"सासऱ्यांच्या सावलीतलं बाळंतपण"
जिथे नवरा त्या काळात जवळ नसतो, आणि हे पहिलं बाळंतपण फक्त सासऱ्यांच्या सावलीत, आईशिवाय, आणि सामान्य स्त्रीच्या धीरगंभीर अनुभवांतून उलगडतं.
"आई नाही, नवरा नाही… तरी मी बिनधास्त होते!"
ती रात्र अजूनही झोपेत थरथरायला लावते.
दवाखान्याच्या खोलीत सलाईनचा थेंब-थेंब टपकणं चाललेलं… आणि माझ्या मनात विचारांचे कढ कलकलत होते.
पहिलं बाळंतपण!
आई जवळ नाही… बाबांची तब्येत खराब म्हणून ती नाईलाजानं गावी.
सासूबाईंचंही आजारी पडल्या , त्यांना दम लागायचा…
आणि नवरा?
नवऱ्याला कंपनीनं ऑनसाइट प्रोजेक्टवर जपानला पाठवलं होतं. बाळंतपणाचं तारखांमध्ये ठरवलेलं होतं, तोवर तो यायचा म्हणाला होता…
पण बाळाला जास्त काळ वाट पाहणं जमलं नाही.
मीच ठरवलेलं सर्व विसरून आली होते इथे – आईशिवाय, नवऱ्याशिवाय!
"मुलीच्या वाट्याला आई येते…
सूनबाईच्या वाट्याला मात्र अनुभव आणि दुसऱ्यांची सहवेदना!"
हे वाक्य मनात घुमत राहिलं.
तिथं माझ्यासमोर डॉक्टरांचे प्रश्न होते –
"कुणी अटेन्डंट आहे का?"
"ब्लड ग्रुप काय आहे?"
"ऑपरेशनसाठी सही कोण करणार?"
आणि त्या सगळ्या प्रश्नांचं एकच उत्तर होतं – सासरे!
ते वडिलांसारखे नव्हते… ते तर वडीलच झाले होते!
"अगं, तू काळजी नको करु… आपण आहोत की!"
त्यांच्या त्या शब्दांनीच मी धीर धरला.
ते दिवस माझ्यासाठी अवघड होते –
ताप, उलट्या, कंबर दुखणं, बाळाची हालचाल, रक्तच चढवावं लागणार, सलाईन, टेस्ट्स…
पण जिथं आईनं डोळे पुसले असते,
तिथं सासऱ्यांनी हातात रुमाल दिला.
जिथं नवऱ्याने माझा हात घट्ट पकडला असता,
तिथं सासऱ्यांनी शब्दानं माझं मन धरून ठेवलं.
---
मला बाळंतपणाच्या खोलीत नेताना त्यांनी डॉक्टरांना विचारलं –
"तिच्याजवळ मी राहू शकतो का?"
डॉक्टर थोडे हसले, म्हणाले –
"अहो, तुम्ही 'वडील' म्हणून आहात ना तिचे? मग राहू शकता…!"
माझ्या डोळ्यांतून पाणी आलं.
मी काही बोलू शकले नाही, पण माझं मन किंचाळून म्हणालं –
"बाबा… खरंच, बाबा आहात तुम्ही माझे!"
आणि मग आला 'तो क्षण'…
ऑपरेशन थिएटरमध्ये अर्धवट शुद्धीत…
डोळे मिटलेले…
मनात भिती…
कानात डॉक्टरांचे शब्द ऐकू येत होते…
"बाळ बाहेर आलं… रडतंय…"
आणि माझं अंतर्मन सैरावैरा धावतं –
"कोण घेत असेल ते पहिल्यांदा हातात?"
"आई नाही… नवरा नाही…"
"कोण उभा असेल दरवाज्याबाहेर?"
उत्तर: सासरे!
सगळं बदललं त्या क्षणी…
बाळ बाहेर आलं.
छोटंसं, मऊसं, रडत रडत डोळे उघडतं होतं.
नर्स त्यांना दिलं, आणि त्यांनी डोळ्यांत पाणी आणून बाळाकडे पाहिलं.
"हे बघ, आपल्या घरातलं नवीन जीवन… तुझ्या आईच्या जागी मी आहे, हे माझं भाग्य!"
त्यांनी बाळाला माझ्या कपाळाला लावलं आणि माझ्या गालावरून हात फिरवला.
त्या एका स्पर्शानं सगळं हलकं वाटायला लागलं.
"ते" दिवस…
बाळंतपणानंतर तीन दिवस मी हॉस्पिटलमध्ये होते.
सासूबाई भेटायला यायच्या, पण जास्त वेळ थांबू शकायच्या नाहीत.
आई फोनवरून रडायची –
"ग मी नाही रे…!"
मी म्हणायचे –
"आई, ते आहेत ना! आता माझी काळजी करू नकोस!"
ते दिवस मी अनुभवले –
जिथं सासरे बाळाला पाजायला 'सॉर्टेड दूध' घेऊन यायचे,
पॅड संपले की दुकानात धावत जायचे,
डॉक्टरांचे रिपोर्ट्स काळजीपूर्वक वाचायचे,
आणि रात्री माझ्या झोपलेला चेहरा पाहून हळूच गादी पायाजवळ करून बसायचे.
माझं आईपण त्या दिवसांत साकारलं गेलं,
पण माझ्या सासऱ्यांचं पितृत्व त्या दिवसांत खुललं.
नवऱ्याचा फोन…
ती तिसऱ्या दिवशीची संध्याकाळ.
बाळ झोपलं होतं.
मी पण डोळे मिटले होते.
फोन खणखणला. सासऱ्यांनी उचलला.
"हं, बोल बाबा… हिचं ऑपरेशन नीट झालं. मुलगी आहे. सगळं छान झालंय."
मी डोळे उघडले.
त्यांनी फोन माझ्याकडे दिला.
"बाबा…?"
तो म्हणाला, "मी लवकर येतो गं. मला इतकं वाईट वाटतंय की मी तुझ्या शेजारी नाही…"
मी फक्त इतकंच म्हणाले –
"ये, पण काळजी करू नकोस. एक बाबा इथेच होता माझ्यासाठी!"
घरी परत…
बाळाचं नाव ठरवणं, जमेल तशी अंघोळ घालणं, कपडं धुणं, सगळं सांभाळलं त्यांनी.
कधी कधी बाळ रडायचं तर ते सांगायचे –
"अगं, बघ मी गाणं म्हणतो…"
आणि 'अगंबाई अऱ्हा' म्हणत त्यांचं फडफडणारं गाणं बाळ शांत करायचं.
बाळाचं हसणं त्यांच्यासाठी सोनं होतं.
…
जसजसं बाळ ४–५ महिन्याचं झालं, मी बऱ्यापैकी सावरले…
आई आली, नवरा सुट्टी घेऊन परत आला.
सगळं छान सुरु झालं.
पण त्या काळाचा 'तो एक चेहरा' –
जो आईचं काळजी करणं, नवऱ्याचं धीर देणं, आणि बाबांचं आधार देणं – सगळं एकट्यानं करत होता…
तो चेहरा मनात कोरला गेला.
आईबाप जन्म देतात,
पण एका सासऱ्यानं मला परत नव्याने जन्म दिला.
मी फक्त त्यांच्या त्या शब्दांवर मोठं झाले –
"आपण आहोत की!"
त्या दिवसांनी मला एक गोष्ट शिकवली –
आई-वडिलांचं प्रेम मिळणं नशिबाचं असतं…
पण सासऱ्यासारखा बाप मिळणं म्हणजे, नशिबाच्या पलीकडचं भाग्य!
आई नव्हती. नवरा नव्हता.
पण तरीही मी कोसळले नाही.
का?
कारण, सासऱ्यांच्या सावलीत – एक वडिलांसारखी माया होती…
आणि मी बिनधास्त होते!
सौ तृप्ती देव
भिलाई छत्तीसगड
