(પાત્રોના નામ અને સ્થળ કાલ્પનિક છે જેની સૌએ નોંધ લેવી.)
સમી સાંજના આછા આછા ગુલાબી અને કેસરી રંગના વાદળો મધ્યે સૂરજ છુપાવવાની તૈયારી કરી રહ્યો હતો, એવા સમયે મુંબઈના દરિયા ના એ કાંઠે બેસીને ઊંડે ઊંડે દરિયાના મોજાની પાણી સાથેની રમત એકધારી રીતે વ્યોમેશ જોઈ રહ્યો હતો. વ્યોમેશ દેખાવે તો સારા ઘરનો લાગતો હતો. મજબૂત કદ કાઠી હતી અને ઘંઉવર્ણી કાયા એની મોટી મોટી આંખો અને કાળા વાંકડિયા ઝુલ્ફો જે ઉડાઉડ થતા તેનાથી તે વધુ રૂઆબદાર લાગી રહ્યો હતો.
વ્યોમેશ બેસી ને બસ શું વિચારતો હશે એ તો એને જ ખબર, પરંતુ તેની આંખોમાંની ઉદાસીનતા છુપી રહેતી ન હતી. જાણે કે કોઈકની પ્રતિક્ષામાં નયનો આછા ભીના થતા હતા.
આજુબાજુના વાતવરણમાં પણ એક અલગ પ્રકારની મદહોશી હતી. સૂરજ ને છુપાવવાની હજુ તો વાર હતી પણ જે આહલાદક દૃશ્ય નભમાં દેખાતુ હતુ તે જોઈને કોઈ પણ વ્યક્તિ ને તેમાં છુપાવવાનું મન થઈ આવે તેવું લાગતુ હતુ.
વ્યોમેશ થોડી થોડી વારે દરિયાકાંઠાની રેતમાં કાંઈક લખતો હતો અને પછી તરત જ ભૂંસી નાખતો હતો. વળી પાછો નભમાં જોઈને નિસાસા નાખતો હતો. આટલા દેખાવડા અને હેન્ડસમ યુવક વ્યોમેશ ને જોઈને કોઈપણ યુવાન યુવતી ચોકક્સ લોભાઈ જાય એ વ્યાજબી હતુ. પરંતુ વ્યોમેશ ને તો ક્યાં આ બધાની પડી હતી ? એ તો બસ પોતાનામાં જ મસ્ત હતો. એની સાથે એક નાનકડો થેલો પણ હતો તેમાં જાણે કે કોઈ કિંમતી વસ્તુ હોય તેમ તે થેલાને ખૂબ સાચવીને રાખ્યો હતો.
આજ સમયે વ્યોમેશ થી ઘણા ઓછા અંતરે તેની બિલકુલ પાછળની બાજુએ વિભાવરી બેઠી હતી. વિભાવરી ખૂબ જ સુંદર યુવતી હતી. સોના જેવી કામણગારી કાયા અને નાભિ સુધી ખુલ્લા રહેલા કાળા કાળા ઝુલ્ફો તેની સુંદરતા માં ઓર વધારો કરતા હતા. તેની આંખોની મસ્તી કંઈક અલગ જ હતી જાણે કે તેમાં ખોવાઈ જવાનું મન થાય તેવી હતી. તેની આંખો મૃગનયન જેવી સુંદર હતી અને આ બધામાં તેની કાયાનો દૂધ જેવો સફેદ કલર ચાર ચાંદ ઉમેરી દેતા હતા. વિભાવરી પોતાની દુનિયામાં જાણે કે ખોવાઈ ગયેલી હતી. તેના સુંદર ચહેરા પર એક વેદના દેખાતી હતી પરંતુ તેને જાણે કે છુપાવવાનો પ્રયત્ન કરી રહી હતી. તેના નયનો જાણે કે કોઈ પ્રતિક્ષામાં હતા.
આ સુંદર સંધ્યાએ વ્યોમેશ અને વિભાવરી બંન્ને એકબીજાથી અજાણ પોતાના મનની વાતો મનના સમુંદરમાં છુપાવીને એકબીજાથી દૂર અલગ જ દુનિયામાં જાણે કે વિહરી રહ્યા હતા. ત્યાં અચાનક વ્યોમેશ આળસ મરડી અને પોતાના કપડા સરખા કર્યા અને પોતાની પાસે રહેલા નાનકડા થેલાને તેણે સંકોર્યો અને ઊભો થયો. વિભાવરી આ સમયે બિલકુલ અજાણ કોઈ બીજી દુનિયામાં ખોવાઈ ગયેલી બેઠી હતી તેનું ધ્યાન વ્યોમેશ તરફ બિલકુલ ન હતુ. વ્યોમેશ ઊભો થઈને પાછળની બાજુએ ફર્યો અને હજુ તો થોડુંક જ ચાલ્યો ત્યાં આ શું ? તેની નજર વિભાવરી પર પડી અને તે અચંબિત થઈ ગયો, વિભાવરી નું તો ધ્યાન જ ન હતું. વ્યોમેશ ઝડપથી ચાલીને લગભગ દોડીને વિભાવરી બેઠી હતી તે જગ્યાએ પહોંચ્યો અને બોલ્યો, અરે વિભા તું ? એકદમ જ જાણીતો અવાજ સાંભળીને વિભાવરી સભાન બની ગઈ અને જોયું તો આ શું ? વ્યોમેશ બિલકુલ તેની સામે ઉભો હતો.
હા, વ્યોમેશ જે વ્યોમેશને વિભાવરી એ દિલોજાનથી ચાહ્યો હતો. એ વ્યોમેશ જેના એક અવાજ પાછળ વિભાવરી ગાંડી ગાંડી બની જતી એ એનો મનનો માણીગર તેની સામે ઊભો હતો, તે બિલકુલ અવાચક બનીને વ્યોમેશની સામેને સામે જોઈ રહી જાણે કે તેનું મોઢું બંધ થઈ ગયુ હતું. જાણે કે તેના પગ તળેથી ધરતી ખસી ગઈ હતી. તે અવાચક બની ગઈ હતી. ત્યાં વ્યોમેશે એને ઢંઢોળી, અરે વિભા ઓ વિભા કંઈક તો બોલ ? ત્યારે વિભાવરી જાણે કે ભાનમાં આવી ગઈ હોય તેમ બોલી, ઓ વ્યોમ તું ? તું અંહી ક્યાંથી ? ક્યાં હતો અત્યાર સુધી તું ? જાણે કે પ્રશ્નોની છડી વરસાવતી હોય તેમ વિભાવરી વ્યોમેશ પર તૂટી પડી.
વ્યોમેશ બસ કંઈ બોલ્યા વગર તેના પ્રશ્નો સાંભળી રહ્યો હતો. પછી અચાનક જાણે કે એક ઊંડો ઘા જે હૃદયમાં વરસોથી પૂરી રાખ્યો હોય તેમ અનરાધાર આંસુઓની વર્ષા સાથે વિભાવરી વ્યોમેશને છાતી સરસી બાઝી પડી. વ્યોમ, વ્યોમ તું ક્યાં હતો ? કેમ તું મને ભૂલી ગયો વગેરે વગેરે પ્રશ્નો હજુ પણ વિભાવરી ના મુખમાંથી નીકળ્યા કરતા હતા.
વ્યોમેશે પણ વિભાવરીને છાતી સરસી ચાંપી દીધીને જાણે વર્ષોથી છુપાવી રાખેલી વેદના વહેવા દેતા હોય તેમ બંન્ને ક્યાંય સુધી અશ્રુઓ વહાવ્યા કર્યા. આખરે વ્યોમેશે વિભાને શાંત કરી અને કહ્યું, વિભા, બેસ મારી સાથે બેસ તું. કેટલા પ્રશ્નો કરે છે ? હજું પણ તું એવી ને એવી જ રહી કોઈ બદલાવ નથી તારામાં. આપણે 10 વર્ષે મળ્યા છતાં પણ તું બદલાઈ નથી. વિભાવરી શાંતિથી વ્યોમેશ સાથે લગભગ એને ચોંટીને જ બેસી રહી વ્યોમેશનો હાથ હાથમાં પકડીને જાણે કે વ્યોમેશ હમણાં ઊઠીને ભાગી જશે કે શું ? એવી મનની બીક સાથે.
બંન્ને થોડો સમય સુધી ચૂપચાપ બેસી રહ્યા. જાણે કે વર્ષો જૂના તેમની પ્રેમ સુધા છીપાવતા હોય તેમ બસ એકમેકનો હાથ છાલીને ચૂપચાપ એકબીજા સામે જોતા બેસી જ રહ્યા.
આખરે કોઈકે તો મૌન તોડવુ પડશે એવુ વિચારીને વ્યોમેશે કહ્યુ, બોલ વિભા, ક્યાં હતી તું ? આટલા વર્ષો. તારા વગર મેં કઈ રીતે કાઢ્યા છે આ વર્ષો તને ખબર છે ? તું તો જાણે કે મારી દુનિયામાંથી એકદમ અલોપ જ થઈ ગઈ ? કંઈ પણ જાણ કર્યા વગર ? તને મેં ક્યાં ક્યાં ના શોધી ? પણ તારો કોઈ અતોપતો મને ના મળ્યો. આખરે હારીને મનને મનાવી લીધુ કે મારી વિભા મારા થી નારાજ થઈને જાણે કે જતી રહી છે. ન તો આપણી વચ્ચે કોઈ ઝઘડો હતો કે ન કોઈ પણ અબોલા તો કેમ આવુ કર્યુ તે? મને કહે વિભા, મને કહે. તારા વગરના મારા વર્ષો મેં જાણે કે એક જીવતી લાશની જેમ કાઢ્યા છે એ તને ખબર છે ? તુ કેવી રીતે મારી સાથે આવુ કરી શકે. તને યાદ છે જ્યારે આપણે છેલ્લે મળ્યા હતા ત્યારે આ જ દરિયા કિનારે આજ સમયે મળ્યા હતા અને કેવી પ્રેમની એ પળો આપણે સાથે કાઢી હતી એ તને યાદ છે અને જતા જતા તે કહેલુ કે મારા વ્હાલા વ્યોમ હવે આપણે ફરી આવતા અઠવાડિયે મળીશુ. પરંતુ અઠવાડિયા પછી હું તો આવી ગયો હતો આ જ જગ્યાએ સમયસર પણુ તું ના આવી, ન તો તારો કોઈ સંદેશો આવ્યો. તારી રાહ જોઈ જોઈને હું લગભગ અડધી રાત્રી સુધી બેસી રહ્યો હતો પણ તુ ના આવી. પછી મેં તારી બધે તપાસ કરી, તું જે હોસ્ટેલમાં રહેતી હતી ત્યાં ગયો, તારા મિત્રોને પૂછપરછ કરી પણ કોઈને કંઈ જાણ ન હતી કે તું ક્યાં ગઈ છે. આમને આમ મારા વર્ષો વિતતા ગયા અને હું ત્યારથી અચૂક આપણા નિર્ધારિત કરેલા સમયે આ દરિયાકિનારે આવીને બેસતો હતો જાણે કે તારી પ્રતિક્ષા કરીને કે મારી વિભા કોઈક દિવસ તો મને મળી જશે. બોલ તું કેમ આવુ કર્યુ મારી સાથે ? મને જવાબ આપ વિભા....
વિભાવરીએ વ્યોમેશની બધી વાતો સાંભળી, વ્યોમશ વાત કરી રહ્યો હતો ત્યારે વિભાની આંખોમાંથી આંસુ વહ્યે જ જતા હતા. પછી તેણે આંસુઓ લૂછીને મનને થોડું શાંત કર્યુ અને કહ્યું, વ્યોમ મારો કોઈ વાંક નતો. આપણે છેલ્લે મળ્યા ત્યારે મને ખબર પણ ન હતી કે હવે ફરી આપણે પાછા નહી મળી શકીએ. એ દિવસે તને મળ્યા પછી હું મારી હોસ્ટેલ પરત ગઈ અને બીજા દિવસે મારી ઓફીસ અને બીજા રોજીંદા કાર્યોમાં લાગી ગઈ અને ફરી તને મળવાના દિવસની પ્રતિક્ષા કરવા લાગી. પણ અચાનક એક દિવસ રાત્રે મારા પર હોસ્ટેલમાં ફોન આવ્યો કે મારા બાપુની તબિયત બહુ જ ખરાબ છે અને મારે તાત્કાલિક મારા વતન જવુ પડશે. મને એમ કે બાપુને તબિયત સારી થશે એટલે પાછી આવી જઈશ. રાત્રીનો સમય હોવાથી કોઈને પણ જાણ કર્યા વગર મેં મારા વતન જવાની બસ પકડી, અને બીજા દિવસે વતન પહોંચી ગઈ. વતન પહોંચ્યા પછી જોયું તો મારા બાપુની પરિસ્થિતિ ગંભીર હતી, તેમના બચવાની ખૂબ જ ઓછી આશા હતી. પરંતુ તેમની સાર સંભાળ તો કરવી જ પડે એ હેતુથી મેં એમની સાર સંભાળ લેવાનું શરુ કર્યુ અને એમ ચાર પાંચ દિવસો વીતી ગયા. આ દરમ્યાન તને જાણ કરવાની ઈચ્છા પણ થઈ પરંતુ તું મારી ચિંતા કરે એ વિચારીને તને જણાવ્યુ નહી અને એમ વિચાર્યુ કે પરત પહોંચીને તને બધી હકીકત કહીશ. પરંતુ તે પછી અચાનક એક દિવસ મારા બાપુને ફરી ઉથલો માર્યો અને તેમની ગંભીર પરિસ્થિતિ થઈ અને બાપુને ખ્યાલ આવી ગયો કે હવે તેઓ લાંબુ જીવી શકશે નહી, તેથી તેમણે મને બોલાવીને કહ્યું કે, વિભા હવે હું લાબુ ખેંચી શકીશ નહી, ઈશ્વરનું તેડુ આવી ગયુ છે. મેં એમને આવુ ના બોલવા કહ્યુ, પરંતુ તેઓએ કહ્યુ, ઈશ્વરની મરજી આગળ કોઈનું કંઈ ચાલતુ નથી. પછી તેમણે મારો હાથ હાથમાં લઈને કહ્યુ કે મને એક વચન આપ વિભા. મેં કહ્યું શાનું વચન બાપુ, તો કહે કે તું પ્રશ્નો બહુ કરે છે મારી પાસે સમય નથી. હું તારુ સારુ જ કરીશ. મને વચન આપ કે હું કહુ તેમ તું કરીશ. બાપુના છેલ્લા શ્વાસ હતા તેથી તેમનો આત્મા દુઃખી ના થાય તે વિચારીને મેં કહ્યું કે તમે કહો બાપુ એમ હું કરીશ. બાપુએ કહ્યુ કે મેં આપણા ગામના મુખીના દિકરા અભય સાથે તારુ વેવિશાળ કરવાનું મુખીને વચન આપ્યું છે. મને કંઈપણ થઈ જાય પણ મારી લાજ રાખજે અને મુખીના દિકરા અભય સાથે લગ્ન કરજે. હું હજુ સભાનવસ્થામાં આવુ કે બાપુ આ શું માંગી રહ્યા છે તે પહેલા તો બાપુએ મારો હાથ તેમના હાથમાં લઈને આંખો બંધ કરી દીધી વ્યોમ બોલ હવે આમા મારો શું વાંક ?
મેં વિચાર્યુ કે જો હું મારા વ્હાલા વ્યોમને આ જણાવીશ તો તેના માથે તો આભ તૂટી પડશે. એટલે મેં તને કંઈ જણાવ્યું નહી અને ફરી શહેર પરત ના આવવાનુ નક્કી કરીને બાપુને આપેલા વચનની લાજ રાખીને મુખીના દીકરા વ્યોમ સાથે લગ્નગ્રંથિથી જોડાઈ ગઈ. પરંતુ વ્યોમ એ ઈશ્વરને મંજૂર ન હતુ. મુખીએ મારા બાપુને અંધારામાં રાખ્યા હતા. મુખીનો દિકરો દેખાવે તો ખૂબ આકર્ષક હતો પરંતુ એક પત્ની તરીકેનું સુખ આપી શકે તેમ ન હતો, જેની જાણ મને મારા લગ્નની પહેલી રાત્રે જ થઈ. હવે હું શું કરુ ? મારી સાથે અને મારા બાપુ સાથે ખૂબ જ અન્યાય થયેલો મને લાગ્યો. મેં મુખી એટલે કે મારા સસરાને વાત કરી તો તેમણે મને જણાવ્યુ કે જે હોય તે હવે તમારે અમારા ઘરમાં જ રહેવાનુ છે અને જો તમે આ ઘર છોડીને જવાની વાત કે હિંમત કરશો તો તેનું પરિણામ ખૂબ જ ખરાબ આવશે. અભયમાં તો તેના પિતા આગળ બોલવાની કોઈ હિંમત ન હતી. મારા સાસુ પણ પોતાના પતિથી ખૂબ ગભરાતા હતા એટલે તેઓ પણ આ બાબતમાં મને કોઈ સાથ નહી આપી શકે એમ જણાવ્યું. વ્યોમ એ લગ્નના દિવસથી જાણે કે હું પિંજરાનું પંખી બની ગઈ હતી, જેને ન તો ઊડવાનો કોઈ મંજૂરી હતી ન બહાર ફરવાની. મારી આજુબાજુ પહેરો ગોઠવી દેવામાં આવ્યો હતો. ઘરના સિવાય બહારના કોઈપણ વ્યક્તિઓ સાથે મારે વાત કરવાની બિલકુલ મનાઈ હતી. કોઈ પણ પારિવારીક પ્રસંગોમાં બહાર જતા ત્યારે પણ મારા સસરાની શિકારી આંખો મારા પર મંડાયેલી રહેતી હતી.
આમને આમ વ્યોમ મેં છેલ્લા દસ વર્ષ કાઢ્યા પરંતુ એ દસ વર્ષોમાં તારા સ્મરણો મારી જીદગીમાંથી કંદી પણ ઓછા નતા થયા. તું હર હંમેશ મારી આજુબાજુ ફર્યા કરતો હતો. તારી ચિંતા પણ હતી કે તારુ શું થયુ હશે ? પરંતુ મારી મજબૂરીએ મને કોઈ પણ રીતે બહાર વધવા જ ન દીધી. તારી યાદમાં ઝૂર્યા કર્યા વગર મારી પાસે કોઈ રસ્તો ન હતો. ન તો કોઈ એવી વ્યવસ્થા હતી કે હું તને કોઈ સંદેશો મોકલી શકુ.
આ વર્ષો દરમ્યાન લગભગ બે વર્ષ પહેલા મારા સાસુ અને સસરા મૃત્યુ પામ્યા. ત્યારે એમ થયું કે લાવ હવે હું ભાગી નીકળુ, પરંતુ તેઓ જતા જતા મારા પર ચોકીદાર મૂકતા ગયા હતા, અને મારી હિંમત પાછા આવવાની થતી ન હતી કે તને હું શું જવાબ આપીશ ? એટલે હવે જીવનમાં જે થયુ એ સ્વીકારીને રહેવાનું વિચારી લીધુ હતુ, પરંતુ છ મહિના પહેલા જ મારા પતિ અભયનું માર્ગ અકસ્માતમાં મૃત્યુ થયુ અને હવે મારી પર કોઈ ચોકીદારી ન હતી. પિજરાનું પંખી આઝાદ થઈ ગયુ એવો હાશકારો અનુભવ્યો. લગ્ન તો થયુ હતું પરંતુ લગ્નસુખ કોને કહેવાય એ તો જાણ જ ન હતી. ધીમે ધીમે બધા આઘાતમાંથી બહાર નીકળી અને મનને મજબૂત કરતી ગઈ અને હવે મારે વ્યોમ ને શોધવો છે એવો મક્કમ નિર્ણય કર્યો. સાથે સાથે વિચાર આવ્યો કે જો વ્યોમ એના પોતાની દુનિયામાં હશે તો ફક્ત જાણી લઈશ કે વ્યોમ સુખી તો છે ને ? પણ એની દુનિયામાં કોઈ પણ પ્રકારની અડચણ કર્યા વગર જતી રહીશ. એમ વિચારીને છેલ્લા અઠવાડિયે હું મુંબઈ આવી, અને આજે આપણે રોજ મળતા હતા એ વાર અને દિવસ હતો એટલે વિચાર્યુ કે લાવ હું જઈને પેલા દરિયાને પૂછુ કે ક્યાં છે વ્યોમ ? મને કહે. કારણ તારી આગળ અમારી બહુ તોફાનો અને યાદો છે દરિયા રાજા. એમ વિચારીને આવીને બસ તારી યાદોમાં હું ખોવાઈ ગઈ હતી.
વ્યોમ આ બધુ શાંતિથી સાંભળી રહ્યો હતો અને તેના ચહેરા પર જે અણગમો હતો તે હવે દૂર થઈ ગયો અને પ્રેમની રેખાઓ ઉપસી આવી, અને કહ્યુ મારી વિભા તે બહુ સહન કર્યુ. તે મને કેમ કંઈ ના જણાવ્યુ ? તારે મને જણાવવું તો હતુ ? હું બધુ મૂકીને તને છોડાવવા આવી જતો. તારે મારા પ્રેમની પરિક્ષા તો કરવી હતી વિભા ?
વિભાએ ક્હ્યુ વ્યોમ તારી વાત સાચી પણ મારી પરિસ્થિતિ જેલના કેદી જેવી હતી અને એમાં હું તને કોઈ વેદના આપવા માંગતી ન હતી. ઈશ્વર પર બધુ છોડી દીધુ હતુ અને જો ઈશ્વરે જ આટલા દસ વર્ષે આપણને ભેગા કર્યા ને ?
હવે તું એ તો કહે મને કે તેં લગ્ન કર્યાં કે નહિ ? કેવી છે તારી પત્ની ? કેટલા બાળકો છે? તું સુખી તો છે ને ? એક સાથે પશ્નોનો વરસાદ વરસાવવાની વિભાની આદત હતી, એટલે વ્યોમે કહ્યુ અરે ઘેલી થોભ, થોભ, એકી શ્વાસે આટલા પ્રશ્નો ?
હવે મારા લગ્નની વાત તો સાંભળ વિભા મેં ફક્ત અને ફક્ત તને જ પ્રેમ કરેલો અને મારા દિલથી મારી પત્ની માની બેઠો હતો એટલે મેં લગ્ન જ કર્યા નથી. આટલા વર્ષો વીતી ગયા પણ હું નિયમતિ આપણે જે વાર અને સમયે મળતા હતા તે સમયે આ દરિયાકાંઠે આવતો એવા વિશ્વાસ સાથે કે એક દિવસ ચોક્કસ મારી વિભા મને અહીં મળશે જ, અને જો તું આજે મને મળી ગઈ ને ?
મેં મારા પ્રેમની પ્રતિક્ષા કરી વિભા અને ઈશ્વરે મને એ પાછો આપ્યો ને. હવે તને અને મને કોઈ છૂટા પાડી શકશે નહી. હવે હું તને ક્યાંય જવા નહી દઉ. મારે તેને ફરી ખોવી દેવી નથી એમ કહીને વ્યોમેશ વિભાની બાઝી પડ્યો.
અને જાણે કે પેલો સૂરજ મલક મલક મરકાતો આ બંન્ને પ્રેમીઓના પ્રેમના મિલનને જોતો જોતો કાળા ડિંબાગ વાદળોમાં છુપાઈ ગયો.
ફરી મળીશુ એક ટૂંકી નવી વાર્તા સાથે
આપની આભારી
વાયોલેટ ઉર્ફે વિરોનીકા
તા. 29.05.2025
