** फार्मसी मालकाची डिजिटल अरेस्ट फसवणूक **
विजय पाटील हे महाराष्ट्रातील एका छोट्या गावात फार्मसी चालवणारे व्यावसायिक होते. विजय यांचा व्यवसाय गावात चांगला चालत होता, आणि लोक त्यांच्या प्रामाणिक स्वभावामुळे त्यांच्यावर विश्वास ठेवत असत. व्यवसायाचा दिवस अगदी नेहमीप्रमाणे सुरू असताना, त्यांना एका दुपारी एक अनोळखी नंबरवरून फोन आला. फोनवरील व्यक्तीने स्वतःला दिल्ली पोलिस विभागाचा अधिकारी असल्याचे सांगितले.
“विजय पाटील बोलत आहेत का? तुमच्याशी अत्यंत गंभीर प्रकरणात बोलायचे आहे,” असे त्या व्यक्तीने कठोर आवाजात सांगितले. विजय यांनी होकार दिला आणि फोन पुढे ऐकायला सुरुवात केली. फोन करणाऱ्याने सांगितले की, “तुमच्या नावाने औषध तस्करीशी संबंधित एक मोठा गुन्हा नोंदवला गेला आहे. तुमच्यावर अटक वॉरंट काढले गेले आहे, आणि तुम्हाला लवकरच अटक केली जाणार आहे.” विजय यांना यावर आधी विश्वासच बसला नाही, कारण त्यांनी कधीच कोणत्याही प्रकारच्या गैरकृत्यांमध्ये सहभाग घेतला नव्हता.
फोन करणाऱ्याने पुढे सांगितले की, जर विजय अटक टाळू इच्छित असतील, तर त्यांना तात्काळ ₹25,000 भरावे लागतील. पैसे भरल्यानंतर हा गुन्हा मिटवला जाईल, अशी खात्री त्यांना दिली गेली. विजय यांना घाबरवण्यासाठी फसवणूक करणाऱ्याने बनावट अटक वॉरंटचा फोटो व्हॉट्सअ‍ॅपवर पाठवला. त्या वॉरंटवर सरकारी अधिकाऱ्याचे नाव, सही, आणि शिक्का होता, ज्यामुळे ते अधिक विश्वासार्ह वाटले.
विजय घाबरले आणि गोंधळले. त्यांनी विचार केला की अटक झाली तर त्यांच्या व्यवसायाला आणि प्रतिष्ठेला फटका बसेल. त्यांनी फोनवरून त्या व्यक्तीला पैसे कसे पाठवायचे याबद्दल विचारले. फोनवरील व्यक्तीने त्यांना एका बँक खात्याचा नंबर दिला आणि ऑनलाइन ट्रान्सफर करण्यास सांगितले. विजय यांनी आपला मोबाईल फोन वापरून UPI (Unified Payments Interface) च्या मदतीने ₹25,000 त्या खात्यावर पाठवले.
फसवणुकीची कार्यपद्धती
डिजिटल अरेस्ट फसवणूक साधारणपणे खालील टप्प्यांद्वारे घडते:
1. संपर्क साधणे: गुन्हेगार अनोळखी फोन नंबरवरून संपर्क करतात. ते स्वतःला पोलिस अधिकारी किंवा सरकारी तपास यंत्रणेचा सदस्य असल्याचे सांगतात.
2. गुन्ह्याची माहिती देणे: फोन करणारा व्यक्ती खोट्या गुन्ह्याबद्दल माहिती देतो, जसे की औषध तस्करी, आर्थिक गैरव्यवहार, किंवा टॅक्स फसवणूक. तो तुम्हाला सांगतो की तुमच्यावर अटक वॉरंट जारी करण्यात आले आहे.
3. डरावणारा दबाव: गुन्हेगार कठोर भाषा वापरून तुम्हाला घाबरवण्याचा प्रयत्न करतो. अटक होण्याच्या भीतीने तुम्हाला निर्णय घेण्यास भाग पाडले जाते.
4.बनावट कागदपत्रे पाठवणे: त्यांना विश्वासार्ह वाटण्यासाठी फसवणूक करणारे बनावट पोलिस वॉरंट, सरकारी लेटरहेड्स, किंवा न्यायालयीन आदेशांचे फोटो पाठवतात.
5.पैशांची मागणी: शेवटी, ते तुम्हाला तात्काळ पैसे भरण्यास सांगतात. पैसे ऑनलाइन ट्रान्सफर, गिफ्ट कार्ड्स, किंवा क्रिप्टोकरन्सीद्वारे मागितले जातात.
फसवणूक कशी लक्षात आली
पैसे पाठवल्यानंतर विजय थोडे शांत झाले. मात्र, काही वेळाने त्यांना त्यांच्या एका मित्राशी बोलताना हा सगळा प्रकार सांगण्याची इच्छा झाली. मित्राला पूर्ण घटनेची माहिती दिल्यानंतर मित्राने त्यांना त्वरित सावध केले आणि सांगितले की हा प्रकार सायबर फसवणुकीचा आहे. विजय यांना आता आपली चूक कळाली. त्यांनी तो नंबर पुन्हा कॉल करण्याचा प्रयत्न केला, पण तो बंद होता.
नंतर त्यांनी तातडीने सायबर क्राइम विभागात तक्रार दाखल केली. मात्र, सायबर तज्ञांनी सांगितले की अशा फसवणुकीतून पैसे परत मिळणे कठीण असते, कारण गुन्हेगार बँक खात्यांचा वापर करून लगेच पैसे काढून घेतात किंवा दुसऱ्या खात्यात ट्रान्सफर करतात. विजय यांना या घटनेमुळे आर्थिक फटका बसला, पण त्याहून अधिक त्यांचा आत्मविश्वास हादरला.
फसवणुकीपासून वाचण्यासाठी उपाय
डिजिटल अरेस्ट फसवणुकीपासून बचाव करण्यासाठी पुढील पावले उचलावीत:
1. घाबरू नका: कोणत्याही अनोळखी फोन कॉलवर घाबरून लगेच निर्णय घेऊ नका. थंड डोक्याने विचार करा.
2. अधिकृत तपासणी करा: तुमच्या स्थानिक पोलिस ठाण्यात किंवा संबंधित सरकारी कार्यालयात थेट संपर्क साधून माहितीची पडताळणी करा.
3. व्यक्तिगत माहिती शेअर करू नका: तुमच्या आधार क्रमांक, बँक तपशील, किंवा कोणत्याही प्रकारच्या पासवर्डची माहिती अनोळखी व्यक्तींना देऊ नका.
4. सायबर क्राइम हेल्पलाइनचा वापर करा: जर तुम्हाला फसवणुकीचा संशय आला तर 1930 या हेल्पलाइनवर संपर्क साधा किंवा www.cybercrime.gov.in वर तक्रार नोंदवा.
5. सतर्क राहा: अनियमित फोन कॉल्स, ईमेल्स, किंवा मेसेजेसला प्रतिसाद देण्याआधी त्यांची सत्यता तपासा.
विजय पाटील यांच्याबरोबर घडलेली ही घटना ही सायबर सुरक्षेबद्दलच्या जागरूकतेची आवश्यकता अधोरेखित करते. डिजिटल अरेस्ट फसवणूक ही एक गंभीर समस्या आहे, जी घाबरलेल्या लोकांना लक्ष्य करते. या फसवणुकीतून विजय यांना आर्थिक नुकसान झाले असले, तरी त्यांनी घेतलेली पुढील तक्रार ही इतर लोकांसाठी एक महत्त्वाचा इशारा ठरू शकते. फसवणूक टाळण्यासाठी जागरूकता, सतर्कता, आणि योग्य माहिती याशिवाय दुसरा कोणताही उपाय नाही.
