ગુજરાતના એક નાના ગામ ‘સૂરજપુર’માં અરવિંદ નામનો એક મીઠો, સીધાસાદો યુવાન રહેતો હતો. અરવિંદનું આખું જીવન માત્ર એક સિદ્ધાંત પર ચાલતું— “સત્ય બોલવું અને સત્ય પર ચાલવું.” એ સિદ્ધાંત તેને તેના પિતા પાસેથી મળ્યો હતો. તેના પિતા હંમેશા કહેતા, “બેટા, સત્ય ક્યારેક મોડું જીતે, પણ હારે ક્યારેય નથી.”
ગામમાં મોટાભાગના લોકો તેને સચ્ચાઈ માટે માનતા, પરંતુ કેટલીક વાર લોકો મજાક પણ કરતા—
“આજના સમયમાં સત્ય અને નાનામાં નફો નથી, અરવિંદ!”
પણ અરવિંદને આ વાતોનો ક્યારેય ફરક પડતો નહોતો.
એક દિવસ ગામમાં એક મોટી ઘટના બની. ગામની શાળામાં નવી ઈમારત માટે સરકાર તરફથી મોટો ફાળો આવ્યો હતો, પણ તેની જવાબદારી મહેશભાઈ નામના સરપંચ પાસે હતી. સરપંચ ચાલાક હતો; ગેરકાયદેસર રીતે થોડી રકમ પોતાને માટે રાખવાનો ઈરાદો હતો. કામની દેખરેખ માટે તેણે અરવિંદને બોલાવ્યો.
“અરવિંદ, ફોર્માલિટી માટે તારો સાઇન જોઈએ. તમે કહેવાનું કે બધું કામ સાચું થઈ રહ્યું છે,” સરપંચે કહ્યું.
અરવિંદે દસ્તાવેજ જોયા… અને એચેકી ગયો. બિલમાં બતાવેલા સામાનનું અડધું પણ સાઇટ પર નહોતું. કામ સસ્તા માલથી થઈ રહ્યું હતું. આ બાળકોથી ભરેલી શાળાની સલામતી સાથે રમવાનો વિષય હતો.
“સરપંચજી, આ બધું ખોટું છે. હું ખોટું સાક્ષી આપી શકતો નથી.”
સરપંચ ગુસ્સે બોલ્યો, “તું મારી સાથે ચાલતો નથી? એનો ખરો ભાવ ચુકવવો પડશે!”
ગામમાં વાત ફેલાઈ ગઈ કે અરવિંદ સરપંચની વિરુદ્ધ ગયું છે. કેટલાક લોકો એનો સાથ આપે, તો ઘણા એથી દૂર રહેતા. વ્યવસાય પર પણ અસર પડી. તેમ છતાં અરવિંદ અડગ રહ્યો—સત્યના માર્ગ પરથી ઉતરવા તૈયાર નહોતો.
કેટલાક દિવસ બાદ જિલ્લા અધિકારી અચાનક નિરીક્ષણ માટે આવ્યા. શાળાનું કામ અધૂરું અને ખોટું જોઈને તેઓ ચોંકી ગયા. અરવિંદે બધું સાચું-સચોટ બતાવ્યો: ઓછા માલ, ખોટા બિલ, સિગ્નેચરનો દબાણ—સંપૂર્ણ સત્ય.
અધિકારીએ નોંધ કરી. થોડાં જ દિવસોમાં સરપંચ સામે કાર્યવાહી થઈ. ખોટા ખર્ચનું સત્ય પુરાવા સાથે બહાર આવ્યું. આખું ગામ હકાબકા થઈ ગયો… પરંતુ હૃદયથી અરવિંદની સચ્ચાઈ માટે ગર્વ અનુભવ્યું.
એ જ સમયે જિલ્લાધિકારીએ અરવિંદને બોલાવ્યો.
“તમારી ઈમાનદારી મને છુઈ ગઈ. ગામના વિકાસ માટે એક નવો સમિતિ પ્રોજેક્ટ શરૂ થાય છે… અને હું તમારી ભલામણ કરું છું.”
અરવિંદ માટે આ માત્ર કામ નહોતું, પણ સત્યની જીતનું પુરસ્કાર હતું.
ગામના બાળકો નવી સુરક્ષિત અને સુંદર શાળામાં ભણવા લાગ્યાં. માતાપિતાઓએ ઘર-ઘરમાં વાર્તા કહી—
“આ શાળા અરવિંદ જેવી ઈમાનદારી પર ઉભી છે.”
સમય જતાં અરવિંદ આખા વિસ્તાર માટે સચ્ચાઈનું પ્રતિક બની ગયો. લોકો તેની પાસે સલાહ લેવા આવતાં. દરેકને એ માત્ર એક જ વાત કહેતો—
“સત્યથી સમસ્યા વધે તે ક્ષણિક છે…
પણ સત્યથી માન-સન્માન મળે તે શાશ્વત છે.”
કેટલાક વર્ષો બાદ જ્યારે કોઈએ પૂછ્યું—
“અરવિંદ, તને ક્યારેય ડર લાગ્યો નહોતો?”
તે હળવેથી હસ્યો અને કહ્યું:
“હા, ડર લાગતો હતો… પણ સત્યની શક્તિએ હંમેશા એને હરાવ્યો.”
---
વાર્તાનો સાર
સત્યનો માર્ગ મુશ્કેલ હોય, લોકો મજાક કરે, ટોળું વિરુદ્ધ જાય—પણ અંતે સત્યનું પ્રકાશ અંધકાર પર હંમેશા જીતે છે. જે માણસ સત્ય પર અડગ રહે છે, તેને સમય કદાચ મોડું ન્યાય આપે, પણ ન્યાય જરૂર આપે છે.
“સત્યનો સૂર્ય ક્યારેય ઢળતો નથી" એક હૃદયસ્પર્શી અને માર્ગદર્શક કથા છે, જે જીવનમાં સત્ય, ઈમાનદારી અને મૂલ્યોની સાચી શક્તિ દર્શાવે છે. અરવિંદ પાત્ર દ્વારા વાર્તા શીખવે છે કે ખોટો રસ્તો ભલે સરળ લાગે, પરંતુ સાચો માર્ગ અંતે સન્માન અને જીત અપાવે છે. વાર્તાની લેખનશૈલી સરળ, સંવેદનશીલ અને પ્રેરણાદાયક છે. અંત સુધી વાંચક જોડાયેલો રહે છે અને અંતમાં એક ઊંડો સંદેશ લઈને જાય છે—“સત્ય મોડું જીતે, પરંતુ શ્રેષ્ઠ રીતે જીતે.” આ કથા યુવાનો, વિદ્યાર્થીઓ અને મૂલ્યપ્રધાન જીવન જીવવા ઇચ્છતા દરેક માટે ઉત્તમ છે.
