🚩 દેવદીપાવલી કાર્તિક પૂર્ણિમા મહાત્મા
કારતક પૂર્ણિમાને ત્રિપુરી પૂર્ણિમા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ પૂર્ણિમાને ત્રિપુરી પૂર્ણિમા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે કારણ કે કારતક પૂર્ણિમાના દિવસે ભગવાન ભોલેનાથે ત્રિપુરાસુર નામના મહાન ભયંકર અસુરનો અંત આણ્યો હતો અને તેમની ત્રિપુરારી તરીકે પૂજા કરવામાં આવી હતી. એટલા માટે આ દિવસે દેવતાઓ ગંગા ઘાટ પર આવે છે અને પોતાની ખુશી દર્શાવવા માટે દીવા પ્રગટાવે છે. તેથી જ આ દિવસને દેવ દિવાળી તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
🚩 આ કારતક પૂર્ણિમાને વૈષ્ણવ મતમાં ખૂબ જ માન્યતા આપવામાં આવી છે કારણ કે આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુએ હોલોકોસ્ટ સમયગાળામાં વેદોની રક્ષા કરવા અને બ્રહ્માંડને બચાવવા માટે માછલીનો અવતાર લીધો હતો. આ પૂર્ણિમાને મહાકાર્તિકી પણ કહેવાય છે જો આ પૂર્ણિમાના દિવસે પૂર્ણ નક્ષત્ર હોય તો તેનું મહત્વ વધી જાય છે. જો રોહિણી નક્ષત્ર હોય તો આ પૂર્ણિમાનું મહત્વ અનેકગણું વધી જાય છે. આ દિવસે કૃતિકા નક્ષત્રમાં ચંદ્ર અને ગુરુ હોય છે, તો તેને મહાપૂર્ણિમા કહેવામાં આવે છે. નક્ષત્ર પર ચંદ્ર અને વિશાખા પર સૂર્ય છે. તેથી "પદ્મક યોગ" રચાય છે જેમાં ગંગા સ્નાન પુષ્કર કરતા વધુ શુભ ફળ આપે છે.
આ ઉપરાંત દેવ દિવાળીની બીજી પણ ઉજવણી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે ચતુર્દશીના દિવસે ભગવાન વિષ્ણુ ઊંઘમાંથી જાગી જાય છે અને ભગવાન શિવ અને તમામ દેવીઓ કાશી આવે છે અને ચતુર્દશીના દિવસે દીવો પ્રગટાવે છે. આ કારણે કાશીમાં આ દિવસે દીવો પ્રગટાવવાનું વધુ મહત્વ માનવામાં આવે છે.
દેવદીપાવલી કારતક પૂર્ણિમા પદ્ધતિ વિધાન
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
કારતક પૂર્ણિમાના દિવસે ગંગાસ્નાન, દીપ દાન, હવન, યજ્ઞ કરવાથી સાંસારિક પાપો અને તાપ મટે છે. અન્ન, પૈસા અને વસ્ત્રોનું દાન ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ સમજાવવામાં આવ્યું છે. આ દિવસે તમે જે પણ દાન કરો છો તેનાથી તમને અનેક લાભ મળે છે. આ પણ ઓળખાણ છે. કે આ દિવસે તમે જે કંઈ દાન કરો છો તે તમારા માટે સ્વર્ગમાં સચવાય છે જે તમને મૃત્યુ બલિદાન પછી સ્વર્ગમાં મળે છે.
શાસ્ત્રોમાં વર્ણન છે કે કારતક પૂર્ણિમાના દિવસે પવિત્ર નદી અને સરોવર અને ગંગા, યમુના, ગોદાવરી, નર્મદા, ગંડક, કુરુક્ષેત્ર, અયોધ્યા, કાશી જેવા ધર્મ સ્થાનોમાં સ્નાન કરવાના સંદર્ભમાં લખ્યું છે કે જો સ્નાનમાં કુશ અને જો તમે દાન અને જપ કરતી વખતે તમારા હાથમાં પાણીનો સંકલ્પ ન કરો તો તમને તમારા કર્મોનું ફળ નહીં મળે. શાસ્ત્રોના નિયમોનું પાલન કરીને આ દિવસે સ્નાન કરતી વખતે પહેલા હાથ-પગ ધોઈ લો અને પછી હાથમાં કુશ લઈને સ્નાન કરો. આ જ રીતે દાન કરતી વખતે હાથમાં પાણી લઈને દાન કરો. જો તમે યજ્ઞ અને જપ કરતા હોવ તો સંખ્યા સંકલ્પ કરો અને પછી યજ્ઞાદિ કર્મ કરો.
કાર્તિક પૂર્ણિમાનો દિવસ શીખ સમુદાયના લોકો માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે આ દિવસે શીખ સંપ્રદાયના સ્થાપક ગુરુ નાનક દેવનો જન્મ થયો હતો. જે લોકો શીખ સમુદાયમાં માનતા હોય તેઓ સવારે સ્નાન કરે છે અને ગુરુદ્વારા સાંભળે છે અને નાનકજીને કહે છે કે સ્ટે પર ચાલતા જાઓ ચાલો શપથ લઈએ.
🚩 કાર્તિક પૂર્ણિમાની વાર્તા🚩
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
🚩 પૌરાણિક કથા અનુસાર તારકાસુર નામનો એક રાક્ષસ હતો. તેમને ત્રણ પુત્રો હતા - તારક્ષ, કમલાક્ષ અને વિદ્યુનમાલી. ભગવાન શિવના મોટા પુત્ર કાર્તિકે તારકાસુરનો વધ કર્યો. પિતાની હત્યાના સમાચાર સાંભળીને ત્રણેય પુત્રો ખૂબ જ દુઃખી થયા. ત્રણેય મળીને બ્રહ્માજીના આશીર્વાદ મેળવવા માટે કઠોર તપસ્યા કરી. ત્રણેયની તપસ્યાથી બ્રહ્માજી પ્રસન્ન થયા અને પૂછ્યું, તમે શું વરદાન માગવા માંગો છો? ત્રણેય બ્રહ્માજી પાસેથી અમર થવાનું વરદાન માગતા હતા, પરંતુ બ્રહ્માજીએ તેમને આ સિવાય બીજું કોઈ વરદાન માગવાનું કહ્યું.
🚩 ત્રણેય મળીને ફરી વિચાર્યું અને આ વખતે બ્રહ્માજીને ત્રણ અલગ-અલગ શહેરો બનાવવાનું કહ્યું, જેમાં દરેક વ્યક્તિ બેસીને પૃથ્વી અને આકાશની આસપાસ વિહાર કરી શકે. એક હજાર વર્ષ પછી જ્યારે આપણે મળીએ છીએ અને આપણા ત્રણેયના શહેરો એક થાય છે, અને જે ભગવાન ત્રણેય શહેરોને એક જ તીરથી નાશ કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે, તે આપણા મૃત્યુનું કારણ છે. બ્રહ્માજીએ તેમને આ વરદાન આપ્યું હતું.
🚩 ત્રણેય આશીર્વાદ મેળવીને ખૂબ આનંદ થયો. બ્રહ્માજીના કહેવા પર મેદાને તેમના માટે ત્રણ નગરો બંધાવ્યા. સ્ટાર રૂમ માટે સોનું, કમલા માટે ચાંદી અને ઇલેક્ટ્રિકલ માટે આયર્ન સિટી. ત્રણેયએ મળીને ત્રણેય વિશ્વ પર પોતાનો અધિકાર રજૂ કર્યો. ભગવાન ઈન્દ્ર આ ત્રણેય રાક્ષસોથી ડરી ગયા અને ભગવાન શંકર પાસે ગયા. ઈન્દ્રની વાત સાંભળીને ભગવાન શિવે આ રાક્ષસોનો નાશ કરવા માટે એક દિવ્ય રથ બનાવ્યો.
🚩 આ દિવ્ય રથની દરેક વસ્તુ દેવતાઓથી બનેલી છે. ચંદ્ર અને સૂર્યમાંથી બનેલા પૈડાં. ઇન્દ્ર, વરુણ, યમ અને કુબેર રથના યુક્તિ ઘોડા બનો. હિમાલય ધનુષ્ય બનો અને શેષનાગ પ્રાંચ બનો. ભગવાન શિવ પોતે બાણ બને છે અને અગ્નિદેવ બાણની ટોચ બને છે. ભગવાન શિવ સ્વયં આ દિવ્ય રથ પર સવાર હતા. ભગવાનના બનેલા આ રથ અને ત્રણ ભાઈઓ વચ્ચે ભયંકર યુદ્ધ થયું. આ ત્રણેય રથ એકસરખામાં આવતાં જ ભગવાન શિવે બાણ છોડીને ત્રણેયનો નાશ કર્યો. આ હત્યા પછી ભગવાન શિવને ત્રિપુરારી કહેવામાં આવ્યા. આ હત્યા કારતક માસની પૂર્ણિમાએ થઈ હતી, તેથી આ દિવસને ત્રિપુરી પૂર્ણિમા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
