પ્રેમ અને વિચાર
प्रेमं विवशतः प्रयुञ्जीत निर्विघ्नेन चेतसा। न तु बाह्येन विर्येण मन्त्रैव पशुपालवत्॥
આનો અર્થ એ છે કે પ્રેમને નિર્બંધપૂર્વક અપનાવવા માટે વિચારને નિર્વિઘ્ન રાખો. એટલે કે બાહ્ય શક્તિથી નહીં, જેમ કે પશુઓને બાંધીને રાખવામાં આવે છે.
એક નાનકડી શેરડીના રસની દુકાન પર હું ગયો. તે વિસ્તાર ખૂબ જ ભીડભાડવાળો હતો. ત્યાં આજુબાજુમાં નાની-નાની ફૂલોની, પૂજાનું સામાન વેચતી અને બીજી કેટલીક દુકાનો હતી. સામે જ એક મોટું મંદિર હોવાથી તે વિસ્તારમાં હંમેશા ભીડ રહેતી. મેં રસનો ઓર્ડર આપ્યો અને મારી નજર નજીકમાં ફૂલોની દુકાન પર ગઈ. ત્યાં આશરે 37 વર્ષના એક સજ્જન વ્યક્તિએ 500 રૂપિયાના ફૂલોનો હાર બનાવવાનો ઓર્ડર આપ્યો. તે જ સમયે તે વ્યક્તિની પાછળથી એક 10 વર્ષનો ગરીબ બાળક આવ્યો અને તેનો હાથ લગાડીને રસ પીવડાવવાની વિનંતી કરી.
પહેલા તે વ્યક્તિનું બાળક તરફ ધ્યાન ન હતું. જ્યારે તેણે જોયું, તો તેણે બાળકને પોતાનાથી દૂર કર્યો અને પોતાનો હાથ રૂમાલથી સાફ કરતાં ‘ચલ ભાગ’ કહીને તેને હડધૂત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો.
બાળકે ભૂખ અને તરસનું વાસ્તવ આપ્યું!
તે ભીખ નહોતો માંગતો, પરંતુ તે વ્યક્તિના હૃદયમાં દયા ન આવી. બાળકની આંખો થોડી ભરાઈ ગઈ હતી અને ડરેલી લાગતી હતી; ભૂખ અને તરસથી તે લાચાર દેખાતો હતો.
આ દરમિયાન મેં ઓર્ડર આપેલો રસ આવી ગયો. મેં એક બીજો રસનો ઓર્ડર આપ્યો અને તે બાળકને નજીક બોલાવીને તેને પણ રસ પીવડાવ્યો. બાળકે રસ પીધો અને મારી તરફ ખૂબ પ્રેમથી જોઈને હસીને ચાલ્યો ગયો.
તેની મુસ્કાનમાં મને પણ ખુશી અને સંતોષ થયો, પરંતુ તે વ્યક્તિ મારી તરફ જોઈ રહ્યો હતો, જાણે તેના અહંકારને ઠેસ પહોંચી હોય.
પછી તે મારી નજીક આવ્યો અને બોલ્યો: ‘તમે જેવા લોકો જ આ ભિખારીઓને શીશે ચઢાવો છો.’
મેં હસતાં હસતાં કહ્યું: ‘તમને મંદિરની અંદર માણસે બનાવેલી પથ્થરની મૂર્તિમાં તો ભગવાન દેખાય છે, પરંતુ ભગવાને બનાવેલા માણસમાં તમને ભગવાન દેખાતા નથી! મને ખબર નથી કે તમારા 500 રૂપિયાના હારથી મંદિરમાં બેઠેલો તમારો ભગવાન હસશે કે નહીં, પરંતુ મારા 10 રૂપિયાના ચઢાવાથી મેં ભગવાનને હસતા જોયા છે.’
આ પછી મારે ગણી વાર ત્યાં જવાનું થતું હતું. અને એમાં ગણી વાર પેલો છોકરો મળી જતો અને એવીજ રીતે માંગતો. મેં તેને કહ્યું બેટા મહેનત કરવી છે? મહેનત કરી રસ પીવો છે? તેણે ના કહી.
હું વિચારમાં પડી ગયો થોડા દિવસ પહેલા સમાચાર સાંભળ્યા હતા એક સિહ પાંજરા માંથી ભાગી ને જંગલ તરફ વાયો ગયો હતો. પાછો થોડા દિવસ રહી પાંજરામાં આવી ગયો! હકીકત એ હતી કે સિંહ પોતાનો શિકાર કરવાની કળા ભૂલી ગયો. ભૂખ નો માર્યો ફરી પાછો પિંજરામાં આવી ગયો. જ્યાં તેને દર રોજ સવાર સાંજ ખાવાનું મળતું. આમ વર્ષો ની આદતે શિકાર કેમ કરવો ભુલાવી દીધું.
આજ વસ્તુ પેલા બાળક સાથે થઇ.હવે તેને મહેનત કરવી જ નથી.
માણસ પણ વ્યાજે પૈસા રાખી જીવન જીવવાની સરુઆત કરે છે ને સુખી જીવન વિસરાવી દે છે.
માણસને જો સાચે જ સમાજ સેવા કે ભગવાનની પૂજા કરવી હોય તો ભગવાનના વિચાર ઘર ઘર સુધી લઇ જવા. ભગવાન કૃષ્ણે ગીતામાં કહ્યું છે. જે મારા વિચાર ઘર ઘર લઇ જશે એ મને સૌથી વધારે પ્રિય છે.
"विचारः ज्ञानस्य मूलम्"
"વિચાર જ્ઞાનનું મૂળ છે."
સારા વિચારો માણસને આગળ લઈ જાય છે,
અંધકારથી દૂર અને પ્રકાશમાં લઇ જાય છે.
હવે પણ એક ચિંતન વાસ્તવિકતા બની શકે છે,
હર એક વિચારમાં નવી શક્તિ છૂપી જાય છે.
વિશ્વની પરિસ્થિતિને સમજવાનો પ્રયાસ કરવો,
આજથી આગળ ફૂલો ખીલાવવાનો પ્રયાસ કરવો.
મનુષ્યના વિચારો જેવો બીજ છે,
આચાર્ય અને કર્મથી આલોકિત હોઈ છે.
વિચારોથી સકારાત્મક પંથનો પ્રારંભ થાય છે,
અંધકારમાં ચમકતી રાહત લાવવી એ કઠણ કાર્ય થાય છે.
જ્યાં છે સારા વિચાર, ત્યાં વિકાસનું દરવાજું છે,
હવે આપણે શોધવાનું, એવા વિચારોનું શરમાવું છે.
હવે એક વિચારોના મફીલા વાદળો બની જાય છે,
કોઈપણ મુશ્કેલીઓ હવે નમ્ર રીતે ચાલે છે.
વિચારથી જ પથ પ્રગટતા છે,
સારા વિચારો આપણને સાચા માર્ગ પર લઈ જાય છે.
જ્યાં આવે સારા વિચાર, ત્યાં દૂધની જેમ શુદ્ધતા છે,
મોટાં દિલોવાળાં વિચારોથી, વિશ્વમાં સચ્ચાઈ છે.
કોઈપણ મોરચે, કોઈપણ ઘટકામાં,
વિચારો જ મીઠા પકડતાં હોય છે.
અશંકાને દૂર કરો, હવે વિચારથી જુડો,
તમારા વિચારોનું શસ્ત્ર બની જાય છે આ પથનું ગુરુ.
તમારા દિલમાં સકારાત્મકતા એ અનમોલ માવજત છે,
જ્યાં વિચારો સારા હોય, ત્યાં શ્રેષ્ઠતા પામવી છે.
