આજની યુવા પેઢી ઝડપથી આગળ વધવા ઈચ્છે છે. દરેક વસ્તુ તરત જોઈએ છે – સફળતા, પ્રેમ, ઓળખ, અને જીવનની સ્થિરતા પણ. પણ સવાલ એ છે કે શું જીવન ખરેખર એટલી જલ્દી આપતું હોય છે? શું બધું તરત મેળવવાથી એ ટકાઉ રહે છે?
જેમ જેમ ટેકનોલોજી આગળ વધી રહી છે, તેમ જીવનથી જોડાયેલા ઘણા મૂલ્યો પાછળ છૂટી રહ્યા છે. આજે જો કોઈ યુવાનને મેસેજનો તરત જવાબ ન મળે, તો મનમાં શંકા, ગુસ્સો કે વ્યથાનો અભિભાવ થાય છે. સંબંધો હવે સહનશીલતાની પરિક્ષા ઓછા અને ઇગ્નોર લિસ્ટ વધુ બની ગયા છે. લોકો આગળ બોલવાને બદલે “ડિલિટ” કે “બ્લોક” કરવા જ વધુ તૈયાર હોય છે.
સોશિયલ મિડિયા એક આવશ્યક સાધન છે, પરંતુ તેના વધુ પડતા ઉપયોગથી યુવાપેઢી પોતાની ઓળખ ગુમાવતી જાય છે. લોકો ‘લાઈવ’ જીવવાને બદલે ‘લાઈક’ માટે જીવવા લાગ્યા છે. દરેક પોસ્ટ પાછળ માનસિક અપેક્ષા છુપાયેલી હોય છે – કે કોઈ માનશે, વખાણ કરશે, અને હું મહત્વનો અનુભવ કરિશ. આ માનસિકતા ક્યાંક ને ક્યાંક આત્મવિશ્વાસ ઓછો પડે છે એનો સંકેત પણ આપે છે.
હમણા ઘણા સમાચાર આવે છે કે પ્રેમ વિફળ જતા યુવાને આત્મઘાત કર્યો, કે પતિ-પત્ની વચ્ચેના ઝઘડા પછી હત્યા થઈ. માત્ર થોડા દિવસના સંબંધ પછી એવો ઉગ્ર નિર્ણય કેમ લેવામાં આવે? શું 10 દિવસમાં કોઈને હદે પહોંચતા જાણવું શક્ય છે? એ સ્વભાવની ઊંડાણમાં જોવાઈ તો સમજાય કે ધીરજ અને સમજણની જગ્યા હવે તાત્કાલિક પરિણામે લઈ લીધી છે. લોકો હવે વાત ન કરી શકે, માત્ર નિર્ણય લઈ શકે – અને એ સૌથી જોખમી બની જાય છે.
ફોનનો વપરાશ હવે માત્ર વાતચીત પૂરતો રહ્યો નથી. લોકો ઘરેણાં જેવી દિનચર્યામાં પણ ફોનને જોડે રાખે છે. જમતી વખતે, ઘરનાં સભ્યો વચ્ચે બેઠા હોય ત્યારે પણ ધ્યાન સ્ક્રીન પર જ રહે છે. ઘરમાં પાંચ લોકો હોવા છતાં દરેક પોતપોતાના સ્ક્રીનમાં ગુમ – એવી પરિસ્થિતિ સામાન્ય બની ગઈ છે. આવા તૂટતા સંબંધોનું મૂળ હોય છે સતત વર્ચ્યુઅલ દુનિયામાં જીવવું.
ફળ મેળવવા માટે વૃક્ષો સમય લે છે, ત્યારે માણસનું જીવન શું તરત પરિણામ આપે તેવું હોઈ શકે? આજે જો યુવાનને કોઈ વસ્તુ ન મળે, તો તેઓ હાર માની લે છે. પણ ક્યારેક “હવે નહી” એનો અર્થ “પછી ચોક્કસ મળશે” પણ હોય છે. જીવન એ રમત નથી કે તરત જીત મળવી જોઈએ. એ એક સફર છે – જેમાં ગતિ કરતા દિશા વધુ મહત્વની હોય છે. વધુ સ્પષ્ટ કહીએ તો, સફળતા એ માત્ર લક્ષ્યાંક નહીં, પણ માર્ગ પર ચાલતી સમજદારી છે.
સફળતા એ માત્ર લક્ષ્યાંક નહીં પણ એક માનસિક સ્થિતિ છે. જયાં વ્યક્તિ સમજે કે હું મેંhnat કરી છે, સહન કર્યું છે, અને હવે જે આવે તે સ્વીકારું છું. દરેક હાર પાછળ શીખ હોય છે, દરેક મોડું મળતું પરિણામ એક ઊંડા તજ઼ર્બા સાથે આવે છે. કેટલાક લોકોએ 25માં વર્ષની અંતે મેળવેલું સફળ જીવન બીજાઓએ 40માં વર્ષ પછી મેળવ્યું હોય — પણ બંને યાત્રાઓ સાચી છે.
પરિવાર એ જીવનનો આધાર છે. જો ત્યાંથી સમજણ, સમજાવટ અને સહકાર મળે, તો યુવાનો માટે દરેક સમસ્યા સહેલી બની શકે. પણ જ્યારે સંબંધોનો સમય ફોન ખાઈ જાય, ત્યારે સંવાદની જગ્યા મૌન લઈ લે છે. અને મૌન સંબંધો તોડી નાખે છે. જીવનમાં સંબંધો જ સાચા સહયોગી હોય છે. તે મિત્રો હોય કે માતા-પિતા, જીવનસાથી હોય કે ભાઈબહેન – સાચા સંબંધો સાથે હોય તો જ ટફ ટાઈમ પસાર થાય છે.
અંતે, દરેક યુવાન માટે એટલું જ પૂરતું છે કે તેઓ “લાઈવ રહેવાવાળાઓ” સાથે સમય વિતાવે. મિત્રો, પરિવાર અને વડીલો સાથે બેસીને જિંદગીના સાચા અર્થને સમજે. ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ થાય, પણ આપણું માનવત્વ ગુમાવા નહીં જોઈએ.
યાદ રાખો: લાઈક કરનારા તમારી પોસ્ટ્સ જોઈને વધશે, પણ લાઈવ રહેવાવાળા જ જીવનના વળાંકો પર સાથ આપશે.
મિલન મહેતા
