વાદળી પ્રકાશના કવચની અંદર રુદ્ર થથરી રહ્યો હતો. તેની આસપાસ ઘેરાયેલા હજારો પ્રેતોના નખ કવચ સાથે અથડાઈને તણખલાં પેદા કરી રહ્યા હતા. રુદ્રના કાનમાં હજી પણ તેની બહેન—નિયતિનો અવાજ ગુંજતો હતો: "આ એક જાળ છે!" પણ જો આ જાળ હોય, તો આ મુદ્રા તેને બચાવી કેમ રહી હતી?
"કેમ અટકી ગયા, ઓ રક્ત અને માંસના પૂતળા?" ખવીસની ગર્જના આખા મેદાનમાં પડઘાઈ. તેના શિંગડામાંથી કાળો ધુમાડો નીકળી રહ્યો હતો. "આ સુરક્ષા કવચ તને ક્યાં સુધી બચાવશે? જેમ જેમ આ મુદ્રા તને બચાવશે, તેમ તેમ તે તારા આયુષ્યના વર્ષો શોષી લેશે. આ પ્રેતલોકનો નિયમ છે—અહીં કંઈ પણ મફત મળતું નથી!"
રુદ્રએ જોયું તો આશ્ચર્ય વચ્ચે તેના હાથ પરની નસો કાળી પડી રહી હતી. ખવીસ સાચું કહેતો હતો; મુદ્રા તેની જીવંત શક્તિ (Vital Energy) ખેંચીને તેને સુરક્ષા આપી રહી હતી. રુદ્રએ જોખમ લેવાનું નક્કી કર્યું. તેણે મુદ્રા મુઠ્ઠીમાં ભીંસી અને કવચ તોડીને સીધો ખવીસના પગ વચ્ચેથી દોડવાનું શરૂ કર્યું.
"પકડો એને!" ખવીસે બૂમ પાડી.
રુદ્ર સ્મશાનવત શાંતિ ધરાવતી 'છાયા નદી' તરફ ભાગ્યો. આ નદીમાં પાણી નહીં, પણ પીગળેલા પારા જેવું ઘાટું કાળું પ્રવાહી વહેતું હતું. વેતાળ હજી પણ એક ઝાડ પરથી બીજા ઝાડ પર કુદતો તેની પાછળ આવી રહ્યો હતો. "દોડ રુદ્ર, દોડ! પણ યાદ રાખજે, આ નદી પાર કરવા માટે તારે તારી સૌથી વહાલી સ્મૃતિ (Memory) દાનમાં આપવી પડશે," વેતાળે હવામાં લટકાઈને ચેતવણી આપી.
નદીના કિનારે પહોંચતા જ રુદ્ર રોકાઈ ગયો. ત્યાં એક નાવડી ઉભી હતી, પણ તેને ચલાવનાર કોઈ નાવિક નહોતો. ત્યાં માત્ર એક કાળો પડછાયો ઉભો હતો, જેની પાસે કોઈ ચહેરો નહોતો. તે 'બ્રહ્મરાક્ષસ' હતો—પ્રેતલોકનો સૌથી વિદ્વાન પણ શાપિત જીવ.
"સીમા ઓળંગવી છે?" બ્રહ્મરાક્ષસનો અવાજ જાણે હજારો વર્ષ જૂની કિતાબોના પાના ફાટતા હોય તેવો હતો. "તારા અતીતની એક એવી યાદ આપ જે તને સૌથી વધુ ખુશી આપે છે, તો જ હું તને આ નદીના પેલે પાર ઉતારીશ."
રુદ્ર મૂંઝવણમાં હતો. જો તે તેની ખુશીની યાદો આપી દેશે, તો તે માત્ર એક ચાલતો-ફરતો દેહ બની જશે. પણ પાછળથી ખવીસ અને તેના પ્રેતોનું લશ્કર નજીક આવી રહ્યું હતું. હવામાં લોહીની ગંધ અને પ્રેતોની ચીસો વધી રહી હતી. રુદ્રએ આંખો બંધ કરી અને તેની બહેન સાથે વિતાવેલા છેલ્લા જન્મદિવસની યાદ બ્રહ્મરાક્ષસના હાથમાં ધરી દીધી.
એક ક્ષણ માટે રુદ્રને લાગ્યું કે તેના હૃદયમાંથી કોઈએ કંઈક ખેંચી લીધું છે. તેનું મન ખાલીપો અનુભવવા લાગ્યું. નાવડી હવામાં તરતી હોય તેમ નદી પર ચાલવા લાગી.
"તું બહુ મોટું સાહસ કરી રહ્યો છે, રુદ્ર," નાવડીમાં અચાનક વેતાળ પ્રગટ થયો. "પણ તેં નોંધ્યું? તારી બહેનનો અવાજ તને પાછા વળવાનું કહેતો હતો, પણ તે પોતે અહીં ક્યાંય નથી. પ્રેતલોકમાં આત્માઓ કેદ હોય છે, તે બોલી શકતા નથી. તો પછી એ કોણ હતું જે તને રોકી રહ્યું હતું?"
રુદ્રના મનમાં ફાળ પડી. જો તે અવાજ નિયતિનો નહોતો, તો કોનો હતો? શું આ દુનિયામાં કોઈ એવું પણ છે જે નથી ઈચ્છતું કે રુદ્ર આગળ વધે?
નાવડી જેવી સામેના કાંઠે પહોંચી, રુદ્રએ જોયું કે ત્યાંનું વાતાવરણ બદલાઈ ગયું હતું. ત્યાં અંધકાર નહોતો, પણ એક વિચિત્ર ધુમ્મસ હતું જેમાં આકારો સતત બદલાતા હતા. સામે એક વિશાળ લોખંડી દરવાજો હતો જેના પર લખ્યું હતું: 'જે અંદર આવે છે, તે ક્યારેય બહાર જતો નથી.'
અચાનક, ધુમ્મસમાંથી એક આકૃતિ બહાર આવી. તે તેની બહેન નિયતિ હતી! પણ તેની આંખો સંપૂર્ણ સફેદ હતી અને તેના ગળામાં એ જ તાંબાની મુદ્રા જેવી બીજી એક મુદ્રા લટકતી હતી.
"રુદ્ર... તેં અહીં આવીને બહુ મોટી ભૂલ કરી," નિયતિએ ઠંડા અવાજે કહ્યું. "હું તારી બહેન નથી, હું તો આ લોકનો તારા માટેનો અરીસો છું. અને હવે, તારે તારી આ મુદ્રા મને સોંપવી પડશે, નહિતર તું ક્યારેય આ ગઢની બહાર નહીં નીકળી શકે."
સસ્પેન્સ હવે એ હતું કે નિયતિના હાથમાં જે મુદ્રા હતી તે ચમકી રહી હતી, અને રુદ્રની મુદ્રા ધીમે ધીમે ઓગળી રહી હતી. શું રુદ્ર ખરેખર કોઈ જાળમાં ફસાઈ ગયો હતો? શું વેતાળ પણ આ કાવતરાનો ભાગ હતો?
રુદ્રએ દરવાજા તરફ જોયું. ત્યાં કાલ-ભૈરવનો ગઢ નહીં, પણ એક વિશાળ અરીસો હતો જેમાં રુદ્રને પોતાનું જ ભવિષ્ય દેખાઈ રહ્યું હતું—જ્યાં તે પોતે જ એક વેતાળ બનીને ઝાડ પર લટકી રહ્યો હતો!
