ઓથેલો
ચારસો વર્ષ પહેલાં વેનિસમાં ઈયાગો નામનો એક ઑફિસર હતો. પોતાને લેફ્ટનન્ટ નહીં બનાવવાના કારણોસર તે તેના જનરલ ઓથેલોને નફરત કરતો હતો. ઓથેલોએ ઈયાગોના બદલે, માઇકલ કેસિયોને પસંદ કર્યો હતો. પોતાની મીઠી જીભ વડે તે ડેસડેમોનાનું હૃદય જીતી શક્યો હતો. ઈયાગોના મિત્રનું નામ રોડરિગો હતું, જેણે તેમને પૈસા આપ્યા હતા અને તે એવું માનતો હતો કે ડેસડેમોના તેની પત્ની ન હોય ત્યાં સુધી તે ખુશ ન જ હોઈ શકે.
ઓથેલો મૂર હતો, પરંતુ તેનો દુશ્મનો તરફ અત્યંત કઠોરતાનો સ્વભાવ હતો. તેથી તે બ્લેકમૂર તરીકે ઓળખાતો હતો. તેમનું જીવન સખત અને ઉત્તેજક હતું. તે યુદ્ધમાં જીતી ગયો હતો અને ગુલામીમાં વેચાયો હતો; અને તે એક સારો પ્રવાસી હતો. તેણે એવા માણસોને જોયા હતા કે જેમના ખભા પોતાના માથા કરતાં ઊંચા હોય. તે સિંહ જેવો બહાદુર હતો પણ, તેનોમાં એક મોટો દોષ હતો - ઈર્ષ્યા. તેમનો પ્રેમ પણ ભયંકર સ્વાર્થી હતો. તેની સાથે રહેલી કોઈ સ્ત્રીને પ્રેમ કરવો તેના માટે એકદમ આધિપત્ય જમાવવા સમાન હતું. ઓથેલોની આ વાર્તા એ ઈર્ષ્યાની વાર્તા છે
એક રાત્રે ઇયાગોએ રોડરિગોને કહ્યું કે, ઓથેલો એક રાત્રે ડેસડેમોનાને તેના પિતા બ્રેબેન્શિયોની જાણ બહાર લઈ ગયો હતો. તેણે રોડરિગોને બ્રેબેન્શિયો વિષે જણાવવા ગયો ત્યારે ત્યાં રહેલો એક સેનેટર ઈયાગોને જોઈ ગયો. એ વખતે તેણે ડેસડેમોનાના ભાગવા અંગે વિષે ખૂબ ખરાબ રીતે કહ્યું. જો કે, તેઓ ઓથેલોના અધિકારી હોવા છતાં, તેણે તેને ચોર અને બાર્બરી ઘોડો તરીકે ઓળખાવ્યો હતો.
બ્રેબેન્શિયોએ ઓથેલો પર આરોપ મૂક્યો કે વેનિસના રાજાનીની તેમની પુત્રીને આકર્ષિત કરવા માટે જાદુગરીનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. પરંતુ ઓથેલોએ કહ્યું કે, તેણે એક માત્ર જાદુગરીનો અવાજ અવાજ આપ્યો હતો. ડેસડેમોનાને કાઉન્સિલ-ચેમ્બરમાં લઈ જવામાં આવી હતી અને તેણીએ સમજાવ્યું હતું કે તેણી ઓથેલો એકદમ કાળો હોવા છતાં પણ તેને કેવી રીતે પ્રેમ કરી શકે છે. "મેં ઓથેલોનો ચહેરો તેના મનમાં જોયો હતો."
ઓથેલોએ ડેસડેમોના સાથે લગ્ન કર્યા ત્યારે તે તેની પત્ની હોવા માટે ગર્વ અનુભવતી હતી અને તે વખતે તેણીને ઓથેલોની વિરુદ્ધ કહેવા માટે કશું જ નહોતું. ખાસ કરીને, રાજાએ તેમને ટર્ક્સ સામે બચાવવા માટે સાયપ્રસ જવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી હતી. ઑથેલો જવા માટે તૈયાર હતો. ડેસ્ડેમોનાએ તેમની સાથે જવાની વિનંતી કરી. તેની આ વિનંતીને મંજૂરી મળી અને તે સાયપ્રસ જવા માટે જોડાઈ.
ઓથેલો સાયપ્રસ પહોંચ્યો અને તે ખૂબ ખુશ હતો. તેણે ડેસડેમોનાને ‘ઓહ! માય સ્વીટહાર્ટ’ કહ્યું. તે ઈયાગો અને તેની પત્ની સાથે આવ્યો હતો. ઉપરાંત, તેના પહેલા રોડરિગો પણ હતો. એટલામાં જ સમાચાર આવે છે કે ટર્કિશ કાફલાને કાર્યવાહી કરવામાં આવી હતી, તેમણે સાયપ્રસમાં રાત્રે પાંચથી અગિયાર સુધી એક તહેવાર જાહેર કર્યો છે.
કેસિયો કિલ્લામાંમાં ફરજ બજાવતા હતા, જ્યાં ઓથેલો સાયપ્રસ પર શાસન કરતા હતા. તેથી ઇયાગોએ લેફ્ટનન્ટ પીણું ખૂબ વધારે બનાવવાનું નક્કી કર્યું. તેને થોડી તકલીફ હતી, કેમ કે કેસિયો જાણતા હતા કે વાઇન ટૂંક સમયમાં તેને ચડે છે, પરંતુ સેવકો વાઈન ત્યાં લઈને આવ્યા કે જ્યાં કેસિયો હતા. એ વખતે ઇયાગોએ પીણાને સંબંધિત ગીત ગાયું હતું, અને તેથી કેસિયોએ ગ્લાસ ઉઠાવી લીધો.
જ્યારે કેસિઓ ઝઘડો કરવા માંગતો હતો ત્યારે ઇયાગોએ રોડરિગોને તેના માટે કંઇક અપ્રિય બોલવા કહ્યું. કેસિયોએ રોડરિગોને સોટી મારી, જે ભૂતપૂર્વ ગવર્નર મોન્ટેનોની હાજરી થયું. મોન્ટેનોએ રોડરિગોને બચાવ્યો જેથી કેસિયોએ ખૂબ ખરાબ જવાબ આપ્યો અને કહ્યું, “આવો, આવો. તમે દારૂ પીધો છે!” કેસિયોએ પછી તેને ઘાયલ કર્યો, અને ઇયાગોએ રોડરિગોને બળવો પોકારીને જોરથી રડવા કહ્યું જેથી પૂરા નગરને જાણ થાય.
ઉગ્ર ઉત્તેજનાનો અતિરેક ઓથેલોને ઉત્તેજિત કરે છે, જેમણે, તેના કારણને શીખતા કહ્યું, "કેસિયો, હું તને પ્રેમ કરું છું, પણ મારો ઑફિસર બનવાનો પ્રયત્ત્ન ન કરતો."
કેસિયો અને ઇયાગો એકલા હોવાને કારણે, આ કલંકિત માણસ તેની પ્રતિષ્ઠા અંગે કંટાળી ગયો. ઇયાગોએ કહ્યું કે, પ્રતિષ્ઠા અને પાખંડ એક જ વસ્તુ છે. “ઓ ગોડ!” કેસિયોએ તેને ધ્યાન આપ્યા વિના કહ્યું, "વ્યક્તિએ તેમના મગજથી દુશ્મનને દૂર રાખવા માટે તેમના નામને જીભ પર રાખવું જોઈએ.”
ઓથેલો ઇયાગોને માફી આપે તે માટે તેણે ડેસડેમોનાને વિનંતી કરવા કહ્યું. કેસિયો સલાહથી ખુશ હતા, અને બીજા દિવસે સવારે કિલ્લાના બગીચામાં ડેસડેમોનાને વિનંતી કરી. તેણી પોતે દયાળુ હતી, અને કહ્યું, "આનંદી થાઓ, કેસિયો! કારણ કે, હું તમારા કારણને ધ્યાનમાં રાખીને છોડી દેવા કરતાં મૃત્યુ સ્વીકારીશ."
કેસિયોએ તે ક્ષણે ઓથેલોને ઇયાગો સાથે આગળ વધતા જોયા અને નિવૃત્તિ આપવાનું ફરમાન જાહેર કર્યું.
ઇયાગોએ કહ્યું, "મને તે ગમ્યું નથી."
ઓથેલોને પૂછ્યું, "તમે શું કહ્યું?" જેણે એવું માન્યું કે તેનો અર્થ કંઇક અપ્રિય હતો, પરંતુ ઇયાગોએ ડોળ કર્યો કે તેણે કશું જ કહ્યું નથી.
ડેસડેમોનાએ ઓથેલોને કહ્યું કે, તેણી કેસિયો માટે દુઃખ અને વિપત્તિ અનુભવી રહી છે. તેણીએ તેને યાદ અપાવ્યું કે કેવી રીતે કેસિયો કેવો મુક્ત વ્યક્તિ હતો. ઓથેલો ઓગળવા લાગ્યો અને કહ્યું, "હું કશું જ નકારીશ નહીં".
ડેસડેમોના બગીચામાંથી બહાર નીકળી. ત્યારબાદ ઇયાગોએ પૂછ્યું કે, તે ખરેખર સાચું છે કે કેસિયોએ તેના લગ્ન પહેલેથી ડેસડેમોનાને જાણતો હતો.
ઓથેલોએ કહ્યું, ‘હા.’
“ખરેખર..” ઇયાગોએ જણાવ્યું હતું કે, જે કંઇક તેને ગૂંચવણ આપતું હતું તે હવે ખૂબ જ સ્પષ્ટ હતું.
ઓથેલોએ પૂછ્યું, “શું તે પ્રામાણિક નથી?" અને ઇયાગોએ વારંવાર પૂછપરછ કરી. કારણ કે, તે જાણવા માંગતો હતો કે, ઓથેલો “ના”કહી શકશે કે નહીં.
ઓથેલોએ આગ્રહ કર્યો, "તારો અર્થ શું છે?"
ઈયાગોએ કેસિયોને જે કહ્યું તે તેનાથી સંપૂર્ણ વિપરીત કહ્યું. તેણે કેસિયાને કહ્યું હતું કે, પ્રતિષ્ઠા પાખંડ છે. ઓથેલોને તેણે કહ્યું, “જે મારું પર્સ ચોરી કરે છે, પણ તે મારાથી છુપાવે છે, અને મારી પ્રતિષ્ઠાનો નાશ કરે છે.”
આથી ઓથેલો હવામાં ઊડવા લાગ્યો અને ઈયાગોએ તેની ઈર્ષ્યાના ગુણ પર પણ એટલી ખાતરી હતી કે તેણે તેના વિરુદ્ધ ચેતવણી આપવાનું શરૂ કર્યું. હા, તે ઇગો કરતાં બીજું કોઈ નહોતું જે ઈર્ષ્યા કહેવાય છે.
ડેસડેમોના ઓથેલોને રાત્રિભોજન તૈયાર છે તેવું કહેવા માટે આવી. તેણે જોયું કે તે બીમાર હતો. તેણે તેના કપાળ પર હાથ મૂકીને પીડા વ્યક્ત કરી. ડેસડેમોનાએ પછી રૂમાલ બનાવ્યો, જે ઓથેલોએ તેને આપ્યો હતો. બસો વર્ષ જૂના એક મધરે પવિત્ર રત્નોના રેશમથી આ રૂમાલ બનાવ્યો હતો અને સ્ટ્રોબેરીથી ભરતકામ કરી હતી. તેણીએ ઓથેલોને કહ્યું, "ચાલો હું તેને તમારા માથા ઉપર બાંધી આપું. તમને એક કલાકમાં સારું થઈ જશે." પરંતુ ઓથેલોએ ખૂબ ખરાબ રીતે કહ્યું કે, તે ખૂબ નાનો છે અને તેને પડ્યો રહેવા દે. ડેસડેમોના અને તે પછી રાત્રિભોજનમાં ગયા અને એમિલિયાએ રૂમાલ બનાવ્યો જે ઇયાગોએ તેને વારંવાર ચોરી કરવા કહ્યું હતું.
તે જ્યારે ઈયાગોનો અંદર આવ્યો ત્યારે તે તેની તરફ જોતી હતી. તેના વિશે થોડાક શબ્દો પછી તેણે તેને છુપાવી દીધો.
બગીચામાં તે ઓથેલો સાથે હતો. તે સૌથી મોટું જૂઠ્ઠાણું બોલવા માટે તૈયાર હતો. તેથી તેણે ઓથેલોને કહ્યું કે તેણે કેસિયોએ આ રૂમાલથી મોઢું સાફ કર્યું હતું, કારણ કે તે સ્ટ્રોબેરીથી બનાવવામાં આવ્યો છે. તેને એવું લાગ્યું કે ઓથેલોએ તેની પત્નીને આપ્યો હશે.
નાખુશ મૂર ક્રોધાવેશથી પાગલ ગયો, અને ઇયાગોએ સ્વર્ગની સાક્ષીએ કહ્યું કે, તેણે તેમના હાથ, હૃદય અને મગજને ઓથેલોની સેવામાં સમર્પિત કર્યું છે. ઓથેલોએ કહ્યું, "હું તમારો પ્રેમ સ્વીકારીશ." "ત્રણ દિવસની અંદર મારે સાંભળવું છે કે કેસિયો મૃત્યુ પામ્યો છે."
ઇયાગોના પછીનું પગલું ડેસડેમોનાના રૂમાલને કેસિયોના ઓરડામાં છોડી દેવાનું હતું. કેસિયાએ તેને જોયું, અને જાણ્યું કે તે તેનું નથી, પરંતુ તેને તેના પરની સ્ટ્રોબેરી પેટર્ન ગમી, અને તેણે તે રૂમાલ તેની પ્રેમિકા બિયાન્કાને આપ્યો અને તેને તેની નકલ કરવા કહ્યું.
ઈયાગોનું આગલું પગલું ઓથેલોને પ્રેરણા આપવાનું હતું, કે જે કાસિયો અને પોતે વચ્ચે વાતચીત કરવા માટેની ગુપ્ત માહિતીનો ઉપયોગ કરવા માટે રૂમાલ વિશે ડેસડેમોનાને ધમકી આપી રહ્યો હતો. કેસિયોની પ્રેમિકા વિશે વાત કરવાનો તેનો હેતુ હતો, અને ઓથેલોને એવું મનાવવાનું હતું કે તે મહિલા ડેસડેમોના હતી.
કેસિયો દેખાયા ત્યારે "તમે કેમ છો, લેફ્ટનન્ટ?" તેવું તેણેઇયાગોને પૂછ્યું.
"હું જે નથી તેવો સૌથી ખરાબ બનવા માંગતો નથી," કેસિયોએ ગૂંચવણપૂર્વક જવાબ આપ્યો.
ઈયાગોએ કહ્યું, "ડેસડેમોનાને યાદ કરાવવાનું ચાલુ રાખો, અને ટૂંક સમયમાં જ બધું સરખું થઈ જશે," ઓથેલો ન સાંભળી શકે તેના ધીરે અવાજમાં તેને ઉમેર્યું, "જો બિયાન્કા આ બાબતને સાચી રીતે સેટ કરી શકે, તો તે કેટલું ઝડપથી ઉકેલાશે!"
"અરે! બિચારો!” કેસિયોએ કહ્યું કે, "મને ખરેખર લાગે છે કે તે મને પ્રેમ કરે છે,"
જ્યારે બિયાન્કા આવી ત્યારે ઓથેલો હજી પણ જાસૂસી કરી રહ્યો હતો અને કેસિયોના વિચારથી ગુસ્સે થઈ રહ્યો હતો. કે જેણે એ રૂમાલને તેની સંપત્તિ ગણાવી હતી, અને તેની નવી પ્રેમિકાને રૂમાલ પર ભરતકામની નકલ કરવાની વિનંતી કરી હતી. તેણીએ ઉગ્ર શબ્દો સાથે રૂમાલ ફેંકી દીધો
ઓથેલોએ બિયાન્કાને જોઈ. તે સુંદરતા અને અવાજમાં ડેસડેમોનાથી કેટલીયે ઉણી ઉતરતી હતી. તેણે પહેલા જ પોતાની પત્ની સામે વિલન બનતા પહેલા તેના વખાણ કરવાનું શરુ કર્યું. તેની કુશળતાઓની બારીકાઇથી પ્રશંસા કરી. તેણીની અવાજ, બુદ્ધિ, રંગ આ દરેક પર ટિપ્પણી કરી. દર વખતે જ્યારે તેણીએ તેની પ્રશંસા કરી ત્યારે ઇયાગોએ કંઈક એવું કહેતો, કે જેથી તે તેના ગુસ્સાને યાદ પણ રાખે અને ખોટી રીતે વખાણ કરવા ઉશ્કેરાય પણ ખરો.
ઈયાગો તરંગિત હતો.
આ જોડી હજી પણ ખૂનની વાત કરી રહી હતી. જ્યારે ડેસડેમોના તેના પિતાના એક સંબંધી, લોડોવિકો સાથે દેખાઈ કે જેમણે ઓથેલો માટે વેનિસના રાજા તરફથી પત્ર લખ્યો હતો. આ પત્રમાં સાયપ્રસથી ઓથેલોને યાદ કરાયો હતો, અને કેસિયાને ગવર્નરશીપ આપી હતી.
ડેસડેમોનાએ કેસિયોના દાવાને વધુ એક વખત વિનંતી કરી.
"આગ અને ગંધક!" ઓથેલોએ પોકાર કર્યો.
લોડોવિકોએ ડેસડેમોનાને સમજાવ્યું કે, “આ પત્રથી તે વિખેરાઇ શકે છે”.
"હું ખુશ છું," ડેસડેમોનાએ કહ્યું. તે પહેલું કડવું ભાષણ હતું કે જેનાથી ઓથેલોની નિર્દયતા તેણીમાંથી નીકળી ગઈ હતી.
ઓથેલોએ કહ્યું, "હું ખુશ છું કે તે તારા ગુસ્સો ગુમાવ્યો."
"શા માટે, ઓથેલો?" તેણીએ વ્યંગાત્મક રીતે પૂછ્યું; અને ઓથેલોએ તેના ચહેરા પર થપાટ લગાવી.
લોડોવિકો આઘાતમાં હતો અને ગભરાઈ ગયો હતો. "માય લોર્ડ." તેમણે કહ્યું, "આ વેનિસમાં માનવામાં આવશે નહીં. તેને ફરીથી સુધારો; "પરંતુ, એક પાગલ માણસની જેમ ઓથેલોએ વાહિયાત ભાષણમાં પોતાનો ખોટો વિચાર પ્રસ્તુત કર્યો અને કહ્યું," મારી દ્રષ્ટિથી દૂર થઈ જાઓ! "
તેની પત્નીએ કહ્યું, "હું તમને દોષિત ઠરાવીશ નહીં.”
ઓથેલોએ પછી લોડોવિકોને રાત્રિના ભોજનમાં આમંત્રણ આપ્યું. ઉમેરીને કહ્યું, "તમારું સ્વાગત છે, સાયપ્રસમાં. બકરીઓ અને વાંદરાઓ!" જવાબની રાહ જોયા વિના તે નીકળી ગયો.
વિશિષ્ટ મુલાકાતીઓ કૌટુંબિક ઝઘડાઓ પર ધ્યાન આપવાની ફરજ પાડતા હોવાને નફરત કરે છે, અને બકરી અથવા વાંદરા તરીકે ઓળખાતા નાપસંદ કરે છે, આ વિષે લોડોવિકોએ ઇયાગોને એક સમજૂતી માટે પૂછ્યું હતું.
ઈયાગો એ કહ્યું કે ઓથેલો દેખાતો હતો તેના કરતાં વધુ કઠોર બન્યો હતો. અને તેમને સલાહ આપી કે તેઓ તેમના વર્તનનો અભ્યાસ કરે અને તેમને વધુ પ્રશ્નોના જવાબ આપવા માટે અસ્વસ્થતામાંથી બચાવે.
તેમણે રોડરિગોને કેસિયાની હત્યા કરવા કહ્યું. રોડરિગો તેના મિત્ર સાથે સહમત હતો. તેણે ડેસડેમોના માટે ઇયાગોના જથ્થાબંધ ઝવેરાત આપ્યાં. ડેસડેમોનાએ તેમાં કશું જ જોયું ન હતું, કારણ કે ઈયાગો એક ચોર હતો.
કેસિયાએ રોડરિગોને તેમના હુમલાખોર તરીકે અને ઈયાગોને પોતાનો અસ્વસ્થ મિત્રથી છૂટકારો મેળવવાની આશા આપી. તેને "વિલન!" તરીકે ઓળખાવ્યો અને તેને મોતને ઘાટ ઉતાર્યો, પણ મૃત્યુ માટે નહીં.
કિલ્લામાં ડેસડેમોના ઉદાસ હતી. તેણે એમિલિયાને કહ્યું કે, તેણીએ તેને છોડવી જ જોઇએ; તેના પતિની ઇચ્છા હતી. એમિલિયાએ કહ્યું, "મને કાઢી નાખો!" તેણીએ એક ગીત ગાયું હતું જે છોકરીએ ગાયું હતું. એ તેના પ્રેમી પર આધારિત હતું - જેમાં એક વૃક્ષ રડતું હતું. અંતે, તે પલંગ પર ગઈ અને સૂઈ ગઈ. તેના પતિની જંગલી આંખો તેના પર હતી. "તે આજે પ્રાર્થના કરી હતી?" તેમણે પૂછ્યું; અને તેણે આ નિર્દોષ અને મીઠી સ્ત્રીને તેના અંતઃકરણ પરના કોઈ પણ પાપ માટે પૂછવા કહ્યું. "હું તમારા આત્માને મારી નાખીશ નહીં." તેમણે કહ્યું.
તેણે તેણીને કહ્યું કે કેસિયોએ કબૂલ્યું હતું, પરંતુ તેણીને ખબર હતી કે કેસિયોએ તેને સ્વીકારવા માટે કશું કર્યું નહોતું. તેણીએ કહ્યું કે કેસિયો એવું કંઈ પણ ન કરી શકે કે જે તેને નુકસાન પહોંચાડે. ઓથેલોએ કહ્યું કે તેનું મોં બંધ કરી દેવામાં આવ્યું હતું.
પછી ડેસડેમોના રડે છે, પરંતુ હિંસક શબ્દોથી, તેણીની બધી સહાનુભૂતિ હોવા છતાં, ઓથેલોએ તેનું ગળું દબાવ્યું અને હિંસા આચરી.
પછી ભગ્ન હૃદએ એમિલિયા આવી અને દરવાજાની બાજુએ પ્રવેશ કર્યો. અને ઓથેલોએ તેને ખોલી નાખ્યો. અને પલંગ પરથી અવાજ આવ્યો કે, "હું નિર્દોષ મૃત્યુ પામું છું."
એમિલિયાએ બૂમો પાડી, "કોણે કર્યું?" અને અવાજ બોલ્યો, "કોઈ નહીં - હું પોતે. આવજો!"
ઓથેલોએ કહ્યું, "મેં જે તેને મારી નાખ્યા."
તેમણે તે દુ:ખ સાથે તેની પથારી પાસે આવતા હતા, તેમની વચ્ચે ઇયાગો પણ હતો. પરંતુ જ્યારે તેણે રૂમાલની વાત કરી ત્યારે, એમિલિયાએ સત્ય કહ્યું.
અને ઓથેલો જાણતો હતો. "શું ત્યાં સ્વર્ગમાં કોઈ પત્થરો નથી પરંતુ વીજળીની પટ્ટીઓ છે?" તેમણે ઉત્સાહપૂર્વક કહ્યું, અને તે ઇયાગો પાસે દોડ્યો, જેણે એમિલિયાને મોતને ઘાટ ઉતારી અને ભાગી ગયો હતો.
પરંતુ તેઓએ તેને પાછો લાવ્યો.
તેઓ ઓથેલોને વેનિસમાં પાછા લેવા માટે પાછા લઈ ગયા હોત, પરંતુ તે તેમની તલવારથી બચી ગયો."તમે જાઓ તે પહેલાં એક અથવા બે શબ્દ," તેમણે ચેમ્બરમાંથી વેનેશિયન્સને કહ્યું. "હું જેવો હતો તેવું બોલો - વધુ સારું નહીં, ખરાબ નહીં. કહો કે, જ્યારે એલેપ્પોમાં વર્ષો પહેલા મેં ટર્કને વેનેશિયનને મારતો જોયો ત્યારે મેં તેને મારી નાખ્યો. "
તેણે પોતાના જ હાથ વડે પોતાના હૃદયને દબાવી દીધું અને મૃત્યુને ગળે લગાવ્યું. અંતે, તેના હોઠ ડેસડેમોનાના ચહેરાને સ્પર્શી ગયા.
