્રીવાસ્તવ જી અનુસાર, ઉત્તર ભારતમાં મોટાભાગના કુવાઓ અને પગથિયાંના તળિયામાં જામુનનું લાકડું આધાર તરીકે ઉપયોગમાં લેવાતું હતું.
સ્વાસ્થ્યના દૃષ્ટિકોણથી, વિટામિન સી અને આયર્નથી સમૃદ્ધ બ્લેકબેરી માત્ર શરીરમાં હિમોગ્લોબિનનું પ્રમાણ વધારે છે. તે પેટના દુખાવા, ડાયાબિટીસ, સંધિવા, મરડો, પાચન સંબંધી અન્ય ઘણી સમસ્યાઓ મટાડવામાં અત્યંત ઉપયોગી છે.
એક રિસર્ચ અનુસાર જામુનના પાનમાં એન્ટિ-ડાયાબિટીક ગુણ જોવા મળે છે, જે બ્લડ સુગરને નિયંત્રિત કરે છે. આવી સ્થિતિમાં બ્લેકબેરીના પાનમાંથી બનેલી ચાનું સેવન કરવાથી ડાયાબિટીસના દર્દીઓને ઘણો ફાયદો થશે.
સૌથી પહેલા તમે એક કપ પાણી લો. હવે આ પાણીને એક તપેલીમાં નાખીને સારી રીતે ઉકાળો. આ પછી બ્લેકબેરીના કેટલાક પાન ધોઈને તેમાં નાખો. જો તમારી પાસે બ્લેકબેરીના પાનનો પાવડર હોય તો તમે આ પાવડરને 1 ચમચી પાણીમાં ઉમેરીને ઉકાળી શકો છો. પાણી બરાબર ઉકળે એટલે તેને એક કપમાં ગાળી લો. હવે તમે તેમાં મધ અથવા લીંબુના રસના થોડા ટીપા મિક્સ કરીને પી શકો છો.
જામુનના પાનમાં એન્ટી બેક્ટેરિયલ ગુણ હોય છે. તેના સેવનથી પેઢામાંથી રક્તસ્ત્રાવ બંધ થાય છે અને ચેપ ફેલાતો અટકે છે. જામુનના પાનને સૂકવીને ટૂથ પાવડર તરીકે ઉપયોગ કરી શકાય છે. તેમાં એસ્ટ્રિજન્ટ ગુણ હોય છે જે મોઢાના ચાંદાને મટાડવામાં મદદ કરે છે. જામુનની છાલનો ઉકાળો લેવાથી મોઢાના ચાંદામાં ફાયદો થાય છે. જામુનમાં હાજર આયર્ન લોહીને શુદ્ધ કરવામાં મદદ કરે છે.
જામુનનું લાકડું માત્ર એક સારી ટૂથપીક જ નથી પરંતુ વોટર સ્નિફર્સ પણ પાણીને સૂંઘવા માટે જામુનના લાકડાનો ઉપયોગ કરે છે.
દરેક વ્યક્તિએ પોતાના ઘરની પાણીની ટાંકીમાં જામુનનાં લાકડાનો ટુકડો અવશ્ય રાખવો, તેનો એક રૂપિયો પણ ખર્ચ થતો નથી અને ફાયદો જ ફાયદો છે. તમારે ફક્ત જામુનનું લાકડું ઘરે લાવવાનું છે, તેને સારી રીતે સાફ કરીને પાણીની ટાંકીમાં નાખવાનું છે. આ પછી તમારે પાણીની ટાંકીને ફરીથી સાફ કરવાની જરૂર નહીં પડે.
શું તમે જાણો છો કે બોટના તળિયામાં જામુનનું લાકડું ખૂબ જ નબળું હોવા છતાં શા માટે વપરાય છે?
ભારતની વિવિધ નદીઓમાં મુસાફરોને એક કાંઠાથી બીજા કાંઠે લઈ જતી બોટના તળિયામાં જામુનનું લાકડું વપરાય છે. પ્રશ્ન એ છે કે પેટના દર્દીઓ માટે ઘરગથ્થુ આયુર્વેદિક ઔષધ એવા જામુનનું લાકડું જંતુમુક્ત અને દાંતને મજબુત બનાવતી ટૂથપેસ્ટને હોડીની નીચેની સપાટી પર શા માટે વાપરવામાં આવે છે? તે પણ જ્યારે જામુનનું લાકડું ખૂબ જ નબળું હોય છે. સૌથી જાડું લાકડું પણ હાથથી તોડી શકાય છે. કારણ કે તેના ઉપયોગથી નદીઓનું પાણી પીવાલાયક રહે છે.
વાવની તળેટીમાં 700 વર્ષ પછી પણ જામુનનું લાકડું બગડ્યું નથી.
જામુનના લાકડાના ચમત્કારિક પરિણામોના પુરાવા તાજેતરમાં મળી આવ્યા છે. જ્યારે દેશની રાજધાની દિલ્હીમાં સ્થિત નિઝામુદ્દીનના પગથિયાંની સફાઈ કરવામાં આવી ત્યારે તેની તળેટીમાં જામુનના લાકડામાંથી બનેલું માળખું મળી આવ્યું હતું. ભારતીય પુરાતત્વ વિભાગના વડા કે.એન.શ્રીવાસ્તવે જણાવ્યું હતું કે આખી વાવ જામુનના લાકડાના માળખા પર બનાવવામાં આવી હતી. કદાચ એટલે જ આ પગથિયાંનું પાણી 700 વર્ષ પછી પણ મીઠું છે અને કોઈ પણ પ્રકારના કચરો અને ગંદકીના કારણે આ પગથિયાંના પાણીના સ્ત્રોત બંધ થયા નથી. જ્યારે 700 વર્ષથી કોઈએ તેની સફાઈ કરી ન હતી.
તમારા ઘરમાં જામુનના લાકડાનો ઉપયોગ...
જો તમે તમારા ટેરેસ પરની પાણીની ટાંકીમાં જામુનનું લાકડું મૂકો છો, તો તમારા પાણીમાં શેવાળ ક્યારેય જમા થશે નહીં. પાણી શુદ્ધિકરણ 700 વર્ષ સુધી ચાલુ રહેશે. તમારા પાણીમાં વધારાના મિનરલ્સ હશે અને તેનો TDS સંતુલિત રહેશે. એટલે કે, જામુન આપણા લોહીને શુદ્ધ કરવાની સાથે નદીના પાણીને પણ શુદ્ધ કરે છે અને પ્રકૃતિને પણ સ્વચ્છ રાખે છે.
કૃપા કરીને હંમેશા યાદ રાખો કે વિશ્વભરમાં ઘણા રાજાઓ અને રાજકુમારો અને હવે અબજોપતિઓ છે જેઓ તેમના સ્વાસ્થ્ય વિશે ચિંતિત છે. જામુનના લાકડામાંથી બનેલા ગ્લાસમાં પાણી પીવું.
સૌજન્ય:- ફેસબુક પેજ પરથી મળેલ માહિતિને આધારે.
સ્નેહલ જાની.
