જુના જમાનાની જાન
🍀 જુના જમાની જાન 🍀
આજેથી પસેક વર્ષ પહેલાની જાનું સ્પિરિટ રીતે જતી તેની યશોગાથા ગાઈએ......
એ સમય દરમિયાન બળતણ અને ધૂળિયા પાદકા સાથે જોવા મળે છે અને અવરજવર માટે ઘોડાનો ઉપયોગ કરે છે, અને માલસામાન લેઉવા જવાનો ઉપયોગ કરે છે, સામાન્ય રીતે બળતણનો ઉપયોગ કરીને આગામી જીવન વણાઈને એક અંગ બને છે.
કે ખેતી કરવા જેહોં (શાંતિળું) બળતણ હાલતું જ્યારે ઉગી વઢાય પછી માલ ખળામાં મોખરે અને એ જ બળતણ ગાડું લેવાતું, અને માલસામાન તૈયાર ગયા બાદ શાહુકારને ત્યાં નિયંત્રણનું પણ એજ બળતણ ગાડું લેવાતું.
ખાસ કરીને જ્યારે કોઈ જાનની જોડવાની હોય ત્યારે તો ગાડાવાળાના ઘીકેળામાં, બે દિવસ પહેલાથી પુરો ગ્રીસ લીસ માટે દરેક પાયડામાં દેવી અને બળતણ નો સળગતું સામાન તો ઘરમા જ હોય, જાની આગની રાતે બળતણ જેવો ગોળ ખવડાવતો અને પુલો ગાડું. રાતે સેવા આપતું,
ભેગાં વરરાજાની ફોઈ દેકારો મચાવી કે હેય બારા નેકરો નકે અહીં બપોરશો અને હમચુડાની શરૂઆત થાય, અને સૌથી વધુ સુંદર સુંદર ગાડું હોય એમાં વર્રાજો બેસે, ગમે તેમ તોય એક દિવસનો રાજા ખરોને ભાઈ.
જા માણસને લડવાની પરવાનગી મળેલી હોય છે એક પછી એક જણના હિસાબે ગણતરી કરીને ગાડા મંગમાં પક્ષકારો.
ચાલનારો તો સિગરેટ પીતો હોય અને ડચકારો બોલે પરોણાની આરનો ઘોડો પૂઠમાં વાગે એટલે બળતણ લાંબુ થાય અને ગાડું પછી ઢસેડાતું જાય.
આગામી બારાકૃતિને મારગ મોક આવે એટલે થોડી હરી ફાઈલ જાય, મોટાના લોકો ઉલળી ઉલળીને મળે અને કકળાટ જાય પછી હરી ફાઈલ થાય.
બળદના પૂછડાના નજીકના ડામચો(ગાડાની કારપેટ) કટલો હોય તો ગાડાના ભંડારિયાના લાભ માટે એક આડુ લાકડુ મુકેલ હોય તે વખતના વરાજાનુ ફૂટેસ્ટ, પગને આગળ વધારવું.
વરાજા સાથે એક અણવર હોય અને બાકીના બધા જનની લગ્ન ગીતો ગાતી હોય.
અણવર વર્રાજવન બળતણ પોદળો કરીને વરાજાનુ પાટલૂન ના બગાડે તેનુ ધ્યાન અવાર નવાર સુચના આપતો જાય.
વરાજમાન પરણવા કરતા પોદળાથી પાટલુન સાચવવાનુ ફાંન્સન પડતુ પડતુ,
માથે તેલેનો તમારી રિવાજ જો ઘાલીને વિષાદ, માની માટિલિનો અંગતનો વટ છૂપા હેતુસર ખૂબ જ પડતુ તેલ ઉચ્ચ દેતી.
માછલીના લગ્ન હોય, તાપના ધમાકેદાર ધમાકેદાર કોપીતા પરસેવામાં આવે તો તેલ ભેળું થાય અને એ હત્યારા હોય તે રેલાની ગરદને નિશાને કાચાતો બળદના પગે વડે ઉડેલી ધૂમા ભળતી હોય મસ્તના મેલ પોડા જામ જાય.
વરાજા બુશર્ટનો કોલર તો રંગે રંગાઈ જાય.
મોડે મોડેણવરને કંઈક અણસાર પણ તેને એક ખેસ જેવુ કપડુ ઓઢાડી દે, આ ખેસીય ભાગમા અકળામણ ઉભી કરે છે વર્રાજો ઘડી ઘડી ફગાવી દે.
વેવાઈ આગામી તા
ઉભી રહે તેની પાછળ બધા ગાડાની લેન ઉભી રહે.
સ્થળ જંગના પોલીસથી સીધી વેવાઈને લાગે છે કે ધૂળધાણી જાનમેલ ડોળ હોય.
વરરાજાને નીચે ઉતારીને ધણા સીમા બંધ ઘરના સામાનને જેમ બહાર કાઢીને ઝપટીને ઘૂળ ઉડાડે એમ અણવર અને વરરાજાની ભાભી બનાવવા માટે હોય છે.
પણ તેલના અને પરસેના સ્વાજ ડાઘાનો તો શું ઈલા હોય, સાથે પાણી સેવા હોય તો રાજને મુખે નાની પ્રશ્ન થાય,(પાખાળવું)
બેચાર દોઢ દહ્યા વગર માંગ્યો મત આપી પ્રયાણ સિગ્નલ કરનાર હોય.
એ સમયે વરરાજે ઉપરની પહેરવેશ ધારો પણ ઉપર હતી મેલી ના થાય એ બીકે સાસરે કિંમતનેજ પહેરાવતી.
ઉપરી પણ દેખીતું વતાતી હોય છે
આમ જાન વેવાઈને આગામી પહોચતી વેવાઈના આગામી પાદર પહોચો એટલે જાન આવ્યાની જાણકાર વ્યક્તિ છોકરા વેવાઈને જાણનાર વ્યક્તિ હોય.
હુરંદ એક મોટુ પાથરણુ (મોદ) દ્વારા પાથરતા હોય, વરાજા માટે એક ગાદલુ પણ આવી જાય.
ઉત્કંઠા કોઈ ધરાવતું કળાની પરશાળ કેશાના કે નિશાળના ચોગા પાથરણા પથરાય.
વેવાઈ સહ કુટુંબ સહૂ જાનને સત્કારવા આવે છે.
બીટવાર થાય એટલે પીત્તળના ઘડા ખાંડના પાણી આવી જાય હુરંદ નાના પીત્તળના ગ્લાસમા સહસુ જાનને મળે પીવડાવતા.
પાછળને પછી વરાજતા સામાવતી હોય,માડવા પક્ષની બાઈઓ ગાતી હોય.
"ક્યાંથી આયવો ઓલો વિલાયતીવાદોથી આયવો
દૂર છોડી દો, વિલાયતી
વાદોથી આવો" જેવા ફાટાણા ચાલુ જાય છે.
જાન હવે ગાજતે વાજતે ઉતરે જતી હોય, માં ઢોલી જેમ ચારેય જીતી જાય છે ઢોલ ધબકાવે કે ના છૂટકે વરાજા પર ઘોર કરવું જોઈએ.
ઉતરે આખા માંગણી બંધલા ખાટલા હારે પાથર્યા હોય.
મેલાઘેલા વરાજા ગઠિયાઓ આગળ ચાલ્યાનો ગુરૂવારે.
કોક ઉતાવળીયાને ઉત્તરવીતારા આગળ સારા ખાટલા બોટતા હોય.
રાત્રિના પરણેતર પહેલા પંગતે જમણવાર હોય, અજવાચના અજવાચિન જમણવાર પતની ઉતાવળ હોય.
પેટ્રોમેક્ષના અજડાવાળા હોય, વિજળી તો સામાજીક જ જોવા મળતું હોય.
જમણવાર પત્યો ન પત્યો હોય ને હરીંદ ઢોલી સાથે છાંબા દેવે જવાનો કોલ માને વ્યાપક હોય.
અંધારી શેરીઓમાં પેટ્રોમેક્ષના અજવાચના
વેવાઈ વહુ દરદાગીના અને સાડીઓ પોતાની એ દેતા હોય તેના યવમાન થતા હોય.
થોડીવારે સાથે ઉતરે પરણ વર્ધી સુંદરંદ ઢોલી પધારતા હોય ને હરપદુડા વર્જા ચોખ્ખીને ઉપર કરીને લાકડે લગ્નમંડપ તરફ પ્રયાણ.
વેવાઇને ઘરને નાકે વર્રાજા પોંખાય, કાનમાં સાસુ નાક ના ખેલ વર્ણરાજ્ય તો સાસુ નાક અચીની બનાવતા હોય અને કન્યા પક્ષી વિજયઘોષ હોય.
દોઢ દહ્યા વર્ના જોડા(બુટ)સાચવા અણવરને સુચન કરતા હોય છતા ય સાળીઓ યેનકેન પ્રકારે અણવરને વાતે સામે જોડા છુપાવી દેતી હોય.
તોડતા હોય, વરાજા મુખ્ય શમાતા હોય, હસ્તમેળાપ સમય બેઉના હાથ ધ્રુજતા હોય.
ફેરા ફરતા આખરે ફેરે પહેલા બેસવાની હોડે કન્યા જીતી જતી હોય.
કે તેની બેન પણ વર્રાજને આડે પડતી હોય, શરામાળ વરાજા ધક્કા ખાઈને હારી જતો હોય.
માડ લગ્ન થતાં હોય, સવારના માડલા વરાજા પાછા જ બળદના પુંછડા
બાદમાં ગાડેને કોઈ રીતે બેસતા હોય તો નીચેની ગઢ જીત્યા હોય.
હવે પાટલૂન બનાવવાની કોઈ બીક નથી કે બગડવામા કંઈ બાકી રહ્યું નથી ને?
રંગે ચંગે ધૂળને ગોટે ગોટા હરખે હરખે, રાજની મનની માઈએ, જાન પાલકની તરફ સામે મંડાય,
"નાની સી કોયલ શીદને સોહામણી,
આવો જી આવો અમારા દેશ રે..."
"ચાઢ દેખી લાડી વાહન રે ડાડુ તારા સાસરા"
વર્ વધૂ મનમા મકતા હોય, ફળિયા નાકે વર્ધૂ પોખાતા હોય.
આગામી ડોસીઓ,વહુઓ પુત્રીઓ નવધૂ નિહાળવા પડાપડી કરતા હોય, શોધી હોય,કાળી હોય,ઉનીચી હોય,આમચી બને, હોય.
આમ જાન આવ્યે વર્વધૂ કંકુના પાણીની તાસમા રૂપિયો મેળવવાની રમત રમતા હોય જે જીતશે તેનુ ઘરમા ચાલવું તે ગોરબાપા પોરો મોટરાવતા હોય.
વર્જીતે વહુનો હુરિયો બોલાતોય.
વહુ જીતે વર્ની હત્તારી બોલતી હોય,
અવસર પતાની નિશાને ઉકરડી ઉઠાડાઈ
હોય,ફાનસના પાખા અજવાછાની મધુરજની માણસાતી હોય.
વગર સગવડને વગર આદંબરે,બળવા,હરાખની હેલીએ પાર ખુલે..
