"मी आई आहे… पण अबला नाही!"
सकाळी दहाची वेळ. मुलगा शाळेत गेला होता, आणि मी किराणा घेण्यासाठी स्कूटर घेऊन बाहेर पडले. रस्त्यावर एका चौकात माझी गाडी थांबवली, इतक्यात शेजारून एक बाईकवाला माझ्याकडे बघत, अजब हसत, माझ्याच अंगावरून गाडी घालायच्या थाटात पुढे गेला. क्षणभर काहीच कळेना. त्यांची नजर किती वाईट होती?
एका मिनिटात मी गाडी स्टार्ट केली. पुढच्या सिग्नलवर तो परत दिसला. त्याचं लक्ष माझ्यावरच. मी स्कूटर त्याच्या समोर नेऊन उभी केली आणि मोजक्या शब्दांत विचारलं,
"काय पाहायचंय? ट्रॅफिक की तुझं भान हरवलेलं माणुसपण?" म्हणूनच स्त्रिया स्वतःला असुरक्षित समजतात पण तुमच्यासारखे काही लोक आजही समाजात आहे.स्त्रियांना दबून राहतात.
तो गडबडला, काहीसं बोलायचा प्रयत्न केला. आसपास लोक जमा झाले. मी शांतपणे मोबाईल काढून फोटो काढला. म्हणाले,
"ही फाइल पोलिसात नाही गेली तर, माझ्या पोरांना शिकवतांना मी स्वतःशी कसं पाहणार?"
तो काही न बोलता पसार झाला. लोकांनी टाळ्या वाजवल्या. पण मला टाळ्यांची गरज नव्हती, मी केवळ आई म्हणून ती नजर उतारली होती — जी उद्या माझ्या मुलीला लागली, तर ती सुद्धा मागे न हटता म्हणू शकेल:
"माझी आई कधी घाबरली नव्हती… मग मी का घाबरू?"
आईपण म्हणजे फक्त बाळाला दूध पाजणं नाही, अंग झाकून कपडे घालणं नाही, शांतपणे अपमान गिळणं नाही.
आईपण म्हणजे मुलांना असं शिकवणं, की "माणुसकीत वागत जा, पण जर कोणी मर्यादा ओलांडली, तर 'आई' ताठ उभी राहते – देवीसारखी नाही, तर रणरागिणीसारखी!"
सिग्नल पार करून मी पुढे गेले. मनात राग, थरथर, आणि विचारांचा कोलाज.
"आज मी बोलले… पण उद्या कोणीतरी गप्प बसली, तर?"
किराणा घेतला. घरी आले. कपडे बदलले, पाणी प्यालं आणि थेट डायरी उघडली.
'आजच्या घटनेनं मला पुन्हा एकदा जागं केलं.'
स्त्री म्हणून किती वेळा आपण केवळ “आई” म्हणून परिभाषित होतो. मुलांच्या जेवणात मीठ जास्त झालं की अपराधी वाटतं, पण जर रस्त्यावर कोणी बेशरमपणे नजर टाकली, तर आपण गप्प राहतो?
का?
कारण समाज म्हणतो –
“आई चिडली की मुलांवर परिणाम होतो!”
“आईने घर सांभाळावं, रस्ते नाही!”
“आई गप्प राहिली तर घर सुरक्षित राहतं.”
पण माझा प्रश्न आहे –
आई जर स्वतःच्या अस्तित्वावर घाव सहन करत असेल, तर ती मुलांना काय शिकवेल?
मी आई आहे, म्हणून माझं एक जबाबदारी आहे – माझ्या मुलाच्या आणि भविष्यात कुणाच्या मुलीच्या सुरक्षिततेसाठी – भीतीला तोंड द्यायचं!
त्या बाइकवाल्याचं फोटो मी फक्त पोलिसांना द्यायचं म्हणून काढलं नव्हतं – तो फोटो मी माझ्या मनाच्या दरवाजावर चिकटवून ठेवलाय…
“ही वेळ परत येऊ नये म्हणून, मी गप्प नाही बसणार.”
"स्त्रियांनी का गप्प बसावं?"
जेव्हा सासरच्यांनी अपमान केला, तेव्हा तिने गप्प बसावं…
जेव्हा नवऱ्याने अब्रूवर ओरखडे उठवले, तेव्हाही ती गप्प…
जेव्हा ऑफिसमध्ये तिचं मत खिजवण्यात आलं, तेव्हाही ती गप्प…
जेव्हा बसमध्ये कुणीतरी हात लपवून स्पर्श केला, तेव्हा पण ती गप्प…
आणि एक दिवस, जेव्हा तिच्या मुलीने रडत सांगितलं, “आई… मी घाबरले,"
तेव्हा ती फक्त पोटात हुंदका गिळून… गप्प बसली.
पण का?
गप्प राहणं हे शांततेचं लक्षण आहे का की भीतीचं?
ती गप्प बसली म्हणूनच समाजाला तिचं ओरडणं ऐकायचं कारणच उरलं नाही.
कारण गप्प स्त्री ही सोपी असते — ना प्रश्न विचारणारी, ना बदल घडवणारी!
पण आता बदलतोय काळ…
आता ती विचारते —
"मी गप्प का बसावं?"
जेवणात मीठ जास्त झालं तर मी अपराधी,
पण जर कोणीतरी अंगावर गाडी घालायला निघालं,
मग मी आवाज उठवला,
तर 'तू बाई आहेस, गप्प रहा!' असं का?
गप्प राहणं आता निवड नाही,
तो अन्यायाचा स्वीकार आहे.
आणि म्हणून,
आज ती गप्प नाही.
तिचा आवाज ऐका —
कारण तो केवळ तिचा नाही,
तर हजारो गप्प बसलेल्या स्त्रियांना मुक्त करणारा असतो.
म्हणूनच माझ्या मुलाला मी रोज सांगते –
“स्त्रीला बघताना डोळ्यात माणुसकी ठेवा, नजर टाकायचं असतं – मानाने!”
माझ्या भावाला मी सांगते –
“माझं रक्षण करायची गरज नाही, पण मी कुणाला रक्षणासाठी लागणार नाही – यावर विश्वास ठेव!”
आणि माझ्या आईला मी सांगते –
“तुझा मुलगी म्हणून जन्म माझं बळ आहे… शाप नाही!”
रात्री झोपताना आरशात स्वतःकडे पाहिलं.
तोंडावर पाणी होतं… पण घाम नव्हता. अश्रू नव्हते.
ती झळाळी होती — स्वतःच्या भीतीवर मात करणारी 'मी' — एक आई… पण अबला नाही!तर धडधडतं मन असलेली, निर्णय घेणारी, उभी राहणारी एक ताकद.
सौ तृप्ती देव
