ભાગ ૧: પરદેશી પંખો
મીત પટેલ… એક એવું નામ જે ન્યૂયોર્કના એક ખૂબ જ પ્રભાવશાળી ગુજરાતી પરિવારમાં ઉછર્યું હતું. બાળકોએ નાની વયથી જે જોયું હોય તે જ તેમને પોતાનું લાગે છે - અનેઅને મીત માટે એ ભવ્ય નગરજીવન જ આખી દુનિયા હતું. છતાં, ભવિષ્યનાં મોટા વાણીજ્યક સપનાઓ વચ્ચે, મીતના જીવનમાં એક સાવ નમ ઘૂંઘટ જેવી શૂન્યતા હંમેશાં રહેતી… એક ખાલી જગ્યા જે ચમકદાર ઘડિયાળોથી, લક્ઝુરિયસ કાર્સથી કે વ્યસ્ત મીટિંગ્સથી પણ ભરાઈ ન શક્યું.
એના પિતા, રમેશભાઈ પટેલ - મૂળ ગુજરાતના ગિર વિસ્તારના નાનકડા ગામ ‘નેહડા’ના વતની. એમણે પોતાનો સમય ખેતીથી શરૂ કરીને પછી અમેરિકા જઈ સફળ બિઝનેસમેન તરીકે ઊભા રહ્યા હતા. ઘરના ડાઇનિંગ ટેબલ પર નાસ્તા દરમિયાન પિતાની વાર્તાઓ હંમેશાં ગુજરાતથી શરૂ થતી -“મીઠી રોટલી ને ગોળ... ને કાળા ડુંગરો વાળા ખેતરમાં રમતો હું...”
મીત આ વાર્તાઓ સાંભળીને હસતો, પણ અંદરથી એને એવું લાગતું કે એ સાંભળે છે પોતાનો ભૂતકાળ - જે કદી જોયો નહોતો, પણ લાગે એટલો નજીક હતો. એ દ્રશ્યો જાણે એની આંખે તો નહીં, પણ એના દિલે જોઈ લીધા હોય એમ લાગતું.
દીકરો ભલે પિતાની જેમ સફળ બને, પણ જ્યારે એ મૂળથી દૂર રહી જાય ત્યારે હૃદયમાં કોઈ અદૃશ્ય ખોટ રહેતી હોય. મીત એ ખોટ સતત અનુભવી રહ્યો હતો. ભવિષ્ય માટે ઊંચા સપનાઓ હોવા છતાં પોતાનું મૂળ અજાણું હોવાથી એ અંદરથી છણકતો રહ્યો.
એમણે ઘણીવાર પોતાની જાતને પૂછ્યું -"શું હું ખરેખર જાણું છું હું કોણ છું? કે માત્ર મારું પાસપોર્ટ, મારી ડિગ્રી અને મારી પદવી જ એજ મારું પરિચય છે?"
એક દિવસ જ્યારે ન્યૂયોર્કના એક ઊંચા શિશ મહલના ઓફિસમાંથી બહાર નજર કરતા, નીચેની ચાલતી ટ્રાફિક જોઈ રહ્યો હતો… તો અંદરથી એક અવાજ ઉઠ્યો
"આ બધું મોજું છે... પણ શું એમાં મને હું મળી રહ્યો છું?"
અને એ ક્ષણથી એ નિર્ણય થયો.
ના કોઈ પ્રોજેક્ટ માટે,
ના કોઈ વેકેશન માટે,
ના કોઈ નવું સ્ટાર્ટઅપ માટે
એ ભારત જઈ રહ્યો હતો પોતાને શોધવા.
એ જાણતો નહોતો કે શું મળશે, કે કોઈ મળશે પણ ખરું? પણ એને એટલું ચોક્કસ હતું કે જ્યાંથી તેના પિતાએ જીવન શરૂ કર્યું હતું - ત્યાં જઈને પોતાનું સાચું પ્રતિબિંબ મળશે.
હવે એ પુખ્ત, યુવક - ભવિષ્યની ડોલર ભરી દુનિયા પાછળ છોડીને, ભારતના માટી - મહેકાતા રસ્તાઓ તરફ જવા તૈયાર થયો. જાણે કે કોઈ પંખી, જે પોતાનું જૂનું ઘર જોઈ આવવા સાગરમાંથી ઊડી ચાલે...
ભાગ ૨: આવકાર ગુજરાતનો
જ્યારે મીત અમદાવાદ પહોંચ્યો, ત્યારે એ શહેરના અવાજ, ગંધ અને રંગો વચ્ચે ખોવાઈ ગયો. આ શહેર તેનાં માટે ફક્ત એક જગ્યા નહોતું -પણ જીવંત સંસ્કૃતિનો પાટો, જ્યાં જુદા જુદા લોકો, જુદા જુદા ભાષા-સંસ્કૃતિના મિશ્રણ સાથે એકસાથે જીવતા હોય. મીતને મણેકચૌકની ગલીઓમાં ચાલતી વખતે લાગ્યું કે એ જ્યાં બસને પગલા લીધા ત્યાંની દરેક ફુલદુકાન, ખાધાપીણની જગ્યા, ચા સ્ટોલ, અને મોટી બજારની અવાજમાં એક અનોખું જીવન શબ્બાવતું હોય. તેવા બધા નાના-નાના પળો, નાનાં-નાનાં સંવાદો એ મીતના દિલમાં ગરમજોશ છોડી ગયા.
એ દિવસે જ્યારે મીત ઢોસા અને ગાજરનું મીઠું લઈ રહ્યો હતો, ત્યારે એની નજર એક વૃદ્ધ દાદાએ નીચેથી ઉંચાઈ તરફ જોઈને નરમાઈથી મળતાં આંખો પર પડી. એ દાદાએ મીતને એક ખાલી પેન ભેટ આપી -એક એવી વસ્તુ જે વાત કરતાં રહી ગઈ. મીતને આ નાનકડી ઘડીથી લાગ્યું કે એ દાદા એ દેશના લોકોની સાધારણતા અને મહેમાનનવાજીનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે, જે મીતને સંપૂર્ણ પરદેશી હોવા છતાં પોતાના તરીકે જાળવી શકે.
એ પછી, મીતનું પગલું તેટલું જ આતુર થયું જ્યારે તે પોતાના પિતાના ગામ નેહડા, ગિર વિસ્તારમાં પહોંચ્યો. નેહડા એ શહેરની હડબડથી અને બાંધકામથી પર દૂર એક શાંત અને કુદરતી સ્થાન હતું. અહીં પર્વતોની ઊંચાઈથી ઠંડક આવતા પવન, શરણાર્થી નદીની સાપસપાટી અને ગાય-બકરાંનાં મીઠા ઘ્રાણ એ બધું મીત માટે એક નવા જીવનની શરૂઆત હતી. ગામના રસ્તાઓ પર વાળતી ગંદકી કે ધૂળના ઢગલા પણ મીતને અહીંનું “ઘર” લાગ્યા.
નેહડાના લોકો હળવાશથી મીતનું સ્વાગત કર્યું. પિતાના જૂના મિત્રોએ તેના હાથમાંથી પકડીને વાર્તાઓ સાંભળવી શરૂ કરી. આ વાર્તાઓમાં ગામનું ગૌરવ, સંઘર્ષ અને સંસ્કૃતિની મહેક હતી. એ દિવસોમાં મીતને ખબર પડી કે કેવી રીતે આ ગામ એ વર્ષોથી ગિરના ઘાતલ જંગલોમાં પણ પોતાનું સંસ્કૃતિ અને પરંપરાગત જીવન જાળવી રાખ્યું છે.
કાપડ, જીવનશૈલી અને સંસ્કૃતિનો સ્પર્શ
એ દિવસે મીતે જોયું કે પિતાના ગામમાં છોકરીઓ પરંપરાગત સાડી કે લહેરાતી ચુનરીઓ પહેરીને શાંતિથી ચાલતી, હળવી શરમ અને સૌમ્ય સ્મિત સાથે પોતાના ગૃહકર્તવ્ય નિભાવતી. ગામના લોકોની વાણીમાં એક પ્રકારની મીઠાશ હતી જે શહેરની ચકચક સાથે ટકરાતી નહીં. મીતના મનમાં ત્યાં એક પ્રકારની ગરમી અને લાગણીઓની ઉફરતી વહાર હતી, જે એ સુધી ક્યારેય અનુભવેલ નહોતી.
મીતને આ અનુભવ એ દર્શાવ્યા કે માત્ર ભાષા કે વ્યવહારિક વસ્તુઓ જ નહીં, પરંતુ માનસિકતા અને ભાવનાઓ પણ એનું પોતાનું જીવન છે, અને આ અનુભવો સાથે જ મીતને એ ભુતકાળ અને વર્તમાન વચ્ચેનો પુલ બની રહ્યો છે.
આ અભ્યાસ મીત માટે એક જ્ઞાનનો સત્ર હતો, જ્યાં તે માત્ર પોતાના મૂળને ઓળખી રહ્યો હતો, પણ સાથે જ એના વતન અને સંસ્કૃતિ સાથેના ભાવનાત્મક બંધનને પણ સમજતો હતો. આ સંબંધ મીત માટે માત્ર પ્રત્યક્ષ જોખમ અને સંઘર્ષથી ભરેલો નહોતો, પણ એ એક પ્રેમ અને માનવતા ભરેલો સંબંધ હતો.
ભાગ 3: નેહડાની છોકરી
કાવ્યા – એક નામ જે સાંભળતાં village simplicity ને elegance સાથે blend થયેલી છબી ઝબકે.
તે નેહડા ગામની મધ્યમવર્ગીય કુટુંબમાં જન્મેલી અને ઉછેરેલી યુવતી હતી. નેહડા, જે ગિરના આસપાસના વિસ્તારમાં આવેલું નાનું ગામ છે, ત્યાં કાવ્યાની ઉંમર એવી હતી જ્યાં ઘણાં માટે લગ્ન અને ઘરજમવાની વાત થાય - પણ કાવ્યા એવી નહોતી. એની આંખોમાં સપનાની ચમક હતી, અને તેના હૃદયમાં એક પ્રકારની આગ હતી - પોતાને ઓળખવાની, પોતાને સાબિત કરવાની, અને દુનિયામાં ક્યાંક પોતાનું સ્થાન બનાવવા માટે.
દૈનિક જીવનનો સરળપણું, પરંતુ અંદરથી ઊંડાણભરેલું
કાવ્યાનું જીવન બહારથી સહજ લાગતું - સવારે વહેલા ઊઠવું, ઘરના કામમાં મમ્મી-દાદીનો હાથ બટાવવો, પિતાનું ચા-નાસ્તાનું ધ્યાન રાખવું અને પછી સાંજે તળાવ પાસે બેસી પોતાની દુનિયામાં ખોવાઈ જવું. એ તળાવ - ગામથી થોડું દૂર, ઝાડો વચ્ચે છુપાયેલું, જ્યાં પંખીઓના કલરવથી શરુ થતી શાંતિ અને પવનની સરસરાટ એનું આખું મન તાજું કરી નાખતી. એ તળાવ એની ગુપ્ત જગ્યા હતી - જ્યાં એ પોતાના સપનાઓ સાથે વાત કરતી, કંઈક લખતી, પોતાની ડાયરીમાં ભાવનાઓ ઉતારતી.
ભરતનાટ્યમ -એના આત્માનું અભિવ્યક્તિરૂપ
કાવ્યાનો નૃત્ય માટેનો પ્રેમ માત્ર શોખ નહોતો. જ્યારે એ ઘૂઘરાં પહેરીને સ્ટેજ પર ચડતી, ત્યારે એની આંખો બોલતી, પગલાં ગીત ગાતા અને હાથ દર્શકોને વાર્તા કહેતાં. એની હરકતોથી એ પોતાની દુનિયામાં પ્રવેશી જતી અને એ દર્શકોને પણ એ દુનિયામાં ખેંચી લાવતી. લોકો માટે એ કળાની છોકરી હતી -પણ એ માટે એ મુક્તિનો રસ્તો હતો.
નૃત્યથી એ પોતાની લાગણીઓને વ્યક્ત કરતી, પોતાને શ્રેષ્ઠ બનાવવાનો માર્ગ શોધતી. ભલે ગામમાં બધાને લાગતું હોય કે કાવ્યાનું ભવિષ્ય રસોઈ અને લગ્ન સુધી સીમિત છે, પણ કાવ્યા જાણતી હતી -એ જ્ઞાની પણ છે અને સ્વપ્નદ્રષ્ટા પણ.
કપડાં અને વ્યક્તિત્વ
કાવ્યા હંમેશાં પરંપરાગત પહેરવેશમાં રહેતી. એના વસ્ત્રો -લહેરાતી ઘાઘરા, રંગીન ચુનરીઓ, અને કાચની ચુડીઓ સાથે શણગારેલી. જો કે એ શોભા માટે નહિ, એ પોતાનું સંસ્કાર જાળવી રાખવાની પ્રતીક હતું. એની ચાલમાં એક ગરવા હતી -શરમેલું ભાન પણ પોતાની આત્મવિશ્વાસથી ભરપૂર દેખાવ.
એનાં વાળ લાંબા, ઘનઘોર કાળા અને હંમેશાં મોડી સાંજની જેમ શાંત લાગતા. અને એની આંખો -એવી કે જેમાં જોતા જોતા કોઈ પોતાનું અસ્તિત્વ ભૂલી જાય. એ આંખોમાં ન માત્ર સપનાનું આકાશ હતું, પણ ભવિષ્ય માટેની વચનબદ્ધ ઝાંખી પણ.
અભ્યાસ અને આત્મસફળતા તરફ ઝોક
કાવ્યાએ તાજેતરમાં કોલેજ પૂરું કર્યું હતું -એટલું સામાન્ય કહેવાય એવો ડિગ્રી કોર્સ. પણ એ માટે એ કોઈ જીત જેવી હતી. એની પાસે શહેર જવું માટેનું સગવડ નહોતું, પણ એણે ગામમાં રહીને અભ્યાસ કર્યો. લાઈટ જતી રહેતી, નેટ ન મળતું, પુસ્તકો મર્યાદિત -છતાં એણે પોતાનું ધ્યેય ન છોડ્યું.
એ ગમે ત્યારે એવો વિચાર કરતી -"મારું વિશ્વ નાનું હોઈ શકે, પણ મારો વિચાર મોટો છે." એ માત્ર ડિગ્રી માટે ન ભણતી -એ પોતાને માટે ભણતી. પોતાની ઓળખ માટે, પોતાની સાબિતી માટે.
ભાગ ૪: પહેલી નજર
નેહડા ગામનો મેળો -વર્ષમાં એક વાર આવતી સંધ્યા, જ્યાં સમગ્ર ગામ રંગીન પ્રકાશોથી ઝળહળતું. રંગબેરંગી ઝૂલા, ગલ્લીઓમાં ચણા-મમરા વેચતા વ્હાલા, ઘૂઘવાટ કરતા બાળકો, અને સંસ્કૃતિથી ભરેલા મંચો. એ રોજીંદી ગામડાની શાંતિ આજે ખુશીની ગરમાહટથી ઝમઝમતી હતી.
મીત, પોતાના ફૂડ કંપનીના NGO ઇવેન્ટના સંદર્ભે ગુજરાત આવ્યો હતો, પરંતુ તે નેહડા સુધી પહોંચશે, એ કલ્પના પણ નહીં કરી હોય. અમદાવાદથી આવીને, તે ગામના મેળાની સાથે ભળી જવાની કોશિશ કરતો - પણ તેમ છતાં એના અંદર શેરી એન્જિનિયરિંગવાળી શિષ્ટતા તરસી રહી હતી. ગરમ પગરવ, નવાઈભરેલું મન અને સ્વાદિષ્ટ ભટાકા વડાની સાથે ગામડાની એ અવ્યાખ્યેય અનુભૂતિ તેણે પ્રથમવાર અનુભવી.
તે તરત જ એક મોટા ગ્રાઉન્ડ તરફ ખેંચાઈ ગયો - જ્યાં મંચ પર કોઈ સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમ ચાલી રહ્યો હતો. લોકોનો ઉમટેલો ઉત્સાહ જોઈ તે પણ એક ખૂણામાં ઊભો રહી ગયો. ઘડીભર પછી જ લોકોએ તાળી વગાડવાનું શરૂ કર્યું -અને તળવી ધબકતી ધૂન વચ્ચે એ આવી...
કાવ્યા – સ્ટેજ પર પધારતી
કાવ્યાએ ઘાઘરા-ચોળી પહેરેલી હતી - ઘેરો વાદળી રંગ જેમાં ચાંદીના ટાંકા ઝગમગતા. માથા પર એક નાની તિકોણા બિંદી, કપાળથી નીચે પડતી ઝાંખી ઝુલ્ફો અને હાથમાં લાલ-સફેદ ગજરા. એનાં પગલાં માટી પર નહોતાં પડતા - જાણે વાયુમાં તરે છે એમ લાગી રહ્યું હતું.
જેમજ નૃત્યની શરૂઆત થઈ, મીત માટે દુનિયા થંભી ગઈ. એનો થાક, વિચાર, ભાષા - બધું ભૂલાઈ ગયું. બસ એક નજર - કાવ્યાની. એ આંખોમાં કંઈક હતું... કંઈક એવું જે શાંત પણ ગરમ લાગતું. એની આંખો કાંઈક કહેવા માગતી હોય એવું લાગ્યું - પણ શબ્દો વગર.
જેમજ કાવ્યાએ એક ફરી વળીને દર્શકો તરફ નજર કરી, એ નજર મીતના ઊંડા નયનમાં ટકકી ગઈ. મીત ચોકી ગયો. એ જોવા જ રહ્યો હતો કે કાવ્યાની આંખો સીધી એની આંખોમાં ધસી આવી.
એ નજર - એક દુનીયાની બેચેન ઓળખ
કાવ્યાને અંદરથી લાગ્યું - એ છોકરો અહીંનો નથી. ન એની રીતે ઊભો રહેવું, ન એની આંખોનો ઢંઢેરો. એ નજર અજાણ પણ આપણી લાગતી હતી. જેવી નજર તમે પુસ્તકમાં વાંચો, કે જે કોઈ ઈમાનદારીથી તમારું ચહેરું નહિ, પરંતુ તમારું આંતરિક મન વાંચે.
એ નજર થોડી વિચિત્ર હતી - કેમકે એમાં neither attraction nor lust -but an unspoken familiarity હતી. જાણે ઘણા જન્મોથી એવું નક્કી થયેલું હોય કે એ મીઠું ટકરાવ આજની સાંજમાં destined છે.
કાવ્યાના પગલાં એના નૃત્યની લયમાં આગળ વધતા રહ્યા, પણ એ આંખો વચ્ચેનું બાંધણ હવે રામસીતાનું નામ રટતું એક અંતર્મૂખી લાગણીઓનો પ્રવાહ બની ગયું હતું. મીતે સમજવાનું શરૂ કર્યું કે એને માત્ર નૃત્ય જોઈ રહ્યું નથી -એ એ લાગણી જોઈ રહ્યું છે કે જેના માટે એ ભારત આવ્યો છે. એ જ મિળકતી સંસ્કૃતિ, એ જ આત્માનું ઊંડાણ.
નજરીં મોડી પડી, પણ છાપ રહી ગઈ
કાર્યક્રમ પૂરું થયો. તાળીઓના ગુંજાર બાદ લોકો વિખરાયા. મીત પણ થોડું આગળ વધ્યો, પરંતુ અંદરથી કાંઈક અવિરત ચાલતું રહ્યું. તેને લાગ્યું કે તેની અંદર કંઈક હલનચલન થયું છે - જે એ સામે કોણ હતું, કેમ નજર મળતાંજ હ્રદય ધબકવા લાગ્યું - તે પણ સમજાઈ રહ્યું નહોતું, પણ યાદ રહી ગયું હતું.
કાવ્યા પણ અંદરથી થોડી અસ્વસ્થ હતી. તેને આજરોજ જીવનમાં પહેલીવાર લાગ્યું કે કોઇએ એની આંખોની ભાષા સમજવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. એ છોકરો કોણ હતો? અમદાવાદથી આવ્યો હશે... પણ એવું લાગ્યું કે એ એના સપનાની કોઇ પાંખ છે, કોઇ અનઉચ્ચારેલા ગીતનો પહેલો શેર.
ભાગ ૫: વાતોનું સિલસિલો
("જ્યાં મૌન પણ બોલવા લાગે")
મેળામાં થયેલી પહેલી નજર પછી મીત કાવ્યાને ભૂલી શક્યો નહિ. એ આંખો, એ તાજગીભર્યા નૃત્યના પળો, અને એ છબી - village simplicity with royal depth - મીતના મનમાં છવાઈ ગઈ હતી.
તારીખ તો બદલાતી રહી, પણ એ ક્ષણો ઘડીયાળે અટકી રહી.
📚 પથ્થર પીઠે શબ્દો
એક દિવસ ગામના નાનકડા પુસ્તકમેળામાં બંને ફરીથી ભેગા થયા. આ વખતે વાત “નમસ્તે”થી આગળ વધેલી.
કાવ્યા અંગૂળીઓથી એક પુસ્તકોના સ્ટૉલ ઉપર ભમતી હતી. મીત પાછળથી આવતા કહે:
“કાવ્યા, તમને શબ્દો સાથે પ્રેમ છે ને?”
“હાં,” એ હળવે હસે, “શબ્દો તો આત્માની પરછાંઈ હોય છે.”
મીત એક પુસ્તક ખેંચે છે - “લાગણીઓની ભીનાશ” - અને એને આપે છે.
“તો આ તમારું છે - પણ કદાચ એમાંના કેટલાક પાનાઓ મારાથી ભીંજાવાયેલા હશે.”
કાવ્યાની આંખો એક ક્ષણ માટે ચૂપ થઈ જાય છે. એને એ “ભીંજાવેલો મીત” એક અંદર સુધી સ્પર્શે છે.
🌅 વહેલી સવારે પંખીઓ વચ્ચે
એક સવાર. લાલ - ગુલાબી આકાશ. તળાવની કાંઠે પત્થરો પર બેસેલા બંને. હલકો કુંવારો પવન. ઢળી રહેલું સૂર્ય.
કાવ્યા હાથમાં બાઈનોક્યુલર પકડી પંખીની દિશા સૂચવે છે:
“એ જોવો - Indian Paradise Flycatcher. એની પૂંછડી એની ઓળખ છે.”
મીત એને જુએ છે -
પણ એને પંખી નહિ, એની સામે બેઠેલી છોકરી એક “rare species” લાગી રહી છે.
“તમે જેવો પ્રેમ પંખીઓ સાથે કરો છો... એ પ્રેમ કોઈ તમારી સાથે પણ કરે એ જોઈએ.” - મીતનું વાક્ય માફક લાગ્યું નથી, પણ એ સાચું હતું.
કાવ્યાએ પાંપણ ઊંચી કરી. એ વાતમાં કંઈક હતું - જે સ્નેહ કરતા પણ ઊંડું લાગતું.
👧🏻 બાળકોની વચ્ચે
મીત અને કાવ્યાએ સાથે મળીને “Talk to the World” પ્રોજેક્ટ શરુ કર્યો. ગામના બાળકો માટે એ આશાની કિરણ બની ગયા.
મીત અંગ્રેજી શીખવે,
કાવ્યા ભાષાના ભાવ સમજાવે.
બાળકો માટે એ ભણવાનો સમય, પણ બંને માટે એ એકબીજાને સમજવાનો અભ્યાસ.
એક સાંજ, ભણવાનું પુરૂ થયેલું. બાળકો ગયા. મીતને તળાવ તરફ જોતા જોઈ કાવ્યા પૂછે:
“શું વિચારો છો?”
“ક્યારેય લાગ્યું છે કે કોઈ અજાણ્યા માણસમાં તમારું કંઈક છુપાયું હોય?”
“હું તો એ છોકરા વિશે વિચારી રહી હતી જે વિદેશથી આવ્યો છે - પણ દિલથી અહીંનો છે.”
🌾 ખેતરોની મધ્યે
એક રાત્રે બંને ખેતર વચ્ચે બેઠેલા. ચાંદ નીચોવાઈ રહ્યો છે. ગંઘતેલી માટી અને ઢાંસણની ટોપલીની વાસમાં એક શાંતિ છવાઈ રહી છે.
કાવ્યા શાંત - પણ એના ગાલે ચાંદની ઝીલાતી.
“મીત, તમે જેવો ઉંડો માણસ... એમને એમ અહીં કેમ અટકી ગયો?”
“કારણ કે અહીં મારી અંદરનો ખાલી ભાગ પૂરો થયો છે.”
કાવ્યાએ નમણે જોઈ. ચાંદનીની જેમ એ જ્વલિત થઈ ગઈ.
💬 મૌન વચ્ચેની ભાષા
એકવાર મૌન માં બેઠા. વાંસળીના અવાજ વગર પણ વાતો ચાલતી.
કાવ્યાના કપાળ પરથી બારકું વાળ માથે આવ્યો. મીતે ખૂબ જ હળવી રીતે એને સાફ કર્યો. કોઈ અભિપ્રાય વગર - માત્ર સ્નેહથી.
કાવ્યા માટે એ સ્પર્શ એક વચન જેવું લાગ્યું.
આધારભૂત પ્રેમનું બીજ હવે પડતી પાંપણો વચ્ચે ઉગવાનું શરૂ થઈ ગયું હતું.
હવે આગળ શું થશે?
ભાગ ૬: વિદાયનું વાદળ જ્યાં મન કહે રહે... પણ જીવન કહે જા.
