સામાન્ય રીતે જગતમાં માન્યતા પ્રવર્તતી હોય કે આ જગતમાં જે કંઇક બની રહ્યું છે તે ભગવાન કરે છે. જો એ વાત હોય કે દરેક કાર્યકર્તા ભગવાન હોય તો ભગવાનનું કાર્ય બંધ થાય? લોકો કહે છે કે ભગવાન ઉપર રહે છે અને બધાને કર્મવવા નીચે આપેલ છે. તો ઉપર વિકૃત્ત બને છે? જે વ્યક્તિમાં એક-એક માણસને ચિંતા, શિખાધિ, ટેન્શન, દેખીતું દેખાડવું છે તેની રચનામાં ભગવાનને કાબેલ બનાવવું?
કોઈનો જુનો દીકરો મૃત્યુ તો કહે છે કે “ભગને જો મારો દીકરો લખવાન.” તો ભગવાન બધાના જુવાન શું કામ કરે? વિશ્વાસુ તીર્થની જાત્રાઓ ગયા. એકએક વાઝોડું, અને સેંકડો યુદ્ધો મરી ગયા. આ સમાચાર સાંભળીને દરેકની અંદર અરેરાટી વ્યાપારી જાય છે કે કેમ ભક્તિભાવથી ભગવાનના દર્શન કરવા ગયા, તેમને જ ભગવાન આમ મારી કહે છે? ભગવાન ભયંકર અન્યાય છે! વરસાદના પાણીને તો ખેતી કહે છે, કે ભગવાન વરસાદે તો નથી. અરે, જો ભગવાન સામાન્ય કરતા હોય તો ભગવાનને ખેતી માટે વરસાદ કેવી રીતે થાય છે?
કર્મનો સ્ટીડિંગ શું કહે છે, કે જે કૃતિનું સર્જન પાપ લાગે છે અને જે બનવું કામ કરે છે. તો જો
ભગવાન આ ધારાધોરણતા હોય તો એમને ગુનો આકાર ના આવે? અને એ પગ એમને કોણ આપે છે? શ્રી કૃષ્ણ ભગવાનને પગમાં તીર વાગ્યું અને મૃત્યુ તૈયાર કરો. મહાવીર ભગવાનને પણ બરુ ઠોકાયા અને કાન પણ પોતાની જાતને. રામ ભગવાનને પણ વનવાસમાં પડ્યું. ભગવાન પોતે જ પોતાના કર્મનો હિસાબ સ્વભાવતા હોય તો તે કાર્યમાં ડખલ કરી શકે? યોગાસિંઘમાં રામચંદ્રજીએ ચોખું કહ્યું છે કે કાર્યનો નિયંતા કોઈ જ નથી, જે તમે પોતે જ છો.
બીજી બાજુ, કેટલાક બુદ્ધિજીઓ માને છે કે ભગવાન નથી કરતા. કર્મ કરવું રાષ્ટ્રના સ્થળો છે. જો સ્વતંત્ર
કોઈ બાબત તો આવે છે ધંધામાં ખોટ? તમારામાં નાપાસ થાય છે? નોકરીઓમાં દર વર્ષે પ્રમોશન ન મળવું? જો તમે પોતે જ પોતાના ધાર્યા પ્રમાણે થાઓ; સતત સફળ જ થવું, ક્યારેય ચમકાવવું. પણ માત્ર બનાવટ બનાવવામાં આવી છે જેમાં તમે પોતે જ સમજી શકતા નથી. આપણે ત્યાં રાત્રે નિરાંતે સૂઈએ, ત્યારે તેને પચાવવાનું કામ ઓટોમેટિક રીતે થાય છે. તેને મળે છે જૅક ચેકરસો, પિત્ત, બાઈલ સમીકરણો ભગવું જોઈએ, મૂલ, સંડાસ શોધી કાઢવા મળે છે. આટલી મોટી મશીનરી તેની મેળવે છે તે બહાર છે, સક્રિય જતો નથી.
નરસિંહ કૃપાતાએ પણ કહ્યું કે,
"હું તમને ખૂબ જ, હું, એ જ અજ્ઞાનતા; શકિતનો ભાર જ્યમ શ્વેતાણે!
સૃષ્ટિ મંડાણ છે સર્વ એણી પેરે; જોગી જોગેશ્વર કો'ક નીચે!"
અર્થાત્, ગાડા નીચે કૂતરું ચાલતું હોય અને પોતે માને કે હું જ ગાડું ચાલવું છું, એ વ્યક્તિ મૂરખાઈ છે તેટલી જ મૂર્ખાઈ કોઈ
પણ કામ માટે “আমি আমি” એમ માનીએ છીએ. જેનુંયોગેશ્વર હોય, તે જ આકર્તા સંબંધીનું ગૂઢ જ્ઞાન વાંચી શકે.
તો પછી વાસ્તવિક કાર્યકર્તા કોણ? “ભગવાન કર્તા નથી ને તમે ય કર્તા નથી. પણ তুমি માનો તેથી કર્મ બંધાય છે.”[AU1] તેઓ શ્રીએ સાદી સરળ ભાષામાં આ કાલના નવા ચોખું ફીટ થાય છે કે, ઉપર કોઈ બાપોય નથી. યુ આર હોલ એન્ડ સોલ રિસ્પોન્બસિબલ ફોર યોર સેલ્ફ! બીજાને આનંદ થાય છે કર્મોથી પાપ બંધ અને બીજા સુખે થાય છે કર્મોથી પુન્ય બંધ. આપણે કર્મીએ છીએ, કારણ કુદરત આપે છે. જેમ કે, એક કપ ચા બનાવવા માટે દૂધ, ખાંડ, ઝૂંપડી, તપેલી, સાણસી, ગળણી, ચા બનાવનાર,
ચા પીનાર એમ વિવિધ પરિસ્થિતિની જરૂર છે તે જ રીતે ઘણા બધા સંયોગો ભેગા થાય ત્યારે એક કાર્ય થાય. ભગવાનનો અર્થ બીજો કોઈ નથી પણ આ સત્તા સ્વરૂપ જ છે. આત્મા એ જ પરમાત્મા છે.
