पुण्याजवळ चिंचवडमध्ये गणपतीची स्वयंभू मूर्ती असून मार्गशीर्ष वद्य प्रतिपदेपासून षष्ठीपर्यंत मोठा उत्सव साजरा केला जातो. मोरया गोसावी नावाच्या साधूने गणपतीला प्रसन्न करून घेतले आणि त्याला वर दिला की तो त्याच्या शरीरात आणि त्याच्या सहा वंशजांमध्ये वास करेल. त्यामुळे मोरया गोसावी आणि त्याच्या वंशजांची पूजा केली जाते. गणेश चतुर्थीच्या आदल्या दिवशी हरतालिकेचे व्रत केले जाते, ज्यामध्ये शंकर देव आणि पार्वती देवीची पूजा केली जाते आणि गणेश चतुर्थीला गणपतीची मूर्ती प्रतिष्ठापित केली जाते. गणपतीच्या मूर्ती पूर्वी शाडूच्या मातीपासून बनवल्या जात असत, पण नंतर प्लास्टर ऑफ पॅरिसपासून बनवल्या जाऊ लागल्या. या मूर्तींच्या विसर्जनामुळे जलप्रदूषण होऊ नये म्हणून काही ठिकाणी विसर्जनावर बंदी घालण्यात आली आहे. अंधश्रद्धा निर्मूलन समितीच्या माध्यमातून गणपतीच्या मूर्ती दान करण्याचे अभियान राबवले जाते. गणपतीची पूजा 16 उपचारांनी केली जाते, ज्या मध्ये आवाहन, स्नान, अभिषेक इत्यादी समाविष्ट आहेत. या दिवशी उकडीचे मोदक गणपतीला प्रसाद म्हणून दाखवले जातात. गणेश चतुर्थीला सुरू होणारा उत्सव 10 दिवसांनी अनंत चतुर्दशीस संपतो, तेव्हा गणपतीचे विसर्जन केले जाते. गणपतीला दुर्वा फार प्रिय असल्यामुळे त्याला 21 दुर्वांची जुडी वाहिली जाते. गणपतीच्या डोक्यावर दुर्वा वाहण्यामागे एक आख्यायिका आहे, ज्यामध्ये गणपतीने अनलासुर नावाच्या असुराला गिळून सर्वांचा त्रास संपवला.

by Vrishali Gotkhindikar in Marathi Mythological Stories

Writen by Vrishali Gotkhindikar

Category Mythological Stories