શુદ્ધ ગુજરાતી અને થોડી ગામડાની મિક્સ ભાષાનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે:
ધનજી શેઠ
મુંબઈ શહેરની વચ્ચે, દહિસર નજીક એક જાણીતું અને પ્રખ્યાત ગામ હતું. ગામ મોટા કદનું ન હતું, પરંતુ તેમાં વિવિધ જાતિના લોકો વસતા—બ્રાહ્મણ, સુથાર, લુવાણા, રાજસ્થાની અને અન્ય ઘણા. ગામમાં બે મોટા કારખાના પણ હતા, અને મોટાભાગે ગુજરાતી પરિવારો ગામડેથી આવીને અહીં વસેલા હતા.
ગામમાં એક પ્રભાવશાળી વ્યક્તિ ધનજી શેઠ રહેતા. તેઓ મૂળ શહેરના હતા અને તેમના પરિવાર સાથે એક પોળ જેવા વસવાટમાં રહેતા. તેમનો લાકડાના ફર્નિચરનો વેપાર હતો, જે તેમના ઘરના નજીક જ ચાલતો. તેમના પાસે મોટો પ્લોટ હતો, જે સીધો મુખ્ય માર્ગ સાથે જોડાયેલો હતો. પોળના લોકોની અવરજવર માટે શેઠના મોટા ગેટમાંથી જ જવું પડતું, જે રાત્રે બંધ કરી દેવાતું. પોળની બીજી બાજુ એક બીજું મોટું ગેટ હંમેશા ખુલ્લું રહેતું, પરંતુ ધનજી શેઠે પોતાની જમીનને સુરક્ષિત રાખવા માટે બંને બાજુ ગેટ રાખેલા હતા.
ધનજી શેઠનો પરિવાર
ધનજી શેઠના પરિવારના સભ્યો નીચે મુજબ હતા:
પત્ની: કુમુદબેન
દીકરી: સોનબાઈ (સૌથી મોટી)
મોટો દીકરો: શ્યામજી
નાનો દીકરો: જીવરાજ
ધનજી શેઠ ખૂબ જ ધાર્મિક અને શ્રદ્ધાળુ હતા. તેઓ રોજ પૂજા-પાઠ કરતા અને ધર્મમાં મજબૂત વિશ્વાસ રાખતા. તેમના માટે મહેનત જ ધર્મ હતી. જો કે, થોડા લાલચી અને ગુસ્સાવાળા પણ હતા. તેમ છતાં, તેઓ મજૂરો અને કામદારોનું સારું ધ્યાન રાખતા, અને જરૂરી પડે તો પૈસા ઉછીના પણ આપતા.
ધંધામાં મંદી અને કુમુદબેનની ચિંતા
સમય વીતી રહ્યો, અને ધંધામાં થોડો ઘટાડો જોવા મળ્યો. એક દિવસ બપોરે, જ્યારે ધનજી શેઠ એકલા બેસીને વિચારી રહ્યા હતા, ત્યારે કુમુદબેન એમના નજીક આવીને પૂછે છે:
તમને આજે શું થયું? જમવામાં પણ ધ્યાન નથી. કંઈ ચિંતા છે?
ધનજી શેઠ ઉદાસ અવાજે બોલ્યા કંઈ ખાસ નથી, પણ હમણાં ધંધો થોડો ધીરો થયો છે. હવે ખર્ચમાં થોડું ધ્યાન રાખવું પડશે.
એટલું જ? બસ, તમે ચિંતા ના કરો. હું ખર્ચમાં કાપ મૂકીશ. બીજું કંઈ? કુમુદબેન પૂછે.
હા, હું વિચારું છું કે આપણા કુળગુરુને આમંત્રણ મોકલું. કદાચ કોઈ ઉપાય બતાવે. તું તૈયારીઓ કરી દિવસ.
એમાં શું? તે પૂજ્ય છે, તેમની સેવા કરવી એ તો આપણો ધર્મ. છોકરાઓને પણ કેટલાક ધાર્મિક સંસ્કાર મળશે.
કુમુદબેનની વાત સાંભળીને ધનજી શેઠ ખુશ થાય છે. તેઓ તરત જ ફોન ઉપાડે છે અને ગુરુજીના આશ્રમમાં દૂરધ્વનિ (લાંબા અંતરનો ફોન) લગાવે છે.
ગુરુજીનું આમંત્રણ અને અનિષ્ટ સંકેત
થોડા સમય પછી ફોનની ઘંટડી વાગે છે. બીજી બાજુથી અવાજ આવે છે: ઓમ નમો નારાયણ!
ઓમ નમો નારાયણ, ગુરુજી! હું ધનજી શેઠ બોલું છું.
હા, અવાજ પરથી ઓળખી ગયો. બોલ, આટલા વર્ષે શું કામ પડ્યું?
હું ઈચ્છું છું કે તમે મારા ઘરે પધારો. ઘણા વર્ષો પહેલા મને બોલાવવાનું બાકી રહ્યું, પણ હવે ઈચ્છું છું કે તમે મારા ધંધા માટે કોઈ ઉપાય જણાવો.
હું આવું, પણ માત્ર એક જ દિવસ માટે. બીજાં ભક્તો માટે યજ્ઞ માટે જવાનું છે.
કાંઈ વાંધો નહીં, તમે આવો. તમે જ્યાં રોકાવાના હશો, એનું સરનામું મોકલી દેજો, હું તમને લઈ જવા આવીશ.
ગુરુજી સોમવારે સાંજે 5:00 વાગ્યે આવવાનું સ્વીકારે છે.
અણધારી દુર્ઘટના
એક દિવસ સવારે, ધનજી શેઠના કારખાનામાં મજૂરો કામ કરી રહ્યા હતા. અચાનક એક લોખંડનો બીમ ઉપરથી સરકી જાય છે અને એક મજૂરના પગ પર પડી જાય છે.
મજૂર કરૂણ ચીસ પાડે છે.
તાત્કાલિક, ધનજી શેઠ પોતાની ગાડી બહાર કાઢે છે અને મજૂરને દવાખાને લઈ જાય છે. તમારા ઈલાજ માટે પૈસાની ચિંતા ન કરો, હું વ્યવસ્થા કરૂ મજૂરો હોસ્પિટલમાં પહોંચે છે. તેમની પાછળથી ધનજી શેઠ પણ હોસ્પિટલમાં આવે છે. ડોક્ટર તપાસ કર્યા પછી કહે, પગમાં ફેક્ચર થયું છે, ઓપરેશન કરવું પડશે. હાડકું ખસાઈ ગયું છે, પણ ઓપરેશન પછી પેશન્ટ 15 દિવસમાં સાજો થઈ જશે
ધનજી શેઠ કહે, કાંઈ વાંધો નહીં, તમે તરત ઓપરેશન શરૂ કરી દો. ખર્ચની ચિંતા ન કરો. આ ગોવિંદ મારા કારખાનામાં વર્ષો થી કામ કરે છે; તે મારા માટે નાના ભાઈ જેવો છે.
ડોક્ટર કહે, તમારે ચિંતા કરવાની જરૂર નથી. અમે ઓપરેશનની તૈયારી કરી રહ્યા છીએ. તમે બસ કાઉન્ટર પર પૈસા જમા કરી દો.
ધનજી શેઠ તરત જ પૈસા જમા કરે છે અને ઓપરેશન સફળતાપૂર્વક થઈ જાય છે. ત્યારબાદ બીજા બધા કામદારો રજા લઈને પોતાના ઘેર જાય છે.
ગોવિંદની પત્ની ધનજી શેઠની પાસે આવે છે અને રડવા લાગે છે.
ત્યારે ધનજી શેઠ તેને શાંતિ આપતા કહે, બેન, તમે ફિકર ન કરો. ગોવિંદનું ઓપરેશન સફળતાપૂર્વક થઈ ગયું છે. થોડા દિવસ આરામ કરવો પડશે, પછી બધું ઠીક થઈ જશે. રહી વાત કામ અને પૈસાની, તો હું તમારો ભાઈ બેઠો છું. તમને કશુંયે નહીં ઓછું આવે.
ગોવિંદની પત્ની રડી પડે છે અને કહે, શેઠ, તમે ખરેખર
દયાળુ છો. તમારું ઉપકાર અમે કદી ચૂકવી શકીએ તેમ નથી.
ધનજી શેઠ હળવી સ્મિત સાથે કહે,બસ હવે રહેવા દો. ગોવિંદની સારસંભાળ લો. જો કોઈ જરૂર હોય, તો તમારા દીકરાને મારા ઘરે મોકલી દેજો.મજૂરો હોસ્પિટલમાં પહોંચે છે. તેમની પાછળથી ધનજી શેઠ પણ હોસ્પિટલમાં આવે છે. ડોક્ટર તપાસ કર્યા પછી કહે, પગમાં ફેક્ચર થયું છે, ઓપરેશન કરવું પડશે. હાડકું ખસાઈ ગયું છે, પણ ઓપરેશન પછી પેશન્ટ 15 દિવસમાં સાજો થઈ જશે
ધનજી શેઠ કહે, કાંઈ વાંધો નહીં, તમે તરત ઓપરેશન શરૂ કરી દો. ખર્ચની ચિંતા ન કરો. આ ગોવિંદ મારા કારખાનામાં વર્ષો થી કામ કરે છે; તે મારા માટે નાના ભાઈ જેવો છે.
ડોક્ટર કહે, તમારે ચિંતા કરવાની જરૂર નથી. અમે ઓપરેશનની તૈયારી કરી રહ્યા છીએ. તમે બસ કાઉન્ટર પર પૈસા જમા કરી દો.
ધનજી શેઠ તરત જ પૈસા જમા કરે છે અને ઓપરેશન સફળતાપૂર્વક થઈ જાય છે. ત્યારબાદ બીજા બધા કામદારો રજા લઈને પોતાના ઘેર જાય છે.
ગોવિંદની પત્ની ધનજી શેઠની પાસે આવે છે અને રડવા લાગે છે.
ત્યારે ધનજી શેઠ તેને શાંતિ આપતા કહે, બેન, તમે ફિકર ન કરો. ગોવિંદનું ઓપરેશન સફળતાપૂર્વક થઈ ગયું છે. થોડા દિવસ આરામ કરવો પડશે, પછી બધું ઠીક થઈ જશે. રહી વાત કામ અને પૈસાની, તો હું તમારો ભાઈ બેઠો છું. તમને કશુંયે નહીં ઓછું આવે.
ગોવિંદની પત્ની રડી પડે છે અને કહે, શેઠ, તમે ખરેખર
દયાળુ છો. તમારું ઉપકાર અમે કદી ચૂકવી શકીએ તેમ નથી.
ધનજી શેઠ હળવી સ્મિત સાથે કહે,બસ હવે રહેવા દો. ગોવિંદની સારસંભાળ લો. જો કોઈ જરૂર હોય, તો તમારા દીકરાને મારા ઘરે મોકલી દેજો.
