21. પ્રસવ પીડા
વિખ્યાત ચિત્રકાર જય રાઠોડ પોતાની કોઈ સજીવ લાગતી કૃતિ માટે મહાબળેશ્વરની પહાડીઓમાં પોતાનાં પૈતૃક મકાનમાં જઈ બેઠા હતા. જાણે કે સમુદ્ર આકાશ પર ચડી જઇ પોતાનાં શ્વેત મોજાંઓ થકી એ પહાડો પર મોતી વિખેરે છે એવી કલ્પના કરી. ફરીફરી ચિત્ર દોર્યું પણ જામ્યું નહીં. પ્રકૃતિ વચ્ચે કામ કરતાં શ્રમિક સ્ત્રીપુરુષોનાં ચિત્રો દોર્યાં. ભરાવદાર બાવડાં વાળા પુરુષો અને અર્ધ ઢાંકેલા ઘાટીલા દેહ વાળી નારીઓ. હજુ સજીવતા ગાયબ હતી. ચિત્ર રંગો, આકારો અને પશ્ચાદ ભૂમિ સાથે સંપૂર્ણ અને સુંદર બનવું જોઈએ. દ્રશ્ય જોનારના માનસ પટલ પર કાયમી લકીર ખેંચી જાય તેવું સજીવ પણ હોવું જોઈએ. આ દોરેલાં ચિત્રો સુંદર હતાં પણ સજીવ નહીં. તો એ સજીવતા ક્યાંથી લાવવી?
તેઓ પહાડો સામે તાકી ઊંડી કલ્પનાઓમાં ખોવાઈ ગયા. તેમને જોઈતી સુંદરતા શોધતાં પહાડોને અનિમેષ તાકી રહેલી દ્રષ્ટિમાં તેમને કોઈ સુંદર સ્ત્રી દેખાઈ. હા, એ જ ચિત્રનું કેન્દ્ર બનશે. કાલ્પનિક ચિત્રમાં પણ પ્રાણ રેડવા કઈંક સુંદર અને સજીવ જોઈએ. ફૂલ વિના મધમાખી મધ ક્યાંથી લાવે?
એ તંદ્રાવસ્થામાંથી ટપાલીએ તેમને જગાડ્યા. એમના વકીલ મિત્ર સૌમિલનો પત્ર હતો. સૌમિલ તેમનો ખાસ મિત્ર હતો. પોતાના સંઘર્ષના દિવસોમાં સૌમિલે તેના કલાયન્ટ્સ પાસે જયનાં ચિત્રો ખરીદાવવામાં મહેનત કરેલી. તેણે જયનો અમૂલ્ય સમય બગાડવા બદલ માફી માગતાં લખ્યું હતું, “હમણાંથી નિમિષાની તબિયત સારી નથી રહેતી. અમદાવાદની સખત ગરમીથી બચવા તેને બે મહિના હવાફેર માટે તારે ત્યાં મોકલું છું. કોઈ નાનું, સ્વચ્છ મકાન શોધી આપજે. તને ખલેલ ન પહોંચે તો અને જગ્યા હોય તો તારાં મકાનમાં જ ભાડે રહેવાનું પસંદ કરીશું. સૌમિલનાં વંદન.”
બે વર્ષ પહેલાં જય રાઠોડ અમદાવાદ ગયેલા ત્યારે સૌમિલના જ ઘેર મહેમાનગતિ માણેલી. ત્યારે સૌમિલ, નિમિષા નવપરિણિત હતાં. નિમિષા સાગના સોટા જેવી પાતળી, ગોરી, ઘાટીલા અંગ ઉભારો ધરાવતી હસમુખ યુવતી હતી. પાછી એની હરણીશી આંખોમાં બુદ્ધિની ચમક પણ ડોકાતી. જયને તેની સાથે સારું જામતું.
જય રાઠોડની આંખો સામે નિમિષા તરી રહી. ચિત્રનું કેન્દ્ર મળી ગયું. ભાવતું હતું ને વૈદ્યએ કહ્યું! ના પાડવાનો તો સવાલ જ ન હતો. તેઓ કલ્પનામાં તેમની સામે એક આરામખુરશી પર બેસી એકીટશે ક્ષિતિજમાં જોતી નિમિષાનું રસપાન કરવા લાગ્યા. પોતે કલ્પેલ આકાશેથી મોતી ઢોળતા સમુદ્ર કરતાં ક્યાંય વધુ રૂપ ઢોળતી નિમિષા તેમનાં મનમાં અનેરાં સ્પંદનો જગાવી રહી. નિમિષા સાથે પોતે અહીં ખુલ્લામાં બેસશે, પહાડી વાયુની લહેરોમાં તેણીના પ્રલંબ કેશ હવામાં ઝૂલશે, એક માદક સુવાસ તેના શરીરમાંથી ફોરશે અને પોતાના નાક સાથે મનને તરબતર કરી દેશે.. પોતે તેને પહાડ ચડવા લઈ જશે અને તેની ગુલાબી અંગુલીઓ હળવેથી સ્પર્શશે.. ચડાણ વખતે તે સાડી ઊંચી લઈ ઘાટીલી ગુલાબી પિંડીઓ બતાવશે.. શ્વાસ ચડતાં તેના હાંફતા ઉરોજો જાણે આવરણ ફાડી બહાર આવવા મથશે..
કેનવાસ પર ઉતારતા પહેલાં જય રાઠોડે મનમાં જ ચિત્ર અંકિત કરી લીધું.
તેઓ ફટાફટ પત્રનો જવાબ લખવા બેઠા. ધર્મનાં કામમાં ઢીલ શી? પણ તુરત વિચાર્યું, આ રીતે વિચારતાં મિત્રપત્નીનો સહવાસ માણવો એ ધર્મનું કામ છે? ગાઢ મિત્રની સુંદર પત્ની પાસેથી પોતે આવું ઈચ્છે છે? છટ! બીજી જ ક્ષણે વિચાર્યું, એમાં ખોટું શું છે? સૂર્યનાં મૃદુ કિરણો આપણે પકડવા દોડીએ છીએ? બસ. તેવો જ એક આલ્હાદક અનુભવ. નારીનું સહઅસ્તિત્વ જ પુરુષ માટે આનંદના સાગરમાં છોળ ઉડાડવા પૂરતું છે. એમાંય આ તો સૌંદર્યથી ફાટફાટ થતી નારી.
તેમણે લખ્યું, ”તારે પૂછવાનું હોય? મોટો બંગલો છે. નોકરો પણ છે. ઊલટું 'ભાભી' હશે તો ધ્યાન રહેશે. આવવાનો સમય લખ. હું બસસ્ટેશને પહોંચી જઈશ.”
નિમિષાનું અપ્રતિમ સૌંદર્ય માણવાના વિચારે જ જય રાઠોડ ઉત્તેજિત થઈ ગયા. નિમિષા રંગબેરંગી સાડીઓ, ચુસ્ત પંજાબી, પશ્ચિમી પોશાકમાં તેમની સાથે અહીંના બાગ-બગીચાઓમાં, પહાડીઓમાં સદેહે સાથે ક્યારે હશે, એની ઉત્કૃષ્ટ પ્રતિક્ષા કરતા તેઓ વ્યાકુળ થઈ રહ્યા.
સૌમિલનો નિમિષાની ત્યાં પહોંચવાની તારીખ, સમય જણાવતો પત્ર મળ્યો. તે કોર્ટમાં અગત્યના કેસની તારીખ હોઈ પછી આવશે એમ જણાવ્યું. લખ્યું કે તને પોતાનો ગણી તકલીફ આપું છું. નિમિષા પણ અહીં હોય ત્યારે 'પોતાની જ ગણવાની ને!' તેણે મનોમન વિચાર્યું. પછી મનને વાર્યું.
મહાબળેશ્વર રેલ્વે સ્ટેશન નથી. નિમિષા પુના સુધી ટ્રેનમાં અને પછી બસમાં આવવાની હતી. એટલું તે રોકાવાય? જય રાઠોડ છેક પુના સ્ટેશને જ પોતાની કાર લઈ દોડી ગયા. જે વધુ સમય સાક્ષાત સૌંદર્યનો સહવાસ મળ્યો!
ટ્રેઈન દેખાતાં જ જયના ધબકારા વધી ગયા. બહાર નીકળતાં જ પોતાની નાની ગાડીમાં અડોઅડ બેસીને.. સર્પાકાર ચડઉતર કરતા રસ્તાઓ પર ખભા અને શરીર ઘસાતાં.. મીઠી વાતો કરતાં.. વાયુની લહરે 'ભાભી'ના વસ્ત્રનો અને ત્વચાનો મુલાયમ સ્પર્શ માણતા તેઓ જશે..
સૌંદર્ય ઉપાસક ચિત્રકાર જય રાઠોડ મનોમન થોડી જ ક્ષણ પછીનાં ચિત્રો મનના કેનવાસ પર દોરી તે ચિત્રોને માણવા લાગ્યા. તેમની વિચારધારામાં ટ્રેનની વ્હીસલે ભંગ પાડ્યો.
ટ્રેન થોભી. એક સ્ત્રીએ પોતાને ઉતારવા હાથ લંબાવ્યો. પોતાના વધેલા પેટ અને આ અવસ્થા માટે સહજ સ્થૂળતા, થાકેલો, પીળો ફિક્કો ચીમળાએલો ચહેરો, નિસ્તેજ આંખો.
“ઓળખી નહીં, જયભાઈ? હું નિમિષા.”
તે મલકી. પીડા દબાવીને, કષ્ટપૂર્વક. એક તો પાતળી એમાં બે શરીરનો બોજ. તે માંડ, લંગડાતી ચાલતી ઉતરી. સૌંદર્ય ઉપાસક જય રાઠોડ એ શિથિલ, વિરૂપ આકૃતિથી ઉબકાઈ ગયા. ધારેલો ઘી થી લચપચ કંસાર અને મળી બેસ્વાદ થુલી! નિમિષાથી દૂર રહી ચૂપચાપ ડ્રાઇવિંગ કરતા તેઓ ઘેર પહોંચ્યા.
બીજે દિવસે નિમિષાએ લંગડાતા આવીને ટેકો લઈ ખુરસી પર બેસતાં ખબર પૂછયા. જયે ટૂંકમાં એકાક્ષરી જવાબો આપી વાત કરવાનું ટાળ્યું. 'ભાભીને' તો કંપની જોઈતી હતી! તે વધુ ને વધુ વાત કરવા લાગી. અમદાવાદની, ત્યાંના ડોક્ટરોની, લકી ટી સ્ટોરમાં એમ.એફ. હુસેનનાં ચિત્રની, કાંઈ નહીં તો અહીંનાં આસપાસ દેખાતાં વાતાવરણની. જય સાથે તેને પોતાને ઘેર મહેમાન થયેલા ત્યારે ખૂબ ગોઠી ગયેલું. પણ જયને તો જોઈતું હતું સાપુતારા, મળ્યું સતારા!
'ભાભી' તો 'દિયર' કે 'જેઠ' સાથે ખિલખિલાટ હસતી વાત કરાવવા લાગી પણ 'દિયર'ને તેને જઈને જ ધૃણા થતી હતી. સૌદર્યોપાસક સુપ્રસિદ્ધ ચિત્રકાર જય રાઠોડને ત્યાં એ કુરુપતા સાથે રહેવું અસંભવ લાગ્યું. તે બંગલાની બહાર નીકળી આ બલાથી છૂટવાનો ઉપાય શોધવા લાગ્યા. તેણે રાત્રે નવરા પડતાં સૌમિલને મેઈલ અને ફોન કર્યો- 'મારી મા મુંબઇમાં સિરિયસ છે. મારે જવું પડશે. નોકરો છે પણ એકલી ભાભી પાસે તું રહે તો સારું.' તેણે નિમિષાને એ જ મેઈલ બતાવી કહ્યું: “શું થાય ભાભી? તમને મૂકીને જતાં જીવ નથી ચાલતો! પણ બા સિરિયસ છે!”
બંગલામાં નિમિષાને એકલી મૂકી તેણે મુંબઈની વાટ પકડી.
થોડા જ દિવસોમાં કોર્ટમાં વેકેશન પડ્યું. તુરત સૌમિલ મહાબળેશ્વર આવી પહોંચ્યો.
જય રાઠોડ સાચે જ મુંબઇ જઈ ચિત્ર કરવા લાગ્યા. દર્દથી કણસતી નિમિષાનું ફુલેલું પેટ, વિરૂપ શરીર તેની આંખો સામેથી હટતું ન હતું. તેણે આખરે એ જ ચિત્રમાં ઉતાર્યું. પલંગ પર સુતેલી સ્ત્રી, ફુલેલું પેટ, ફિક્કો ચહેરો,આંખોમાં ડોકાતી વેદના, કણસતા હોઠ, પીડાથી ખેંચાયેલા હાથપગ..
ચિત્ર પૂરું થવામાં જ હતું ત્યાં સૌમિલનો પત્ર મળ્યો. પોતાના પુત્રનાં નામકરણ પ્રસંગે અમદાવાદ આવવું જ પડશે વગેરે. જયને થયું, એક તો ચિત્ર પૂરું થતું નથી. ખરીદનાર કંપનીવાળા પાછળ પડ્યા છે. એમાં આ આમંત્રણ! તેને વિરૂપ, ફિક્કી, માંદલી નિમિષા યાદ આવી ગઈ. તેણે ગુસ્સામાં ડૂચો વાળી પત્ર ફેંકી દીધો.
એક સવારે ઓચિંતાં સૌમિલ, નિમિષા જયને ઘેર મુંબઇ જ આવી પહોંચ્યાં. સીધાં તે ચિત્ર બનાવતો હતો ત્યાં. જય કાપો તો લોહી ન નિકળે એવો સ્તબ્ધ થઈ ગયો. નિમિષા ચિત્ર જોતાં જ એક હાથે કિલકીલાટ કરતું શિશુ તેડી બીજો હાથ મોં પર ઢાંકી હસવું ખાળતી હતી. એની આંખોમાં માતૃત્વનો ગર્વ છલકતો હતો અને ચહેરા પર લાલિમા નીખરી રહી હતી. જય વિચારી રહ્યા. પોતે કરેલી કલ્પનાઓ કરતાં તે ઘણી અધિક સુંદર દેખાતી હતી.
સૌંદર્યના ઉપાસક ચિત્રકાર જય રાઠોડે ચિત્ર ફાડી નાખવા કટર ઉપાડ્યું. ત્યાંતો નિમિષા ટહુકી ઉઠી “આબેહૂબ દોર્યું છે ભાઈ, કમાલ. તો આ ચિત્રનું શીર્ષક શું રાખશો?”
જય સ્તબ્ધ ઉભો રહ્યો.
નિમિષા રણકી ઉઠી "જયભાઈ, તમે આ કે કોઈ પણ સજીવ ચિત્ર પૂરું કરતાં અંતમાં અનુભવો છો અને મેં પણ અનુભવ્યું એ જ- 'પ્રસવ પીડા'."
***
