प्रतीक्षा
( एकाच विषयावरून दोन वेगवेगळ्या गोष्टी आहेत तुम्हाला कोणते आवडले ते मला सांगा )
-१-
मुंबईच्या एखाद्या मोठ्या रेल्वे स्टेशनच्या प्लॅटफॉर्मवरची गर्दी, आवाज, धावपळ... या सगळ्यामध्ये एक वृद्ध आजोबा बेंचवर एकटे बसले होते. त्यांच्या हातात जुना, पाने गळालेला डायरी होता. डोळ्यांसमोर चष्मा, आणि कपाळावर काळ्या घड्याळाच्या टिका खोलपणे कोरलेल्या. त्यांच्या बाजूला एक पिवळा सुटकेस होता, जो कधीतरी नवीन असावा, पण आता त्यावर प्रवासाच्या ठसे पडले होते.
प्लॅटफॉर्मवरची घड्याळ ११:३० दाखवत होती. आजोबांनी डायरी उघडली आणि एका पानावर लिहिलेल्या मुलाखतीवर नजर टाकली. *"मी ४० वर्षे रेल्वेत काम केले. हे स्टेशन, हे प्लॅटफॉर्म, या गाड्या... माझ्या आयुष्याचा भाग आहेत,"* असे ते वर्तमानपत्रातील रिपोर्टरला सांगत होते. आता ते निवृत्त झाले होते, पण आज एका विशेष कारणासाठी स्टेशनवर आले होते.
त्यांच्या लहानपणीचा मित्र, रामू, त्यांच्यासोबत याच स्टेशनवर खेळायचा. दोघेही रेल्वेच्या कर्मचाऱ्यांची मुले. पण एक दिवस, रामूचे कुटुंब दुसऱ्या शहरी स्थलांतरित झाले आणि ते एकमेकांपासून दूर गेले. तेव्हाच्या काळात फोन नव्हते, पत्रेही कधीकधी चुकत. आता इंटरनेटच्या जगात, आजोबांनी रामूला शोधण्याचा प्रयत्न केला आणि अचानक एक दिवस फोनवर ते जुने मित्र भेटले! रामूही आता वृद्ध झाला होता, पण आवाजात तीच जिवंत ताकद होती. दोघांनी आज याच स्टेशनवर भेटण्याचे ठरवले.
घड्याळातील मिनिटे सरकत होती. १२:०० वाजले, पण रामू दिसेना. आजोबांच्या मनात शंका येऊ लागली. *"कदाचित तो आला नसेल... किंवा माझ्याच स्टेशनवर येणार होता?"* इतक्यात, एक सावकाश पावलांचा आवाज ऐकू आला. मागे वळून पाहताच, एक वृद्ध, हातात छडी घेऊन हळूहळू चालत त्यांच्याकडे येत होता. डोळ्यात पाणी, आणि हसत हसत म्हणाला, *"अरे, तू इथेच बसला आहेस! मी तर प्लॅटफॉर्म-२ वर शोधत होतो!"*
दोघांच्या हसतखेळत चहा घेतला, आणि जुन्या आठवणी सांगून गेलेल्या काळाच्या शोधात रमले. रेल्वे स्टेशनच्या गडबडीतही, त्या दोघांसाठी हा क्षण शांत होता. शेवटी, रामू म्हणाला, *"चल, आपण त्या जुन्या झाडाखाली फोटो घेऊ या! तिथेच आपण शाळा सुटल्यावर खेळायचो!"*
आणि अशाप्रकारे, एका छोट्या भेटीने त्यांच्या मनातील दशकांचे अंतर पुसून टाकले. रेल्वे स्टेशन हे केवळ प्रवासाचे ठिकाण नसते, ते आयुष्यभराच्या आठवणींचे देखील साक्षीदार असते.
- समाप्त -
-२-
मुंबईच्या छत्रपती शिवाजी टर्मिनसच्या प्लॅटफॉर्म क्रमांक ३ वर सकाळच्या ११ वाजता असामान्य गर्दी होती. गर्दीतून ऐकू येणाऱ्या भाषणांच्या ध्वनी, विक्रेत्यांच्या ओरडण्याचे आवाज, बाग्यांच्या सीटी आणि रेल्वेच्या इंजिनच्या हॉर्नमुळे संपूर्ण वातावरण गजबजलेले होते. अशाच या गडबडीत एक वृद्ध आजोबा प्लॅटफॉर्मच्या शेवटच्या बेंचवर एकटे बसले होते. त्यांच्या हातात एक जुनी, पाने गळालेली डायरी होती. डोळ्यांसमोर जाड भिंगांचा चष्मा, आणि कपाळावर काळ्या घड्याळाच्या पट्ट्याने खोलवर कोरलेल्या रेषा. त्यांच्या पायाजवळ एक पिवळा सुटकेस होता - जो कदाचित त्यांच्या निवृत्तीच्या दिवशी सहकाऱ्यांनी भेट दिला असावा, पण आता त्यावर अनेक प्रवासांची खूण होती.
प्लॅटफॉर्मवरील विशाळ घड्याळ ११:३० दाखवत होते. आजोबांनी डायरी उघडली आणि एका पानावर लिहिलेल्या मुलाखतीवर नजर टाकली. *"मी १९७५ ते २०१५ - अगदी ४० वर्षे रेल्वेमध्ये काम केले. हे स्टेशन, हे प्लॅटफॉर्म, या गाड्या... हे सर्व माझ्या आयुष्याचा भाग आहेत,"* असे ते वर्तमानपत्रातील रिपोर्टरला सांगत होते. निवृत्तीनंतरही ते दर आठवड्याला स्टेशनवर येत, जणू काही एखाद्या जुन्या मित्राला भेटायला येतात. पण आजचा दिवस विशेष होता.
त्यांच्या लहानपणीचा मित्र रामू त्यांच्यासोबत याच स्टेशनवर खेळायचा. दोघांचे वडीलही रेल्वेमध्ये नोकरी करत. दोघे प्लॅटफॉर्मवरच्या झाडाखाली बसून गाड्या मोजत, प्रवाशांच्या गोष्टी ऐकत, आणि कधी कधी ट्रेनच्या डब्यातून उड्या मारत. पण १९६८ मध्ये रामूचे वडील नागपूरला बदली झाले आणि तो कुटुंबासहित दूर गेला. त्या काळात फोन हा विलास होता. पत्रे लिहिण्याचे झाले, पण कधी पत्ता चुकला, कधी पत्र हरवले. जीवनाच्या ओघात दोघेही एकमेकांना विसरले.
निवृत्तीनंतर आजोबांना रिकामटेकडे वेळ मिळू लागला. एक दिवस त्यांनी इंटरनेटवर जुन्या मित्रांचा शोध सुरू केला. फेसबुकवर 'रामू शिंदे - नागपूर' असे टाइप करताच एक प्रोफाइल दिसले. मुदतवाढीमुळे धुसर झालेली फोटो, पण डोळ्यातील तेज अजूनही तेवढेच होते. त्यांनी मेसेज पाठवला: *"तू का मुंबई रेल्वे स्टेशनवर खेळायचा तो रामू?"* दुसऱ्या दिवशीच उत्तर आले: *"होय! आणि तू माझ्या मागे धावत असायचास तो श्याम!"*
दोघांनी फोनवर तीन तास बोलणे केले. रामूही आता वृद्ध झाला होता, पण आवाजात तीच जिवंत ताकद होती. त्याच्या बायकोचे निधन झाले होते, मुलं अमेरिकेत होती. दोघांनी ठरवले की भेटण्यासाठी ते जुन्या स्टेशनवरच यायचे - जिथे त्यांची मैत्री सुरू झाली होती.
घड्याळातील मिनिटे सरकत होती. १२:०० वाजले, पण रामू दिसेना. आजोबांच्या मनात शंका येऊ लागली. *"कदाचित आता येणार नाही... किंवा मी चुकीच्या प्लॅटफॉर्मवर बसलो आहे?"* इतक्यात, एक सावकाश पावलांचा आवाज ऐकू आला. मागे वळून पाहताच, एक वृद्ध, हातात लाकडी छडी घेऊन हळूहळू चालत त्यांच्याकडे येत होता. डोळ्यात पाणी, आणि हसत हसत म्हणाला, *"अरे, तू इथेच बसला आहेस! मी तर प्लॅटफॉर्म-२ वर शोधत होतो! आता चालणेही कठीण झालेय..."*
दोघांनी एकमेकांना मिठी मारली. जुन्या दिवसांच्या आठवणी डोळ्यांसमोर उभ्या राहिल्या. स्टेशनवरील चहाच्या दुकानात बसून त्यांनी खूप काही गोष्टी काढल्या. रामू म्हणाला, *"तुला आठवते का? तू एकदा माझ्यावर पाणी ओतले होतंस, आणि स्टेशन मास्टरने आपल्या वडिलांना बोलावून सांगितले होते!"* आजोबा हसत म्हणाले, *"होय! मग आपण दोघांनी मिळून स्टेशनवरच्या फुलांच्या क्यारीतून गुलाब चोरला होतो, तेव्हाही पकडले गेलो होतो!"*
दुपारच्या ३ वाजेपर्यंत ते तेथेच बसले होते. शेवटी, रामूने छडी टेकत उठताना म्हटले, *"चल, आपण त्या जुन्या झाडाखाली फोटो घेऊ या! तिथेच आपण शाळा सुटल्यावर खेळायचो. मला वाटते ते झाड अजूनही आहे."*
आणि अशाप्रकारे, एका छोट्या भेटीने त्यांच्या मनातील दशकांचे अंतर पुसून टाकले. रेल्वे स्टेशन हे केवळ प्रवासाचे ठिकाण नसते, ते आयुष्यभराच्या आठवणींचे साक्षीदार असते. जीवनाच्या गाडीसोबत धावणाऱ्या या ठिकाणी कितीतरी हसरे-रडके क्षण लपलेले असतात. आजोबा आणि रामूच्या डोळ्यांसमोरून गेलेले ते दिवस पुन्हा एकदा जिवंत झाले होते.
जेव्हा ते निरोप घेऊन वेगवेगळ्या ट्रेनमध्ये बसले, तेव्हा दोघांच्या हातात एकमेकांची फोन नंबर असलेली कागदपत्रे होती. *"पुन्हा भेटू या स्टेशनवर,"* असे म्हणत आजोबांनी विंडोतून हात हलवला. रामूच्या ट्रेनने सुट्टा दिला, आणि आजोबांच्या डोळ्यांसमोरून एक अश्रू ढाळले. पण हे अश्रू दुःखाचे नव्हते, तर एखाद्या गमावलेल्या खजिन्याला पुन्हा सापडल्याच्या आनंदाचे होते.
- समाप्त -
