વિશ્વાસના મહત્વને રજૂ કરતી કેટલીક લોકપ્રિય ગુજરાતી કહેવતો:
વિશ્વાસ ઉપર જ જગ ચલાવો છે.
અર્થ: વિશ્વાસ જ જીવન અને સમાજના તંત્રને ચલાવવાનો આધાર છે.
એકવાર તૂટેલો વિશ્વાસ ક્યારેય સુધરી શકતો નથી.
અર્થ: વિશ્વાસ એકવાર તૂટે, તો તે પાછો મેળવવો અશક્ય છે.
વિશ્વાસ મકાન કરતાં મજબૂત હોય છે.
અર્થ: વિશ્વાસે બાંધેલા સંબંધ મકાન જેવાં મજબૂત હોય છે.
વિશ્વાસ અને કાચની ચીજ તૂટે પછી ફરી જોડાય નહીં.
અર્થ: કાચ અને વિશ્વાસ બંને તૂટે તો ફરીથી ક્યારેય જુના જેમ નહિ થાય.
વિશ્વાસ જીતવો એ કઈક જીતવા જેવું છે.
અર્થ: વિશ્વાસ મેળવવો એ મોટા વિજય જેટલું કીંમતી છે.
વિશ્વાસ છે ત્યાં પ્રેમ છે.
અર્થ: જ્યાં વિશ્વાસ હોય છે, ત્યાં પ્રેમના પાયા પર સંબંધ મજબૂત બને છે.
હાથથી ગયેલી ચીજ પાછી મળી શકે, પરંતુ તૂટેલો વિશ્વાસ નહિ.
અર્થ: વસ્તુઓ તો પાછી મળી શકે, પણ તૂટેલો વિશ્વાસ ક્યારેય પાછો મળી શકતો નથી.
વિશ્વાસે વહાણ તરે અને વિશ્વાસે વહાણ ડૂબે.-અર્થ: ધીરજ વાળી વિશ્વાસથી તરે અને આંધળો વિશ્વાસ કરવાથી ડૂબે.
વાત વાત માં સોગન ખાય તેના પર ક્યારેય વિશ્વાસ કરવો નહિ
સગા બાપનો પણ વિશ્વાસ નહિ.
ઢોરનો ને ચોરનો વિશ્વાસ નાં કરાય
આ કહેવતો વિશ્વાસના મૌલિક અને અજોડ મૂલ્યને સુંદર રીતે રજૂ કરે છે.
વિશ્વાસના મહાત્મ્યને દર્શાવતાં કેટલાક સુંદર સંસ્કૃત સુભાષિતો:
विश्वासो फलदायकः।
अर्थ: विश्वास સદા ફળદાયક હોય છે.
विश्वासः परमं मित्रं, विश्वासः परमं सुखम्।
न च विश्वासात् परं बन्धुः, न च विश्वासात् परं सुखम्॥
અર્થ: વિશ્વાસ શ્રેષ્ઠ મિત્ર છે, વિશ્વાસ સર્વોચ્ચ સુખ છે. વિશ્વાસથી મોટો કોઈ બાંધી અને સુખ નથી.
न विश्वासात् परो धर्मो, न विश्वासात् परं बलम्।
अर्थ: વિશ્વાસથી મોટો કોઈ ધર્મ નથી, અને વિશ્વાસથી મોટો કોઈ બળ નથી.
विश्वासाद्धनमाप्नोति, विश्वासात्सुप्रजां लभेत्।
विश्वासः सर्वदा पूज्यः, तस्माद्विश्वासमाश्रयेत्॥
અર્થ: વિશ્વાસથી ધન પ્રાપ્ત થાય છે, વિશ્વાસથી ઉત્તમ સંતાન મળે છે. વિશ્વાસ સદા પૂજનીય છે, તેથી દરેકને વિશ્વાસનો આશ્રય લેવું જોઈએ.
विश्वासस्य हि मूलं सत्यं।
अर्थ: વિશ્વાસનું મૂળ સત્યમાં છે.
विश्वासो हि महद्वस्तु, न तस्य गुणगणः क्षयः।
અર્થ: વિશ્વાસ એક મહાન વસ્તુ છે, અને તેના ગુણ કદી ઘટતા નથી.
अविश्वस्ते विश्वसिति मूढचेता नराधमः'. જે અવિશ્વાસ કરે છે તે નરાધમ હોય છે
આ સંસ્કૃત સુભાષિતો વિશ્વાસના અગત્યને રેખાંકિત કરે છે, જે જીવનમાં શુભ ફળ અને મજબૂત સંબંધોનું આધાર સ્તંભ છે.
એક વખતની વાત છે, એક ડાકુ હતો. તેણે પોતાનું જીવન એવું બનાવ્યું કે બહારથી તે એક સાધુ દેખાતો, પરંતુ અંદરથી તે એક ડાકુ હતો. તેમ છતાં, તે અન્ય ડાકુઓની જેમ ન્હોતો. લૂંટફાંટ પછી, જ્યારે ધન એકઠું થતું ત્યારે તે પોતાના ધનનો એક ભાગ ગરીબો વચ્ચે વહેંચતો. તે લોકોની નજરોમાં સાધુરૂપ મહાન વ્યક્તિ થઇ ગયો હતો.
એક દિવસ, વેપારીઓનો એક ટોળું એના વિસ્તારમાંથી પસાર થતું હતું. એ જાણીને ડાકુએ પોતાના સાથીઓ સાથે વેપારીઓને ઘેરી લીધા અને લૂંટવાનો પ્રયાસ કર્યો. ભયથી વેપારીઓ બધાં જ થરથરી ગયાં. પરંતુ, એમાં એક હોશિયાર વ્યાપારી હતો જે ડાકુની નજરમાંથી બચી ગયો અને તે ચપળતાથી પોતાના રૂપિયા ભરેલી થેલી લઈને નિકટના એક તંબુમાં ઘુસી ગયો. તંબુમાં એક સાધુ માળા જપતો બેઠો હતો, સત્ય ભાસે તેવી ધાર્મિકતા તેના ચહેરા પર હતી. વ્યાપારી, ડાકુઓના ભયથી તેની પાસે ગયો અને વિનમ્રતાથી કહ્યું, "મહારાજ, આ થેલી થોડો સમય માટે તમારી દેખરેખમાં રાખી દો. હું બચી જઈશ તો, અને પછી પરત લઇ લઈશ."
સાધુએ ચપલતાથી પોતાની આંખો ઊંચી કરી અને કહ્યું, "તમે નિરાંતે જાઓ, તમારૂ ધન સુરક્ષિત છે."
વ્યાપારીને સહેજ રાહત અનુભવી અને તે છુપાઈ ગયો. ડાકુઓએ જલ્દીથી વેપારીઓની લૂંટ કરી લીધી અને ત્યાંથી જવા લાગ્યાં. થોડા સમય પછી, વ્યાપારી, પોતાની થેલી લેવા પાછો તંબુમાં આવ્યો. પણ જયારે તેણે જોયું, તો તેના માટે આઘાતજનક સત્ય તેની સામે ખુલ્યું. તે "સાધુ" કોઈ અને નહીં, પરંતુ એ જ ડાકુઓના ટોળીનો સરદાર હતો. અને તે જ સરદાર, જે અન્ય ડાકુઓમાં લૂંટનો માલ વહેંચી રહ્યો હતો. વ્યાપારીની આશાઓ તૂટી ગઈ હતી. મનમાં શંકાઓ અને નિરાશાની ભરમાર થઈ ગઈ. તે ચુપચાપ પાછો ફરી જવા લાગ્યો.
પરંતુ, ત્યાં જ એક અદભૂત ચમત્કાર થતો જોવા મળ્યો. સરદારે વિક્રાલ અવાજમાં કહ્યું, "થોભો! તમે જે રૂપિયા ભરેલી થેલી મારી કેળવણીમાં રાખી હતી, તે હજીએ જ્યાંની ત્યાં જ છે."
વ્યાપારી આશ્ચર્યમાં પડ્યો. પોતાના હાથમાં પોતાની થેલી પકડતાં તે જાણે તેના મનની બધી શંકાઓ ભાંગી ગઈ. આ બધું સાંભળી તે વિચારમાં પડી ગયો કે સરદારે આમ કેમ કર્યું. વ્યાપારી ખુસ થતો ત્યાંથી ચાલ્યો ગયો. વ્યાપારીએ ડાકુના આ કરજનું આભાર માન્યું અને હ્રદયમાં સંવેદનાનો અનુભવ કર્યો. જીવનમાં ઘણું બધું બીજું છે જે અમૂલ્ય છે, પરંતુ વિશ્વાસ અને માનવતાનો ભાવ શ્રેષ્ઠ છે.
ત્યાં બેઠેલા અન્ય ડાકુઓએ પણ આ દ્રશ્ય જોયું. તેમણે વિસ્મયથી પોતાના સરદારને પૂછ્યું, "તમે એ રૂપિયાની થેલી કેમ પરત આપી દીધી? હાથમાં આવેલા ધનને આ રીતે જવા કેમ દીધું?" ડાકુઓના સરદારે થોડો સમય શાંતિપૂર્વક વિચાર્યું, અને પછી નમ્રતાથી અને ગહન શબ્દોમાં બોલ્યો, "તે વ્યાપારી મને ભગવાનનો ભક્ત માનીને, અંતર આત્માથી વિશ્વાસપૂર્વક આ થેલી સોંપીને ગયો હતો. જો મેં તેનો વિશ્વાસ તોડ્યો હોત, તો હું માત્ર તેને જ નહીં, પરંતુ વિશ્વાસ નામના મૂલ્યને, માનવતા અને સત્યને પણ કચડી નાખ્યું હોત." તેના શબ્દોમાં સત્યનો એવો પ્રકાશ હતો, જે ડાકુઓના અન્ય સાથીઓ માટે પણ એક જીવનનો પાઠ બની રહ્યો.
"ક્યારેય કોઈના વિશ્વાસને ન તોડો, કારણ કે જ્યારે વિશ્વાસ તૂટે છે, ત્યારે સત્ય અને ઈમાનદારી શંકાના અંધકારમાં હરાવી જાય છે."
!!સજ્જનોના વિશ્વાસને ક્યારેય ન તોડો!!
