મુંબઈ પોર્ટની તે રાતે થયેલી કાર્યવાહી દેશના સમાચાર ચેનલો સુધી વીજળી જેવી ઝડપે ફેલાઈ ગઈ, પરંતુ એ માત્ર શરૂઆત હતી. બીજા જ દિવસે સવારથી રાજકીય કનેક્શન્સ, આઇપીએસ-આઇઆરએસ અધિકારીઓ અને રિચાર્ડના આંતરરાષ્ટ્રીય નેટવર્કના ખુલાસા દેશમાં ચકચાર મચાવી રહ્યા હતા. પરંતુ આરવ દેસાઈને ખબર હતી કે જે દેખાઈ રહ્યું છે, તે આ ગંદી વ્યવસ્થાનું માત્ર ટોચનું હાજર ભાગ છે. દરેક પુરાવા, દરેક ટ્રાન્ઝેક્શન, દરેક મીટિંગ એક મોટા ભ્રષ્ટાચારના મકાનની ઈંટો હતી, જેને તોડવા માટે ફક્ત કાયદાની નહીં પરંતુ અપરંપાર ધીરજ, બુદ્ધિ અને અંદર સુધીની સફર કરવી પડવાની હતી. હેડલાઈન્સમાં તેમનું નામ ભલે હીરોની જેમ છપાતું રહે, પરંતુ તેમને ખબર હતી કે સત્યની લડાઈમાં હીરો કોઇ દિવસ આરામથી ઊંઘતો નથી.
આરવ, અનન્યા અને તેમની કોર ટીમ ચેંબુરમાં આવેલા એક સુરક્ષિત ગવર્મેન્ટ ગેસ્ટ હાઉસમાં રાખવામાં આવી. બહાર સીઆરપીએફની કડક સુરક્ષા, અંદર કલાકો સુધી ચાલતી પૂછપરછ, સ્ટેટમેન્ટ્સ, અને ડિજિટલ પુરાવાઓનો વિશ્લેષણ — માહોલ એટલો તીવ્ર હતો કે કોઈની પાંપણ પણ સહેલા ન પડતી. દરેક મિનિટે નવો શંકાસ્પદ નામ બહાર આવતો અને સિસ્ટમના ગૂંચવાયેલા ઘેરા નેટવર્કની હકીકત વધુ સ્પષ્ટ બનતી. અનન્યા આરવ સાથે ખાસ મૌનમાં કામ કરતી. બંને જાણતા હતા કે બોલવાથી વધારે શક્તિશાળી છે મૌન — તે મૌન જે અંદર ઉકાળતી રણનીતિઓ અને આગળના પગલાંઓને સંગ્રહિત રાખે છે.
આ દરમ્યાન રાજકારણી મહેશ શુક્લાનો જૂથ અટકાયતમાં હોવા છતાં હજી હાર માન્યો નહોતો. તેણે ઊંડો પ્રભાવ ધરાવતા વકીલોને લગાડી દીધા, મીડિયા ચલાવવા માટે પોતાના જૂના ગૃપ્સને સક્રિય કર્યા અને આરોપોને "રાજકીય બદલો" તરીકે દર્શાવવાનું અભિયાન શરૂ કર્યું. સોશિયલ મીડિયા પર ખોટી સ્ટોરીઝ ફેલાઈ, આરવ પર જૂના કેસો ઉઠાવવામાં આવ્યા, એમના પરિવારે અપમાનનો સામનો કરવો પડ્યો. પરંતુ આરવ દેસાઈની આંખોમાં પડતો દબાવનો છાંયો પણ કાયમનો નહોતો. એ તોફાન એને વટાવવા માટે હતું, હરાવા માટે નહીં.
દિવસો પસાર થયા. એડવાન્સ ફોરેન્સિક યુનિટે રિચાર્ડના મોબાઇલ, લેપટોપ, સર્વર્સ અને કછુએન ડિવાઇસમાંથી મેળવનારા પુરાવાઓમાં એક મોટું નેટવર્ક જોડાઈ રહ્યું હતું — જેમાં માત્ર સ્મગલિંગ નહીં, પરંતુ મની લોન્ડરિંગ, ડોક્યુમેન્ટ ફૉર્જરી, ગેરકાયદેસર વેરહાઉસિંગ, આંતરરાષ્ટ્રીય રાજકીય ફંડિંગ સુધીના તાર જોડાતા હતા. દેશના કેટલાક વરિષ્ઠ અધિકારીઓના નામ એવા હતા કે એને સાંભળતાં જ ગવર્નમેન્ટના ટોપ લેવલમાં પણ ખળભળાટ મચી ગયો. પરંતુ એ ખળભળાટની વચ્ચે એક મજબૂત અવાજ હતો — આરવ દેસાઈનો — જે કહેતો, “સત્યને જેટલું દાબશો, તે તેટલું ઊંડે જઈને જ્વાળામુખીના રૂપમાં બહાર આવશે.”
આરવની ટીમે મહેશનાં એક વિશ્વાસુ એકાઉન્ટન્ટને ફોલો કરીને એક સિક્રેટ વેરહાઉસ શોધ્યું, જ્યાં હાઇલેબલ મેડિકલ ઇક્વિપમેન્ટના નામે અસલી હથિયારો અને નશીલા પદાર્થોનો જથ્થો છુપાવ્યો હતો. તે વેરહાઉસની રેડમાં પોલીસને ગયા દસ વર્ષનાં ગુનાઓના પુરાવા મળ્યા — દરેક એન્ટ્રી એ પુરાવા હતી કે પાવર કેવી રીતે અંધારી બાજુએ વળી શકે. એ રેડને કારણે કેસનું વજન વધ્યું અને મહેશ શુક્લાનો કાનૂની બેઝ ધસી પડ્યો. હવે તે માત્ર એક રાજકારણી નહીં, દેશદ્રોહના કેસમાં ફસાયેલ ગુનેગાર હતો.
આ જ સમય દરમિયાનતીનાની દીકરી વૃંદાએ આરવને મળવા માટે અરજી કરી. તે આરવની સામે ઊભી રહી અને કહ્યું, “સાહેબ, મારી મમ્મી કહે છે કે તમે દેશ માટે લડી રહ્યા છો. પણ મને લાગે છે તમે અમારા માટે પણ લડી રહ્યા છો. આ સિસ્ટમ સાફ થશે તો અમે જેવા સામાન્ય લોકો ડર્યા વગર જીવી શકીશું.” તેના શબ્દોએ આરવના મનને એવી રીતે સ્પર્શ્યો કે તેમને સમજાયું કે તેમની લડાઈ માત્ર કાયદા માટે નથી — તે લોકો માટે છે જે સિસ્ટમમાંથી ન્યાયની અપેક્ષા રાખે છે.
કોર્ટની કાર્યવાહી શરૂ થઈ. પુરાવાઓ એટલા મજબૂત હતા કે કોઈ વકીલ — કેટલો પણ ચતુર હોય — એને તોડવામાં સફળ થઈ શક્યો નહીં. પ્રથમ વખત, મજબૂત રાજકીય દબાણ, અધિકારીઓની મિલીभगત, આંતરરાષ્ટ્રીય સ્મગલર્સ અને એજન્સીઓના ભ્રષ્ટ અધિકારીઓ એકસાથે કાનૂની રૂમમાં ગોઠવાયા હતા. સત્રો દરમિયાન એક ક્ષણે મહેશ શુક્લાએ આરવ તરફ જોયું, ચહેરા પર ઘૃણા અને પરાજયનું મિશ્રણ. આરવે શાંત નજરોથી જવાબ આપ્યો — એ નજરમાં શક્તિ હતી, પરંતુ અહંકાર નહિ; એમાં વ્યથા હતી, પરંતુ હિંમત વધારે.
માસોના રણરંગ બાદ જજએ ચુકાદો આપ્યો — “આંતરરાષ્ટ્રીય સ્મગલિંગ નેટવર્ક, મની લોન્ડરિંગ, દેશદ્રોહ અને ભ્રષ્ટાચારનાં ગંભીર ગુનાઓને લઈને આરોપીઓને દીર્ઘકાલીન સજા.” કોર્ટરૂમમાં સન્નાટો છવાઈ ગયો. આરવની ટીમ થાકી ગઈ હતી, પરંતુ જીતનું વજન થાક કરતાં ભારે હતું. રિચાર્ડને લઈ જાય ત્યારે એણે છેલ્લું વાક્ય કહ્યું, “Desai… you destroyed an empire.” આરવએ કહ્યું, “Empires built on poison deserve to fall.”
કેસ પૂર્ણ થયા પછી એક સાંજ આરવ મુંબઈ પોર્ટના કિનારે ઊભા હતા. સૂર્યાસ્ત સમુદ્રમાં ઓતપ્રોત થતો. પવન થોડી ઠંડક લાવતો. તેઓ શાંતપણે પાણી તરફ જોયું. એ પાણી, જે કેટલાય વર્ષોથી શું શું વહન કરે છે — વાયદા, ગુનો, સત્ય અને ક્યારેક એક માણસની હિંમત. પાછળથી અનન્યાએ આવી કહ્યું, “આખરે પૂરુ થઈ ગયું.” આરવ ધીમેથી બોલ્યા, “એક ભાગ પૂરો થયો છે… પરંતુ લડાઈ હજુ ચાલી રહેવાની છે. દેશને સલામત રાખવું ક્યારેય પૂર્ણ થતું કામ નથી.” તેમના આંખોમાં સૂર્યાસ્તનું પ્રકાશ ઝળહળતું હતું. એ પ્રકાશ નહોતું — એ તેમનો સંકલ્પ હતો.
પવન શાંત થઈ ગયો. પોર્ટની લાઇટો ધીમે ધીમે પ્રગટવા લાગી. શહેર ફરી પોતાની ગતિમાં ચાલવા લાગ્યું. પરંતુ એ રાત્રે मुंबई પોર્ટના પથ્થરો ઉપર એક નવી વાત લખાઈ ગઈ — એક ઇમાનદાર અધિકારીની હિંમત કોઈ પણ સામ્રાજ્ય કરતા મોટી હોય છે.
