સંઘર્ષ
सर्वं परवशं दुःखं सर्वमात्मवशं सुखम्।
દુઃખ બીજા પર નિર્ભર છે, સુખ આપણા પોતાના પ્રયાસોથી આવે છે।
એક નાનો બાળક એક દિવસ પોતાના દાદાને પૂછે, "દાદા, 'મહાન' શું એટલે? હું ઘણી જગ્યાએ સાંભળું છું કે એ વ્યક્તિ મહાન હતો, તેણે આ કર્યું, તેણે તે કર્યું. મને સમજાવો, મહાન લોકો કેવી રીતે બને છે?"
દાદા મુસ્કુરાયા અને બોલ્યા, "ચાલ, બેટા, આપણે એક નાનું કામ કરીએ." દાદાએ બે નાના બીજ લીધા અને કહ્યું, "આ બે બીજને આપણે રોપીશું. એક બીજને ઘરની અંદર ગમલામાં રોપીશું, જ્યાં તે સુરક્ષિત રહેશે. બીજું બીજ બગીચામાં, ખુલ્લી જમીનમાં રોપીશું." બીજ રોપ્યા પછી દાદાએ પૂછ્યું, "બેટા, તને શું લાગે છે, આ બેમાંથી કયું બીજ મોટું ઝાડ બનશે?"
બાળકે તરત જવાબ આપ્યો, "દાદા, એ તો સ્પષ્ટ છે! ઘરની અંદરનું બીજ સુરક્ષિત છે, તેને કોઈ નુકસાન નહીં થાય. બહારનું બીજ તો વરસાદ, તડકો, પવન અને પશુઓનો ભોગ બની શકે છે. ઘરની અંદરનું બીજ જ મોટું થશે." દાદા હસ્યા અને બોલ્યા, "બેટા, સમય આવે ત્યારે તને જવાબ મળશે."
બાળક પોતાનો અભ્યાસ પૂરો કરવા ચાર વર્ષ માટે દૂર શહેર ગયો. જ્યારે તે પાછો ફર્યો, તેણે ઘરની અંદરના ગમલાને જોયું. તેમાં એક નાનો, નાજુક છોડ હતો. બાળકે ખુશીથી કહ્યું, "દાદા, મેં કહ્યું હતું ને, આ છોડ સુરક્ષિત રહેશે!" દાદાએ શાંતિથી કહ્યું, "બેટા, ચાલ, બગીચામાં જઈને બીજા બીજનું ઝાડ જોઈ આવ."
બાળક બગીચામાં ગયો અને તેની આંખો આશ્ચર્યથી ફાટી ગઈ. ત્યાં એક વિશાળ, મજબૂત ઝાડ ઊભું હતું, જેની ડાળીઓ આકાશને આંબતી હતી. બાળકે આશ્ચર્યથી પૂછ્યું, "દાદા, આ ઝાડ આટલું મોટું કેવી રીતે થયું? ઘરની અંદરનો છોડ તો આની સામે નાનકડો છે!"
દાદાએ સમજાવ્યું, "બેટા, આ ઝાડે દરેક મુશ્કેલીનો સામનો કર્યો—વરસાદ, તડકો, તોફાન, ઠંડી. 'જેના પર પવનનો પહેલો પ્રહાર, એ જ બને છે ઝાડનો સૌથી મજબૂત આધાર.' આ ઝાડે દરેક અડચણને પાર કરીને પોતાની મજબૂતી બનાવી. પણ ઘરની અંદરનો છોડ સુરક્ષિત હોવાથી ન તો તેને પૂરતો સૂરજ મળ્યો, ન તો તેણે કોઈ મુશ્કેલીનો સામનો કર્યો. આથી તે નાનો રહી ગયો. બેટા, જીવનમાં પણ એ જ વ્યક્તિ મહાન બને છે જે મુશ્કેલીઓનો સામનો કરે છે, નિષ્ફળતાઓમાંથી શીખે છે અને આગળ વધે છે. જે હંમેશાં **'બંધ કૂવામાં રહેલું દેડકું'**ની જેમ સુરક્ષિત રહેવાનું વિચારે છે, તે ક્યારેય મહાન નથી બની શકતો."
દોસ્તો, જો તમે કોઈ કામમાં નિષ્ફળ થાઓ, નિરાશ ન થાઓ. "જે નથી ઠોકર ખાતું, એ નથી શીખતું." અભ્યાસમાં ઓછા ગુણ આવે કે નિષ્ફળ થાઓ, તો ગભરાશો નહીં. જો તમે વચ્ચે હાર માની લેશો, તો ઘરની અંદરના છોડની જેમ તમે પણ જીવનમાં મોટા નહીં બની શકો. મહાન લોકો ઘણી વખત નિષ્ફળ થયા પછી જ મહાન બન્યા છે. "જ્યાં ઇચ્છા ત્યાં માર્ગ." જો તમે નિષ્ફળતા પછી પણ તમારા લક્ષ્ય પર અડગ રહેશો, તો તમને મહાન બનવાથી કોઈ રોકી શકશે નહીં.
પોતાની જાતને કહો: "ભલે મારા રસ્તામાં ગમે તેટલી મુશ્કેલીઓ આવે, ભલે હું ટૂટીને ખરી પડું, હું મારું લક્ષ્ય હાંસલ કરીશ જ." "આજનો દિવસ એ નવી શરૂઆતનો દિવસ." જાઓ, આજથી જ નવી શરૂઆત કરો!
કવિતા:
જીવનના રસ્તે ચાલ, ન ડર મુશ્કેલીથી,
ઠોકર ખાઈ શીખ, બન મજબૂત તું ઝડપથી.
"પવનનો પ્રહાર જ ઝાડને બનાવે મજબૂત,"
મહાનતા મળે છે, જ્યારે હારે નહીં કોઈ રૂટ.
નિષ્ફળતા એ પગથિયું, લક્ષ્યની સીડીનું,
દરેક પડકારમાં રહેલું છે સપનું તારું નાનું.
"જ્યાં ઇચ્છા ત્યાં માર્ગ," રાખ હિંમત હૃદયમાં,
આજથી શરૂ કર, મહાનતાની સફરમાં!
“उत्तिष्ठत जाग्रत प्राप्य वरान्निबोधत।
क्षुरासन्नधारा निशिता दुरत्यद्दुर्गं पथस्तत्कवयो वदन्ति॥”
ઊઠો, જાગો, અને તમારું લક્ષ્ય હાંસલ કરો. તમારા રસ્તા કઠિન છે, અને તે અત્યંત દુર્ગમ પણ હોઈ શકે છે, પરંતુ વિદ્વાનોનું કહેવું છે કે કઠિન રસ્તાઓ પર ચાલીને જ સફળતા મળે છે.